چکیده:
يکي از بحث هاي مهم در عرفان، انسان کامل و ويژگي هاي اوست. سنايي به عنوان اولين شاعر عرفاني، اولين کسي نيز هست که اين مساله را وارد شعر فارسي کرده و آن را مورد بحث و فحص قرار داده است لذا بررسي نظر او در اين باب بسيار حائز اهميت است. سنايي به انسان کامل از دو زاويه نگريسته است: از ديدگاه فلسفي يا به تعبيري ابن عربي وار و از ديدگاه اخلاقي. اما ديدگاه اخلاقي در نظريه سنايي بيشتر مورد تاکيد قرار گرفته است. سنايي در ديوان خود ابتدا ويژگي هايي را براي انسان کامل برمي شمارد سپس به اين دليل که آنها دست يافتني نيستند به رعايت حداقل اخلاق بسنده مي کند و انسان کامل را کسي مي داند که سه ويژگي داشته باشد: 1- پرهيز از رذائل 2- آراستگي به فضائل 3-عمل گرايي