راهنمای خرید الکتروموتور؛ یک انتخاب بی نقص و حرفه ایی

جهت سادگی درک مطلب، اجازه دهید که تمام سوالاتی که یک فروشنده الکتروموتور از شما خواهد پرسید را بررسی کنیم تا شما قبل از اینکه فروشنده کلمه ایی در این مورد صحبت کند، بهترین الکتروموتور را انتخاب کنید؛ یعنی یک انتخاب پرفکت و حرفه ایی.

در صورتی که به یک فروشنده الکتروموتور مراجعه کنید، احتمالا فروشنده از شما چند سوال فنی خواهد پرسید که ممکن است در پاسخ به آنها و انتخاب بهترین موتور، تصمیم درست را نگیرید! سوالاتی مانند:

• الکتروموتور چند فاز باشد؟
• الکتروموتور چند اسب بخار توان داشته باشد؟
• گشتاور الکتروموتور چقدر باشد؟
• الکتروموتور چند کیلو وات باشد؟
• الکتروموتور چند دور در دقیقه سرعت داشته باشد؟
• موتور تک سرعته باشد یا چند سرعته؟
• الکتروموتور ترمز دار باشد یا فاقد ترمز؟
• الکتروموتور کلاچ دار باشد یا خیر؟

و همچنین سوالاتی در رابطه با گشتاور، درجه محافظت و جنس بدنه، نوع سیم پیچ و ... . واقعا مگر اینکه شما در این رابطه تخصص کافی را داشته باشید، در غیر این صورت خرید الکتروموتور مناسب واقعا دشوار خواهد بود و شاید به خیال خود بهترین موتور کولر را خریداری کرده باشید، در حالی که به درد موتور پنکه اتاق خواب هم نخورد. در مطالعه این راهنمای خرید الکتروموتور با ما همراه شوید تا این انتخاب پیچیده را در حد انتخاب یک پوشال ساده کولر آبی، ساده کنیم.

جهت سادگی درک مطلب، اجازه دهید که تمام سوالاتی که یک فروشنده الکتروموتور از شما خواهد پرسید را بررسی کنیم تا شما قبل از اینکه فروشنده کلمه ایی در این مورد صحبت کند، بهترین الکتروموتور را انتخاب کنید؛ یعنی یک انتخاب پرفکت و حرفه ایی.

سوال اول فروشنده؛ الکتروموتور چند فاز باشد؟

دو نکته قبل از انتخاب منبع تغذیه موتور وجود دارد؛ یکی اینکه آیا شما به برق سه فاز یا تک فاز دسترسی دارید؟ و دیگری هدف شما از خرید الکتروموتور می باشد. پس اگر موتور را برای کارهای سنگین لازم ندارید و به برق سه فاز نیز دسترسی ندارید، قطعا انتخاب شما موتور تک فاز است. اختلاف موتور تک فاز و سه فاز را ببینیم:

• راه اندازی و سیم پیچی موتور های تک فاز ساده تر است.
• هزینه تعمیر ونگهداری موتور تک فاز کمتر است.
• موتور تک فاز با برق 220 ولت شهری و فرکانس 50 تا 60 هرتز، قابل راه اندازی هستند.
• الکتروموتور تک فاز برای مصارف خانگی و نیمه صنعتی مقرون به صرفه هستند.
• راندمان الکتروموتورهای سه فاز بیشتر از موتورهای تک فاز است.
• الکتروموتورهای تک فاز، حداکثر می توانند توان 5 اسب بخار داشته باشند.
• در بیشتر موارد لرزش موتور های تک فاز، بیشتر از موتورهای سه فاز می باشد.
• مشکلات جریان کشی در موتور های تک فاز شایع تر است که موجب داغ شدن بیشتر، مصرف انرژی بالا و کاهش راندمان موتور میشود.

سوال دوم فروشنده؛ الکتروموتور چند اسب بخار توان داشته باشد؟

موتورهای کولر از نوع الکتروموتور AC تک فاز هستند و در ایران موتور های برند موتوژن و الکتروژن بیشترین فروش را دارند. موتور های کولر عموما دو سرعته با دور های 1400 و 3000 هستند. الکتروموتور کولر به لحاظ قدرت از کمترین به بیشترین توان، به ترتیب شامل 4/3، 2/1 و 3/1 می باشند. برای کولر های 3000 الکتروموتور 3/1 اسب بخار، کولر 5000 الکتروموتور 2/1 اسب بخار و برای کولر 7000 الکتروموتور 4/3 اسب بخار، بهترین انتخاب شما خواهد بود.

در انتخاب موتور پمپ، چه الکتروموتوری بخریم؟ قطعا هر پمپ آب نیز دارای مشخصات خاص خود است و ظرفیت توان پمپ نیز یکی از اطلاعات آن است؛ بله به همین راحتی با توجه به توان پمپ مورد نظر، توان الکتروموتور نیز قابل تشخیص است.

موتور های بالابر با ظرفیت های متفاوت، قطعا توان و قدرت متفاوتی می طلبد. برای بالابرهای با ظرفیت پایین 250 کیلوگرمی، موتور های الکتریکی تا 3 اسب بخار، کفایت می کند. بالابر با ظرفیت 750 کیلوگرمی، موتورهایی با توان 6 تا 7.5 اسب بخار و بالابر های 1000 کیلوگرمی (یک تنی) به موتورهای 7.5 تا 10 اسب بخار نیاز دارند.

