تصاویری دیدنی از مدارگرد خورشیدی از سطح این ستاره

دانشمندان از این تصاویر حقایق مهمی را درباره ارتباط میان لکه‌های خورشیدی، میدان مغناطیسی و حرکات پلاسما در سطح خورشید می‌فهمند.

آژانس فضایی اروپا (ESA) چهار تصویر تماشایی از خورشید منتشر کرده است که هرکدام این ستاره را از یک دید متفاوت نشان می‌دهد: نور مرئی، میدان مغناطیسی، حرکت پلاسما و نور فرابنفش. این تصاویر واضح‌ترین تصاویری هستند که تا به‌حال از سطح خورشید گرفته شده‌اند.

این تصاویر را مدارگرد خورشیدی (Solar Orbiter) متعلق به ESA و NASA از فاصله ۷۴ میلیون کیلومتری خورشید ثبت کرده است. برای مقایسه، فاصله زمین تا خورشید تقریباً ۱۵۰ میلیون کیلومتر است.

مدارگرد خورشیدی در سال ۲۰۲۰ برای بررسی خورشید به فضا پرتاب شد. این فضاپیما مکانیسم بادهای خورشیدی، دینامیک پیچیده میدان مغناطیسی آن، و فوران‌هایی مانند شراره‌های خورشیدی و خروج جرم از تاج خورشیدی را مطالعه می‌کند.

یکی دیگر از اهداف این مأموریت، تهیه تصاویر با قدرت تفکیک بالا از سطح خورشید است. به این منظور، مدارگرد خورشیدی دوربین‌های مختلفی برای طول موج‌های مختلف دارد. بنابراین فضاپیما قادر است لایه‌های مختلف سطح خورشید و ارتباط بین آن‌ها را آشکار کند.

این تصاویر جدید را مدارگرد خورشیدی با استفاده از دوربین پولاری‌متریک و هلیوسایزمیک (Polarimetric and Helioseismic Imager) یا PHI و دوربین فرابنفش شدید یا EUI تهیه کرده است. هرکدام از تصویرها متشکل از ۲۵ عکس جدا هستند که همگی در یک روز ثبت شده‌اند. با این که مدارگرد خورشیدی آن‌ها را در مارس ۲۰۲۳ ثبت کرد، ESA نتایج را به‌تازگی منتشر کرده است.

میدان مغناطیسی خورشید کلید اصلی فهم طبیعت این ستاره در هر مقیاسی است. این تصاویر ابزار PHI میدان مغناطیسی و حرکات پلاسمای سطح خورشید را به‌زیبایی نشان می‌دهند. مقایسه تصویر میدان مغناطیسی و نور مرئی نشان می‌دهد که در نواحی همگرایی خطوط مغناطیسی، سطح خورشید خنک‌تر و تاریک‌تر از باقی نقاط است.

نقشه میدان مغناطیسی سطح در تعیین میدان مغناطیسی در تاج‌های داغ خورشیدی نیز کاربرد دارد. تصاویر این تاج‌ها را ابزار EUI تهیه می‌کند.

در تصویر حرکت پلاسما، جریان پلاسما در تمام سطح قابل‌مشاهده است. در نواحی آبی رنگ، پلاسما به‌سمت مدارگرد حرکت می‌کند و در نواحی قرمز رنگ از آن دور می‌شود.

تصویری که ابزار EUI از سطح خورشید تهیه کرده احتمالاً از همه دیدنی‌تر است. در این تصویر می‌توانیم ببینیم که در بالای «فوتوسفر» (photosphere)، جایی که پلاسمای درخشنده از لکه‌های خورشیدی بیرون می‌زند، چه رویدادهایی در جریان است. این جریان‌های پلاسما گرمایی باورنکردنی دارند و در راستای همان خطوط مغناطیسی‌ای حرکت می‌کنند که لکه‌های خورشیدی را تثبیت می‌کنند.

تصاویر مدارگرد خورشیدی از سطح این ستاره ما را مدت‌ها در خود فرومی‌برند. می‌توانیم هنگام تماشای آن‌ها به حیات، کیهان، طبیعت، فرگشت و آغاز همه چیز فکر کنیم. همچنین تصور میرایی خود ما نیز در این افکار شدت می‌گیرد.