هنر در ویکیپیدیا انگلیسی «طیف متنوعی از فعالیتهای انسانی و محصول حاصل از آن است که شامل استعداد خلاق یا تخیلی است که بیانگر مهارت فنی، زیبایی، قدرت عاطفی یا ایدههای مفهومی است. » با این حال هیچ تعریف کلی که و توافق شدهای از هنر در دست نیست و تفصیر و تعریف آن در طول تاریخ و فرهنگهای مختلف دستخوش تغییرات بسیاری شده است، اما به طوری کلی هفت شاخهی اصلی آن از جمله ادبیات، مجسمهسازی، معماری، نقاشی، موسیقی، رقص و تئاتر تشکیل شدهاست. بنابراین در این نوشته سعی داریم تا شمارا با بهترین کتابهایی که به طور جامع درباره هنر نوشته شدهاند، آشنا کنیم.
بهترین کتابهای تاریخ و فلسفه هنر
۱) کتاب هنر در گذر زمان
کتاب هنر در گذر زمان اثر هلن گاردنر با ترجمهی محمدتقی فرامرزی توسط انتشارات نگاه برای اولین بار در سال ۱۳۶۵ منتشر شدهاست. گاردنر در ابتدای کتابش با مبانی تاریخ هنر و تعریف آن آغاز میکند و بعد از آن تمامی مکاتب هنری را بررسی، معرفی و تاریخشان را بیان میکند اما ویژگی اصلی و اساسی این کتاب پرداختن به هنر هر کشور و پیگیری مکاتب هنری و تاثیر آنها در رشتههای هنری آن کشور بهطور خاص است. این کتاب از مهمترین و جامعترین کتابهای تاریخ هنر است که علاوه بر محبوبیت در کشورهای مختلف دنیا در ایران نیز از جمله شناختهشدهترین کتابهای تاریخ هنر به حساب میآید. باید درنظر داشت که بعضی از اساتید بر این باورند که کتاب هنر در گذر زمان با دیدگاهی غربگرایانه نوشته شده و جایِ هنرهایِ تمدنهای کهنی از جمله ایران در آن خالی است.
۲) کتاب تاریخ هنر
کتاب تاریخ هنر اثر ارنست گامبریچ با ترجمه ی علی رامین توسط نشر نی منتشر شدهاست. این کتاب چهار دهه از پرفروشترین کتابهای هنر در جهان بودهاست. این کتاب که تمرکز اصلی آن بر هنرهای بصری است، دارای نثری روان و ساده میباشد که خوانش و فهم آن را برای مخاطبهای نوآموز آسان میکند. در چاپ جدید کتاب در سال ۱۴۰۱ متن دوباره بازنگریو تصاویر آن به صورت رنگی درآمده است که لذتِ خوانش آن را دوچندان میکند.
این کتاب همچون مدخلی برای ورود به دنیای هنر، از نخستین تجربهی هنری انسان در نقشپردازی داخل غارها گرفته تا واپسین آثار هنری امروز جهان، در پنجاه سال گذشته رقیب و همتایی نداشته است. خوانندگان از هر گروه سنی و زمینهی فرهنگی در سراسر عالم، کتاب ارنست گامبریچ را شاهکاری مسلم دانستهاند که دانش و خرد را، با بهرهگیری از استعداد فوقالعادهی خویش در انتقال مفاهیم ظریف و پیچیده درهم آمیخته است. این تاریخ هنر، پسندیدگی ماندگار خود را به سلاست و روانی شیوهی نگارش، و نیز چیرهدستی نگارندهی فاضل و متفکر آن در تحلیلهای روشن و خواندنی رخدادهای هنر جهان، وامدار است.
