۴۸۰ روز از وعده پزشکیان می‌گذرد
«تضمین می‌دهم که تمام دولت در برابر گشت‌های اجباری، فیلتر کردن و فیلترشکن بازی و فشارهای بیرونی در همه جلسات و تمام‌قد بایستد».
حدود ۴۸۰ روز از این توییت «مسعود پزشکیان» می‌گذرد و دیگر حتی توجیهات سرسخت‌ترین هواداران او برای فیلتر ماندن شبکه‌های اجتماعی ته کشیده است. دولت برای وعده بلندپروازانه رفع فیلتر شبکه‌های اجتماعی در بن‌بستی گیر کرده که اتفاقا خروج از آن در اولویت‌هایش نیست. شرایط سیاسی و امنیتی کشور، آنقدر عزا بر سر پزشکیان و تیمش ریخته که فرصتی برای رفع فیلترینگ باقی نمی‌گذارد.
زمانی که رئیس دولت چهاردهم کارش را در کاخ میدان پاستور تهران شروع کرد نیز کشور شرایط پایداری نداشت؛ اما با این حال او و کابینه‌اش هرازگاهی وعده‌هایشان را تکرار می‌کردند، بعضی اوقات هم روی اقدامات کم‌اهمیت مثل رفع فیلتر واتس‌اپ و گوگل‌پلی مانور می‌دادند؛ اما موقعیت فعلی کشور حتی اجازه نمایش‌های ویترین پرکن قبلی را هم نمی‌دهد.
در سخنرانی‌های یک ماه اخیر رئیس جمهور، حتی اشاره‌ای کوچک به فیلترینگ دیده نمی‌شود. در عوض «فاطمه مهاجرانی»، سخنگوی دولت، ۲۹ مهرماه تقصیر را بر گردن اسرائیل انداخت و گفت: «شاید اگر اسراییل به ایران تجاوز نکرده بود، فیلترینگ خیلی زودتر رفع می‌شد. من فکر می‌کنم اسراییل هم از فیلترینگ ما بدش نمی‌آید.»
معاون اجرایی رئیس جمهور، «محمدجعفر قائم‌پناه»، نیز در میانه مهرماه، در جمع خبرنگاران هیئت دولت حرف‌هایی در این مورد زد که شیوه بیان آنها بیشتر شبیه فیلم‌های کمدی بود.
در ویدئو ۱۹ ثانیه‌ای که از این مصاحبه منتشر شده، معاون رئیس جمهور حتی به خود زحمت نمی‌دهد برای پاسخ به سوال خبرنگار، به او نزدیک شود. او از فاصله حدوداً ده‌متری به خبرنگاری که در مورد پیگیری رفع فیلترینگ سوال می‌کند، می‌گوید به احتمال ۹۰ درصد همه پلتفرم‌ها رفع فیلتر می شوند.
تنها چند ساعت پس از این صحبت‌های خوش‌بینانه و شاید سرخوشانه معاون رئیس جمهور، «ستار هاشمی»، وزیر ارتباطات، به دیجیاتو گفت: «تصمیم‌گیری در خصوص رفع فیلترینگ طبیعتاً به شورای عالی فضای مجازی و اعضای حقیقی و حقوقی آن برمی‌گردد. نقطه نظرات این افراد متفاوت است».
صحبت‌های وزیر ارتباطات از لحاظ مبهم بودن و اینکه نکته جدیدی به داستان رفع فیلترینگ اضافه نمی‌کند، اهمیت ندارد. هاشمی از همان ابتدا این لحن مبهم را انتخاب کرده و انگار تصمیمی برای تغییر آن ندارد. نکته مهم اما تفاوت زننده و آشکار در جنس صحبت‌های اعضای ارشد کابینه است. معاون رئیس جمهور وانمود می‌کند انگار اینترنت آزاد پشت در ایستاده و تنها لازم است در را برایش باز کنیم. در سوی دیگر وزیر ارتباطات، مُشتی کلمه تکراری پشت هم ردیف می‌کند که مشخص نیست در انتها به رفع فیلترینگ منتهی می‌شود یا خیر. سخنگوی دولت هم بهانه‌ای می‌آورد که قابل صحت‌سنجی نیست.
