غذاهای رنگارنگ پر از ماجراجویی!!!

مرجعان خاتم یک شرکت خدماتی، آموزشی و تحقیقاتی در حوزه صنایع غذایی است و هدفش بالاتر رفتن سطح سلامت جامعه و بهتر شدن کیفیت زندگی شما و فرزندانتان است. در پیج اینستاگرام مرجعان خاتم با آدرس Marjaankhatam ، نکاتی در مورد آلاینده های غذایی در غذای مادر و کودک و اثرات مخرب آن روی زنان باردار، جنین و نوزادان به زبان ساده مطرح شده است. آلاینده های غذایی که ممکن است مصرف آن باعث افزایش خطر سقط جنین، به دنیا آمدن نوزاد نارس، تولد فرزندان اوتیسمی و ... شود. اگر کودک شما به مصرف خوراکی های رنگی علاقه دارد، برای سلامت بیشتر کودکتان توصیه می شود مطلب زیر را مطالعه کنید.

آیا تا کنون به رنگ زردِ پفک و نوشابه پرتقالی دقت کردید؟ به نظر شما رنگ زرد و نارنجی این محصولات غذایی از کجا میاد؟ بسیاری از افراد تصور می کنند که رنگ های بکار رفته در تمام مواد غذایی فرآوری شده مانند پودر ژله، آبنبات، پاستیل، پفک، چیپس، سس ها، بستنی، کیک و شیرینی و نوشابه از عصاره میوه ها هستند! آیا به نظر شما هم اینگونه است؟

جواب این سؤال بهتر است اینگونه مطرح شود که اصلاً چرا به مواد غذایی رنگ اضافه می کنند؟ به دلیل اینکه وقتی مواد غذایی فرآوری می شوند، رنگ طبیعی خود را از دست داده و برای بهبود رنگ و افزایش جذابیت محصول و مشتری پسندی، به آنها رنگ های خوراکی اضافه می کنند!

رنگ های خوراکی هم در پخت غذای خانگی، هم در تهیه مواد غذایی فرآوری شده و تجاری استفاده می شوند. برخی از رنگهای خوراکی، طبیعی هستند و از مواد طبیعی استخراج می شوند مانند زعفران، پاپریکا(پودر خشک شده فلفل)، بتاکاروتن(رنگ استخراج شده از هویج، کدو تنبل و ...) یا عصاره میوه و سبزیجات مانند رنگ قرمزِ چغندرقند یا بتانین. اما برخی از رنگهای خوراکی، مصنوعی هستند و از ترکیباتی ساخته شده که در نفت یافت می شوند مانند سانست یلو (زرد مایل به نارنجی) که با کد E110 روی بسته بندی مواد غذایی نشان داده می شود.

اگر به بسته بندی مواد غذایی توجه کرده باشید، روی آنها کدهایی نوشته شده که نشان دهنده افزودنی های غذایی است و شامل حرف E به همراه 3 تا 4 رقم (از 100 تا 1599) که حرف E از کلمه European به معنی اروپا گرفته شده است. کدهای بین 100 تا 199 (E100 تا E199) مربوط به رنگهای خوراکی مجاز (شامل رنگهای طبیعی و مصنوعی) هستند بطور مثال E164 مربوط به زعفران یا E110 مربوط به رنگ مصنوعی سانست یلو (زرد مایل به نارنجی) است. در صنعت غذا، بیشتر از رنگ های خوراکی مصنوعی برای اضافه کردن به مواد غذایی استفاده می شود تا رنگ های طبیعی!. به دلیل اینکه رنگهای مصنوعی، ارزان تر و ماندگار تر و در دسترس تر از رنگ های طبیعی هستند! بطور مثال رنگ مصنوعی تارترازین یا E102 (رنگ زرد) ممکن است در چیپس، نوشابه، آبنبات و غلات صبحانه، وجود داشته باشد یا رنگ سانست یلو یا E110 (زرد مایل به نارنجی) در انواع سس ها و پفک، رنگ کارمویزین یا E122 (رنگ قرمز) در شیرینی، آبمیوه، محصولات لبنی، دسرها به کار رفته باشد.

بنا بر نظر، سازمان استاندارد ملی و غذا و داروی ایران در صورت استفاده از رنگهای خوراکی مصنوعی در مواد غذایی، الزامی است که روی بسته بندی محصول، نام و کد رنگ ذکر شود و چنانچه این رنگ ها روی تمرکز و فعالیت کودکان اثر سوء داشته باشند باید حتماً روی بسته بندی نوشته شوند.

