دانشمندان هشدار می‌دهند: تنهایی می‌تواند مغز را کوچک کند

محققان می‌گویند تنهایی و انزوای اجتماعی صرفاً یک حس عاطفی نیستند، بلکه تأثیرات فیزیکی مخربی بر ساختار مغز دارند.

محققان می‌گویند تنهایی و انزوای اجتماعی صرفاً یک حس عاطفی نیستند، بلکه تأثیرات فیزیکی مخربی بر ساختار مغز دارند. براساس ۲ پژوهش مختلف‌، انزوای اجتماعی با کاهش حجم ماده خاکستری مغز و افزایش ۲۶ درصدی خطر ابتلا به زوال عقل در ارتباط است.

براساس گزارش ScienceAlert، محققان در ۲ پژوهش بزرگ شواهد محکمی را درباره تأثیرات فیزیکی انزوای اجتماعی بر مغز انسان ارائه می‌دهند. این یافته‌ها نشان می‌دهد که مغز انسان برای حفظ سلامت خود، به تعاملات اجتماعی نیاز دارد و انزوا می‌تواند به معنای واقعی کلمه آن را کوچک کند.

تأثیر تنهایی بر مغز

در یک پژوهش گسترده که بر روی داده‌های نزدیک به ۵۰۰ هزار نفر از بیوبانک بریتانیا و برای مدت ۱۲ سال انجام شد، محققان به نتایج زیر دست یافتند:

• کاهش حجم مغز: افرادی که به عنوان «منزوی اجتماعی» طبقه‌بندی شده بودند (زندگی تنها، تماس کمتر از یک بار در ماه با دوستان و خانواده)، حجم ماده خاکستری کمتری در نواحی مهم مغز خود داشتند. این نواحی شامل هیپوکامپ (مرکز یادگیری و حافظه که در آلزایمر زودتر آسیب می‌بیند)، لوب پیشانی (مرکز برنامه‌ریزی و توجه) و لوب گیجگاهی (مرکز پردازش صدا و حافظه) بودند.
• افزایش ۲۶ درصدی خطر زوال عقل: این مطالعه نشان داد که افراد منزوی اجتماعی، حتی پس از در نظر گرفتن عواملی مانند افسردگی، ۲۶ درصد بیشتر در معرض خطر ابتلا به زوال عقل در آینده قرار دارند.

یک مطالعه دیگر بر روی نزدیک به ۹ هزار فرد مسن در ژاپن نیز این یافته‌ها را تأیید کرد. این پژوهش نشان داد افرادی که کمترین تماس اجتماعی را داشتند، نه‌تنها حجم کلی مغزشان به طور قابل توجهی کوچک‌تر بود، بلکه دارای ضایعات ماده سفید (نشانه‌ای از آسیب مغزی) بیشتری نیز بودند.

دانشمندان دو مکانیسم اصلی را برای این پدیده مطرح می‌کنند:

1. استرس مزمن: انزوای اجتماعی می‌تواند منجر به استرس مزمن شود که تأثیرات مخرب و اثبات‌شده‌ای بر سلامت مغز و کل بدن دارد.
2. فرضیه «مغز اجتماعی»: مغز انسان برای تعاملات اجتماعی تکامل یافته است. وقتی ما از مهارت‌های اجتماعی خود مانند گفتگو، درک احساسات دیگران و همکاری استفاده نمی‌کنیم، نواحی مغزی مرتبط با این عملکردها به تدریج تحلیل می‌روند و ضعیف می‌شوند.

این مشکل تنها به سالمندان محدود نمی‌شود و آمارها نشان می‌دهد که نسل‌های جوان‌تر مانند نسل Z نیز به شدت با احساس انزوا دست‌وپنجه نرم می‌کنند. کارشناسان تأکید می‌کنند که همانطور که برای مقابله با سیگار و چاقی برنامه‌ریزی می‌کنیم، باید برای تقویت ارتباطات اجتماعی و مقابله با تنهایی نیز به عنوان یک اولویت سلامتی، راهکارهای جدی داشته باشیم.