۳) کتاب فلسفه هنر
کتاب هنر فلسفه اثر ژان لاکست با ترجمهی محمدرضا ابوالقاسمی توسط نشر ماهی به چاپ رسیدهاست. این کتاب از جمله نفیسترین و با ارزشترین کتابهای فلسه هنر است که تا به حال به زبان فارسی ترجمه شده است. این کتاب که از جمله منابع درسی در دانشگاههای دنیا برای دانشجویان است موجب درک بیشترِ خوانندگان آن با مفهوم هنر و چرایی آن میشود. همچنین درک مفهومِ کلی هنر به درکِ ادبیات نیز کمک شایانی میکنند و از این رو این کتاب میتواند برای دوستداران ادبیات نیز مفید واقع شود. هفت فصلِ اصلی کتاب عبارتند از: تقلید، مسئلهی زیبا شناسی، سرنوشت هنر، تخیل، هنرمند، هنر و حقیقت و بیانگری. با توجبه به دشواری مطالب ترجمهی فارسی این اثر ساده و روان نیست، اما اهمیت کتاب فلسفه هنر به حدی است که میتوان از این مسئله چشم پوشی کرد.
۴) گزیده تاریخ هنر جهان
چاپ چهارم کتاب گزیدهی تاریخ هنر جهان اثر جمعهی از نویسندگان با ترجمهی بهزاد نجفیان در سال ۱۳۹۷ به همت نشر چهارسوی هنر منتشر شدهاست. این کتاب با رویکرد آموزشی میکوشد تا نواقص کتابهای درسی را پوشش دهد و به علاقهمندان و دانشجویان رشتهی هنر کمک شایانی میکند. همانطور که از اسم این کتاب بر میآید خلاصه بودنِ مباحث آن از ویژگیهای اصلی آن به شمار میآید که هدف کلی آن بیانِ اطلاعات جامع و کلی درباره تاریخ هنر است. کتاب از دورانِ پیشاز اسلام به بررسی هنر میپردازد تا در آخر به جنبشهای معاصر در این ضمینه خلاصه میشود، تمامی موضوعات کتاب با نمونههای تصویری آورده شدهاند که فهم و درک آن را برای دوستداران هنر آسانتر مینماید.
۵) کتاب درک و دریافت موسیقی
کتاب درک و دریافت موسیقی اقر راجر کمیین با ترجمه حسین یاسینی توسط نشر چشمه منتشر شده است. این کتاب که محبوبترین کتابهای موسیقی بهشمار میآید، مفاهیمی از جمله تاریخ موسیقی، تئوری موسیقی، فرم ... را پوشش میدهد. در کتاب درکودریافت موسیقی راجرکیمیین نویسنده، پیشگفتار کتاب را با چنین پرسشی آغاز می کند: دلیل نگارش کتابی دیگر برای درک موسیقی چیست؟ و آشکار است که سبب طرح این پرسش وجود کتابهای فراوان دیگری در این مقوله است و او میخواهد انگیزهاش را در نگارش کتابی تازه و متفاوت بیان کند. اما در میان کتاب های فارسی کمبود منابع جامع، علمی، روزآمد و برخوردار از جذابیتها و قابلیتهای آموزشی نیازی به اثبات ندارد و در قلمرو موسیقی علمی این کمبود به نبود نیز بدل میشود.
بهترین کتابهای هنر
کتابهای نامبرده از جمله جامعترین و بهترین کتابهای هنر و به استثنا کتاب درک و دریافت از بهترین کتابهای تئوری موسیقی هستند که تا کنون به زبان فارسی منتشر شدهاند. با این حال کتابهای تخصصی فراوانی در دیگر حوزههای هنر منتشر شدهاند که مرجعیت و گوناگونی موضوعی آنها مانند کتابهای یاد شده نیست.
با این وجود کتابهای همچون ۵) فلسفه هنر و زیبایی شناسی توسط جان هاسپرس و راجر اسکراتن، ۶) کتاب رنگ و سایه، ۷) کتاب نقاشی منظره، ۸) کتاب تاریخ نقاشی ایران از آغاز تا عصر حاضر، ۹) کتاب آموزش بازیگری، ۱۰) کتاب طراحی چهره به قلم نسرین جاسمی، ۱۱) کتاب معنویت در هنر، ۱۲) کتاب عصر آوانگارد نوشتهی هیلتون کرامرو غیره از جمله شناخته شدهترین کتابهای هنر محسوب میشوند.
پاسخ ها