در مود رنگ های خوراکی مصنوعی مجاز باید این به این نکته توجه شود که نباید تصور کرد چون به آنها مجاز گفته می شود، هیچ خطری برای مصرف کنندگان ندارد. استفاده بیش از اندازه از خوراکیهای دارای رنگهای مصنوعی مجاز به خصوص برای کودکان که وزن کمتری دارند و سیستم های ایمنی و دفعی آنها بطور کامل تشکیل نشده است و از طرفی علاقه زیادی به مصرف خوراکی های رنگی مانند آبنبات و اسمارتیز، بستنی، ژله و ... دارند، مضر است. سازمان ایمنی غذای اروپا (EFSA) معتقد است که استفاده بیش از اندازه از نوشیدنی ها و مواد غذایی دارای رنگهای خوراکی مصنوعی مجاز مانند آلورا رد (E129) و کارمویزین (E122) و ... می تواند برای سلامت کودکان خطرآفرین باشند. به طور مثال برخی از رنگهای خوراکی مجاز می توانند از سد خونی مغز عبور کرده و روی مغز اثر گذاشته و باعث بیش فعالی در کودکان شوند. رنگ های خوراکی که با بیش فعالی در کودکان ارتباط بیشتری دارند،  E102یا تارترازین (رنگ زرد)، E104 یا کینولین یلو (رنگ زرد)،  E110یا سانست یلو (رنگ زرد متمایل به نارنجی)، E122 یا کارموزین (رنگ قرمز) و E124 یا پونسیو (رنگ قرمز تیره) هستند!

به جز بیش فعالی در کودکان، رنگهای خوراکی مصنوعی مجاز می توانند باعث بروز کج خلقی در کودکان، واکنش های حساسیت زا مانند کهیر شوند!

علاوه براین، این رنگها دارای فلزات سنگین مثلِ کادمیوم، سرب، آرسنیک و جیوه هستند که مصرف زیاد آن می تواند باعث اختلال در عملکرد کلیه، سردرد، آلزایمر، التهابات معده و روده، اوتیسم و سرطان شود!

رنگهای مصنوعی غیر مجاز در مواد غذایی و اثرات مخرب آن

شاید شما در بعضی از مغازه های لوازم قنادی، دیده باشید که برای تزیین و رنگ کردن غذاها به ویژه کیکهای تولد، رنگ خوراکی را داخل قطره چکان هایی بدون داشتن نام، تاریخ مصرف و مجوزهای بهداشتی عرضه می کنند! یا لواشک های پر زرق و برقی که به صورت فله ای و توسط دست فروشان در مکان های تفریحی مانند دربند و ... به فروش می رسند! یا رب های گوجه فرنگی که تحت عنوان خانگی از بیرون خریداری می شود یا سس های گوجه فرنگی و مایونزی که داخل ظروف بدون برند و نشان استاندارد، روی میز اغذیه فروشی ها دیده می شود یا پفکهای فله ای با طعم های پیتزایی و پنیری و ... بفروش می رسند! لازم است بدانید که متأسفانه برخی از افراد سودجو در این مواد غذایی، از رنگ های غیرمجاز که برای رنگ کردن قالی و لباس به کار می رود و ارزانتر هستند، استفاده می کنند! که سرطان زا هستند و اثرات مخربی را روی کبد و ... می گذارند و حتی ممکن است باعث مرگ شوند! احتمال سقط جنین در مادرانی که از مواد غذایی دارای رنگهای غیرمجاز، استفاده می کنند، وجود دارد!

توصیه برای کاهش خطراتِ رنگهای خوراکی روی کودکان

به گفته آکادمی اطفال آمریکا، غذای کودکانتون را در منزل آماده کنید و ترجیحاً به آنها مواد غذایی بدهید که دارای رنگهای طبیعی هستند! بهتر است سبک زندگی خود را به سمت مصرف مواد غذایی بصورت تازه تغییر دهید. با چشمانی باز خرید کنید و به برچسب روی محصولات غذایی توجه نمایید بخصوص اگر آن محصول را برای کودکتان تهیه می کنید.

و در آخر، اگر به فکر سلامت خود و کودکانتان هستید دورِ محصولات غذایی که از برند معتبر و دارای نشان استاندارد و غذا و دارو نیستند، را خط قرمز بکشید!