سوال سوم فروشنده؛ گشتاور الکتروموتور چقدر باشد؟

شاید شما نیز مانند خیلی از افراد، مفهوم گشتاور، سرعت و شتاب را اشتباه درک کرده باشید. برای درک این موضوع و انتخاب موتور با گشتاور مناسب برای فعالیت شما، تعریف و مقایسه زیر، یک راهنمای بسیار عالی می باشد.

گشتاور مقدار نیروی اولیه ای است که از طریق شافت بر جسم مورد نظر (پروانه در پمپ، گیربکس در بالابر و هر جسم دیگری) وارد می شود. به لحاظ ریاضی؛ گشتاور(T)=میزان نیرو(F)+طول بازو(D).

نکته ایی که باید به آن توجه کنید این است که بیشترین گشتاور، در دور های پایین یک الکتروموتور وجود دارد و دلیل آن اصطکاک کمتر در دور های پایین می باشد.

دور های پایین و گشتاور بالا، دقیقا نیرویی است که در نوار نقاله ها، نورد های صنعتی، دستگاه های حمل و انتقال بار و امثال هم نیاز داریم.

نکته مهم دیگر این که شتاب و سرعت بالا، در موتور هایی با قدرت بالا، و شتاب اولیه بالا در موتور هایی با گشتاور بالا ایجاد می شود. در نتیجه بیشترین گشتاور در موتور هایی با دور پایین وجود دارد. اما چنانچه شما به سرعت بالاتر در الکتروموتور نیاز داشته باشید، موتور هایی با قدرت و توان بالاتر نیاز خواهید داشت. البته موتور های قدرت بالا در طول زمان بیشتر به سرعت بالا می رسند، یعنی گشتاور کم تری خواهند داشت.

سوال چهارم فروشنده؛ الکتروموتور چند کیلو وات باشد؟

در مرحله قبل توان موتور را بر اساس اسب بخار تعیین کردیم. در صورتی که می خواهید توان موتور را بر اساس کیلو وات مشخص کنید، کافی است از فرمول زیر استفاده کنید:

KW=1.34(HP)

در نتیجه با مشخص بودن توان بر حسب اسب بخار، به راحتی با ضرب آن در عدد 1.34، توان الکتروموتور بر حسب کیلو وات اندازه گیری می شود.

سوال پنجم فروشنده؛ الکتروموتور چند دور باشد؟

"سرعت" تعداد دفعات چرخش 360 درجه ایی شافت موتور در دقیقه است؛

"دور" پارامتر ارزیابی ظرفیت الکتروموتور برای تعداد دفعات چرخش 360 درجه در دقیقه است؛

"گشتاور" مقدار نیرویی است که در طول فاصله یا طول بازو می تواند به مرکز مورد نظر وارد کند و عموما بر حسب کیلوگرم بر سانتیمتر بیان می شود.

حال جدول زیر را با دقت مشاهده کنید:

در الکتروموتور کولر و آسانسور، عموما از موتور های دو سرعته استفاده می شود.

سوال ششم فروشنده؛ الکتروموتور با درجه حفاظت (IPab) چند می خواهید؟

شاید خود شما وقتی به مشخصات و پلاک الکتروموتور نگاه کرده باشید، ارقامی مانند IP32، IP44 و ... را دیده باشید. انتخاب صحیح درجه حفاظت، به شرایط آب و هوایی و مکان نصب بستگی دارد.

درجه حفاظت را با ساختار IPab نمایش می دهند که a و b دو رقم متغیر هستند.

a

b

سوال هفتم؛ الکتروموتور ضد انفجار باشد؟

موتور الکتریکی همانطور که از نامش پیداست، با جریان برق سروکار دارد وهر جریانی در هر اتصالی ممکن است باعث ایجاد جرقه، اتصالی و حتی آتش سوزی شود. حالا تصور کنید که همچین وسیله ایی در قسمت از پتروشیمی قرارداشته باشد که گاز های اشتعال زا در آن وجود داشته باشد!

عموما به صورت زیر استاندارد یک الکتروموتور ضد انفجار معرفی می شود:

"IP12 EXD IC T3 Class 4 Zone5"

1، 2، 3، 4 و 5 در عبارت، متغیر هستند.

Class 1: گازهای قابل اشتعال وجود باشد.

Class 2: غبارهای قابل اشتعال وجود دارد.

Class 3: فیبرهای قابل اشتعال در آن موجود باشد.

(0 Zone)Class 1 Division 1: در شرایط عادی گاز قابل اشتعال در محیط پراكنده است.

(1 Zone)Class 1 Division 2: در شرایط عادی گاز اشتعال زا نیست اما در شرایط بحرانی پراکنده شود.

(2 Zone)Class 1 Division 2: در شرایط عادی و بحرانی اثری از گاز اشتعال زا نیست.

IC الكتروموتور ضد انفجار برای مناطق خطرناک:

دسته I: غبار زغال سنگ و ...  وجود دارد.

دسته II: مناسب مناطق هیدروكربنی؛

IIA= اتان، پروپان، بوتان، پنتان، هگزان، نوتان، دکان، استیک اسید، استون، متانول، تولوئن، اتیل استات.

IIB= اتیلن، دی متیل اتر، اتیل اتر، دی اتیل اتر، اکسید اتیلن.

IIC= هیدروژن، دی سولفید کربن، استیلن و اتیل نیترات.

منبع