درام (Drama) در معنای کلی خود به اثری هنری اشاره دارد که با روایت داستانها، احساسات و شرایط انسانی، مخاطب را به تأمل و همذاتپنداری وا میدارد. درام بیشتر به عنوان یک سبک هنری در تئاتر، سینما، ادبیات و تلویزیون شناخته میشود. در این مقاله، به تاریخچه درام، ویژگیهای آن و انواع مختلف این سبک هنری میپردازیم.
تاریخچه و منشأ درام
واژه «درام» از کلمه یونانی "δρᾶμα" (dṙāma) به معنی «عمل کردن» یا «انجام دادن» گرفته شده است. منشأ درام به یونان باستان بازمیگردد؛ جایی که در آن تئاتر به عنوان شکلی از هنر نمایشی بهوجود آمد. یونانیان باستان در ابتدا از درام برای جشنها و مناسبتهای مذهبی استفاده میکردند. آثار نمایشی یونانی همچون تراژدی و کمدی، الگوی اولیهای برای ساخت و شکلگیری درام در دنیای غرب بودند.
درام در فرهنگهای مختلف جهان رشد کرده است؛ به عنوان مثال در شرق، ژاپن و چین سبکهای خاصی از درام مانند «نو» و «کابوکی» را به وجود آوردهاند که ریشه در باورها و آیینهای بومی آنها دارد.
ویژگیهای درام
ژانر درام در حالت کلی یک قالب هنری است که با عناصر خاصی تعریف میشود. این عناصر به شرح زیر هستند:
شخصیتها
شخصیتهای درام اغلب پیچیده، چندبعدی و پر از احساسات و انگیزههای مختلف هستند. این شخصیتها به نوعی انعکاسدهنده حالات و مشکلات انسانیاند.
کشمکش و تضاد
کشمکش و تضاد، پایه و اساس درام را تشکیل میدهد. این تضاد میتواند بین شخصیتهای مختلف، بین شخصیت و جامعه یا حتی درون یک شخصیت باشد.
احساسات و همذاتپنداری
درامها معمولا برای برانگیختن احساسات درونی مخاطب ساخته میشوند. هدف از نمایش درام، ایجاد همذاتپنداری و تأمل در مخاطب است.
دیالوگ و تکگویی
دیالوگها و تکگوییها ابزار اصلی شخصیتپردازی و روایت داستان در درام هستند. دیالوگهای قوی و تأثیرگذار به مخاطب کمک میکنند تا با شخصیتها و احساسات آنها ارتباط برقرار کند.
ساختار روایت
ساختار روایت در درام معمولا به سه بخش اصلی تقسیم میشود: آغاز (که شخصیتها و موقعیت معرفی میشوند)، اوج (که در آن کشمکش به حداکثر میرسد)، و پایان (که نتیجهگیری صورت میگیرد).
انواع درام
درام به طور کلی به چند زیرسبک تقسیم میشود که هرکدام ویژگیهای خاص خود را دارند:
الف) تراژدی
تراژدی یکی از اصلیترین و قدیمیترین انواع درام است. در این نوع، داستان اغلب به مصائب و گرفتاریهای شخصیتهای اصلی پرداخته و معمولا پایانی غمانگیز و دردناک دارد. تراژدی به شکلگیری احساس همدردی و دلسوزی در مخاطب کمک میکند و به مسائل مهم انسانی، اخلاقی و فلسفی میپردازد.
ب) کمدی
کمدی نوع دیگری از درام است که با لحظات شاد و طنزآمیز، به سرگرمی و شادی مخاطب میپردازد. هرچند کمدی به موضوعات جدی نیز اشاره میکند، اما آنها را با رویکردی خندهدار و سبک بیان میکند.
ج) درام اجتماعی
درام اجتماعی به مسائلی میپردازد که در جامعه وجود دارند؛ مثل فقر، نابرابری اجتماعی، عدالت، و هویت. در این نوع، تلاش میشود تا مشکلات و مسائل اجتماعی و اثرات آن بر زندگی شخصیتها به نمایش گذاشته شود.
د) درام روانشناختی
درام روانشناختی بیشتر بر درگیریهای ذهنی و روانی شخصیتها تمرکز دارد. این نوع درام معمولاً شخصیتهایی پیچیده و چندلایه دارد و به تحلیل روانشناختی شخصیتها میپردازد.
هـ) ملودرام
ملودرام، نوعی از درام است که به احساسات عمیق و اغراقشده میپردازد. در این سبک، عناصر داستانی و احساسی اغلب شدید و پرشور به تصویر کشیده میشوند.
نقش درام در زندگی و جامعه
درام نقش مهمی در بازتاب زندگی و تجربههای انسانی دارد. با نمایش مشکلات، احساسات و چالشهای انسانی، درام به مخاطب این امکان را میدهد که نگاهی دقیقتر به خود و جامعه داشته باشد. از طریق همذاتپنداری با شخصیتها، مخاطب میتواند درک عمیقتری از احساسات و انگیزههای انسانی به دست آورد و از این طریق به بینش جدیدی دست یابد.
درام همچنین در طرح مسائل اجتماعی و فرهنگی نقش پررنگی دارد. با استفاده از داستانهای جذاب و عمیق، درام میتواند به آگاهیبخشی و گسترش دیدگاهها نسبت به موضوعات مهم اجتماعی کمک کند.
۵. درام در رسانههای مختلف
درام در قالبهای مختلف هنری نظیر تئاتر، سینما، تلویزیون و ادبیات تجلی پیدا میکند.
الف) درام در تئاتر
تئاتر نخستین شکل درام است. در تئاتر، بازیگران بهطور زنده و در مقابل مخاطب به ایفای نقش میپردازند و همین باعث ایجاد ارتباط نزدیک و فوری با مخاطب میشود.
ب) درام در سینما
در سینما، استفاده از دوربین، صدا، جلوههای ویژه و تدوین امکانهای جدیدی برای نمایش درام فراهم کرده است. فیلمهای درام از نظر بصری و احساسی بسیار تأثیرگذارند و به مخاطب این امکان را میدهند تا با شخصیتها ارتباط بیشتری برقرار کند.
ج) درام در تلویزیون
تلویزیون به عنوان رسانهای گسترده، امکان تماشای درام را برای مخاطبان مختلف در سراسر جهان فراهم میکند. سریالهای درام تلویزیونی اغلب بهصورت چند قسمتی ساخته میشوند و میتوانند داستانها و شخصیتها را به شکلی عمیق و طولانیتر به نمایش بگذارند.
د) درام در ادبیات
در ادبیات، رمانها و نمایشنامههای درام بهویژه اهمیت دارند. نویسندگان در این قالبها با بهرهگیری از کلمات و توصیف، به عمق شخصیتها و داستانها میپردازند.
پاسخ ها