حالا دیگر جامعه نه از صحبت‌های معاون رئیس جمهور ذوق می‌کند و نه به گفته‌های هاشمی و مهاجرانی اهمیت می‌دهد. همگان فهمیده‌اند که دولت، «وفاق» با گروه‌های سیاسی دیگر را به مطالبات عمومی ترجیح می‌دهد.
سخنگوی دولت، در دو مقطع بدون هیچ‌گونه تعارفی اذعان کرد که رئیس جمهور قدرت صدور دستور رفع فیلترینگ را دارد اما «وفاق» برای دولت مهم‌تر است. به این سخنان مهاجرانی در آذرماه ۱۴۰۳ دقت کنید: «رئیس جمهور اختیار رفع فیلترینگ را دارد اما می‌خواهیم وفاق کنیم نه اینکه دستور بدهیم.» او عین همین سخنان را شهریورماه امسال تکرار کرد!
رئیس جمهور از همان ابتدا رفع فیلترینگ را از مسیر شورای عالی فضای مجازی پیش گرفت تا وفاق مورد نظرش تامین شود اما پر واضح بود که اکثریت این شورا، حتی دغدغه آزادی نسبی اینترنت را ندارند.
این شورا دی‌ماه ۱۴۰۳ مصوبه‌ای ظاهراً محرمانه و ۳۲ بندی را تصویب کرد که هیچ‌گاه متن رسمی آن از سوی مرکز ملی فضای مجازی منتشر نشد اما گزارش خبرگزاری مهر نشان می‌دهد اکثر بندهای این مصوبه در مسیر عکس رفع فیلترینگ عمل می‌کند.
اگرچه تصویب این مصوبه به رفع فیلترینگ کم‌اهمیت واتس‌اپ و گوگل‌پلی تحریم‌شده انجامید اما طبق گزارش خبرگزاری مهر، بندهای دیگر این مصوبه قرار است با دادن امتیازات انحصاری به پیام‌رسان‌های داخلی، تشدید برخورد با فیلترشکن‌ها و توسعه اینترنت طبقاتی، به جای باز کردن درهای اینترنت، قفل‌گذاری‌های تازه‌ای انجام دهد.
«محمد سرافراز»، عضو شورای عالی فضای مجازی، که باور دارد رفع فیلترینگ قربانی شعار وفاق شده است، در گفت‌وگو با دیجیاتو می‌گوید کمیته‌ای در شورای عالی فضای مجازی، متشکل از وزیر اطلاعات، نماینده سپاه، نماینده دادستانی کل کشور و وزیر ارتباطات به‌عنوان دبیر ایجاد شده که وظیفه اجرا مصوبه ۳۲ بندی را دارد.
سرافراز تاکید می‌کند که ترکیب این کمیته «ماهیتی امنیتی-قضایی-نظامی» دارد و تصمیم‌ها با رأی چهار نفر از پنج عضو گرفته می‌شود. این یعنی «هسته سختی» برای مخالفت با رفع فیلتر وجود دارد.
آیا خروجی چنین کمیته‌ای، رفع فیلتر تمامی پلتفرم‌ها تا پایان سال خواهد بود؟ پاسخ چندان دشوار نیست. آنچه مشخص است این است که وعده رفع فیلترینگ هنوز پشت دیوارهای پاستور باقی مانده است. دولتی که قرار بود در برابر فشارها بایستد، حالا خود از کانال شورای عالی فضای مجازی بخشی از همان فشار شده است. به نظر می‌رسد اینترنت آزاد در ایران، نه قربانی مسیرهای پرپیچ‌وخم بوروکراتیک، بلکه قربانی اولویت‌‌بندی‌های سیاسی دولت است.
در آیدت،
فایل‌های
خود را به فروش بگذارید و یا
مقالات‌تان
را منتشر کنید👋
پاسخ ها