زنده یاد دکترکردوانی معتقدبود که مرکز بیابان لوت با ۶۵ درجه دما داغ‌ترین نقطه کره زمین است.
همشهری آنلاین: زنده یاد دکترکردوانی معتقدبود که مرکز بیابان لوت با ۶۵ درجه دما داغ‌ترین نقطه کره زمین است. او در سال ۸۹ طی گزارشی از شگفت‌انگیزترین بیابان‌های کره زمین سخن گفته بود که در ادامه می خوانید.
«لوت؛ گرم‌ترین نقطه کره زمین است.» این نظر مرحوم دکترپرویز کردوانی استاد دانشگاه و محقق مناطق کویری و بیابانی بود. او معتقد بود دمای لوت اختلاف زیادی با دیگر نقاط کره زمین دارد چرا که در بعضی از نقاطی که تیم تحقیقاتی دکتر کردوانی پا به آن گذاشته‌اند هیچ نشانه‌ای از حیات وجود نداشته. آنها هیچ موجود زنده‌ای پیدا نکرده‌اند حتی یک باکتری! این درحالی است که در گذشته تصور می‌شد گرم‌ترین نقطه زمین «دره مرگ آمریکا» یا «ربع الخالی» عربستان است.
کردوانی در سال ۱۳۱۰ در روستای «مندولک» به دنیا آمد؛ روستایی از توابع شهرستان گرمسار که هم مرز است باکویر مرکزی ایران. او بعد از پایان تحصیلات متوسطه برای ادامه تحصیل به آلمان رفت و تا مقطع دکترا در رشته عمران کویر تحصیل کرد. آقای دکتر برای پایان‌نامه خود یک تن از خاک‌های کویری ایران را به آلمان برد و روی آنها تحقیق کرد و برای همین موفق شد رتبه اول را در ارائه پایان‌نامه کسب کند. آقای محقق زمانی که به ایران بازگشت مطالعات خود را روی مناطق کویری ادامه داد. او در ارتباط با جغرافیای طبیعی بیابان لوت به اکتشافات بزرگی دست پیدا کرد و نظریه‌های جالبی ارائه داد. کردوانی بعد از انجام تحقیقات بسیار مدعی شد که مرکز بیابان لوت ایران گرم‌ترین نقطه کره زمین است.
پرویز کردوانی با تاسیس وزارت علوم در سال ۱۳۴۷ و درخواست مرحوم دکتر احمد مستوفی مدیر گروه جغرافیای دانشگاه تهران و موافقت وزارت علوم در طرح پژوهشی مشترک بین دانشگاه تهران و دانشگاه سوربن پاریس خود را آماده تحقیق درباره بیابان لوت کرد.
به این ترتیب او به همراه چند محقق دیگر به بیابان لوت رفتند و تا سال ۱۳۵۱ به مدت ۵ سال با همکاران سوربنی خود تحقیقات و مطالعات زیادی درباره لوت انجام داد؛ «ما در تحقیقات خود متوجه شدیم که مرکز بیابان لوت گرم‌ترین نقطه کره زمین است چراکه دمای آفتاب در این منطقه در زیر سایه از ۶۵ درجه هم بالاتر می‌رود. این دما بیشتر در مناطقی است که کلوت‌ها در آنجا قرار دارند.»
به گفته آقای دکتر، کلوت‌ها رشته دالان‌های موازی هستند که بر اثر فرسایش آبی و بادی به وجود آمده‌اند. در لوت، کلوت‌ها محدوده‌ای به وسعت ۸۰ در ۱۴۰ کیلومتر را اشغال کرده‌اند این محل پست‌ترین نقطه از سرزمین ایران است و ارتفاعش از سطح دریا به ۵۶ متر می‌رسد. در قسمت مرکزی لوت که ۱۵۰ در ۲۰۰ کیلومتر وسعت دارد گیاه وحتی باکتری هم وجود ندارد.
البته عجایب بیابان لوت به همین‌ها محدود نمی‌شود. یکی از ویژگی‌های این بیابان وجود توده‌های ماسه‌ای است که به شکل‌های مختلفی ظاهر می‌شوند. یک‌سری از آنها هلالی شکل هستند و «برخان» نامیده می‌شوند. گروه دیگر آنهایی هستند که گیاه رویشان رشد می‌کند؛ برای همین مانند گلدانی در بیابان هستند و به «نبکا» معروف‌اند.» بزرگ‌ترین نبکاها در حاشیه غربی بیابان لوت قرار دارند و ارتفاعشان به ۱۰ متر هم می‌رسد.
البته یک‌سری دیگر از تپه‌های ماسه‌ای طولی در بیابان‌ها وجود دارند که ارتفاعشان به ۱۰۰ تا ۲۰۰ متر هم می‌رسد که به آنها ریگ یلان می‌گویند. مثل ریگ آران و بیدگل، ریگ شتران بین یزد و طبس، ریگ جن در جنوب دشت کویرو ریگ دهلی در منطقه بین بم و بلوچستان که محلی‌ها معتقدند موجودات ماورایی در آن دهل می‌زنند.
علاوه بر تحقیقات گسترده آقای دکتر در خصوص بیابان‌های کشورمان او در باره کویرها و بیابان‌های سراسر دنیا نیز تحقیق کرده. به گفته کردوانی بزرگ‌ترین ریگ در الجزیره واقع شده است که عرب‌ها به آن عرق می‌گویند.
آقای محقق برای انجام تحقیقات خود به بیشتر این بیابان‌ها مسافرت کرد تا مطمئن شود گرم‌ترین نقطه دنیا کجاست. او حتی به کویر روسیه هم سفر کرد.
مناطق بیابانی برخلاف اینکه صعب‌العبور و دست‌نیافتنی هستند، مناظر زیبا و خارق‌العاده‌ای دارند؛ مانند محدوده‌هایی که به شکل کثیرالاضلاع‌های منظم هستند، کویرهای «چربه» که قهوه‌ای رنگ و چربند و شکلشان مثل باند فرودگاه است، کویرهای پف کرده یا متورم و دارای سوراخ‌هایی شبیه لانه موش، کویرهایی که املاحی به شکل تخم مرغ و به اندازه تخم شترمرغ و حتی بزرگ‌تر از آن سطحشان را پوشانده است، کویرهایی که در آنها املاح به صورت قندیل‌های باریک و بزرگ وجود دارد.
به این قسمت‌های شگفت انگیز کویرهای بهرام گوری را هم اضافه کنید. این اسم را دکتر کردوانی برای مناطق باتلاقی انتخاب کرد؛ جایی که اگر پایتان را در آن بگذارید فرو می‌روید. اینها تنها بخشی از جاذبه‌های گردشگری کویر هستند.
دکتر کردوانی معتقد بود قطب گردشگری می‌تواند در فضاهایی مثل مناطق وسیع کویر که لخت و عاری از گیاه هستند یا در کنار تپه‌های ماسه‌ای برای استفاده از خاصیت درمانی ماسه‌ها یا در مکان‌هایی که منظره‌ای از سراب در روز در آن به وجود می‌آید ساخته شوند؛ «عرب‌ها به پدیده سراب بحرالشیطان می‌گویند. این پدیده به خاطر خطای دید و شکست زاویه آفتاب به وجود می‌آید.»
در آیدت،
فایل‌های
خود را به فروش بگذارید و یا
مقالات‌تان
را منتشر کنید👋
پاسخ ها