بهترین سه‌گانه‌های سینمایی: ۱۵ سه‌گانه بی‌نظیر

دنیای سینما پر از داستان‌های نیمه‌تمام است، اما وقتی صحبت از «سه‌گانه» (Trilogy) می‌شود، ماجرا فراتر از یک فیلم ساده می‌رود؛ اینجا بحثِ یک سفر جادویی است. از اعماق فضا در جنگ ستارگان تا کوچه‌های تاریک آمریکا در پدرخوانده، تریلوژی‌ها به کارگردانان این فرصت را می‌دهند تا یک جهان را خلق کنند، در آن نفس بکشند و سرانجام آن را به اوج برسانند. در این لیست برخی از بهترین فیلم های imdb و بهترین فیلم های جهان قرار دارد.

در این مطلب، ما سراغ رتبه‌بندی محبوب‌ترین و اثرگذارترین سه‌گانه‌ها سینما رفته‌ایم. آثاری که نه تنها گیشه را جابه‌جا کردند، بلکه استانداردهای جدیدی برای قصه‌گویی، جلوه‌های ویژه و شخصیت‌پردازی تعریف کردند.

۱۵. سه‌گانه‌ی پیش‌درآمد جنگ ستارگان (۱۹۹۹ – ۲۰۰۵)

با وجود اینکه هر یک از این سه فیلم به نوعی از سوی طرفداران مورد انتقاد قرار گرفته‌اند، واقعیت این است کسانی هستند که این فیلم‌ها را با وجود تمام ایراداتشان دوست دارند. بالاخره هر کدام حداقل یک سکانس اکشن برجسته دارند، بعد از ۲۰ سال انتظار به ما نبردهای کامل جدای‌ها با آدم‌بدها را نشان دادند و فرصتی فراهم کردند تا دوباره به دنیای جنگ ستارگان سر بزنیم. پس بیایید «جار-جار بینکس» را نادیده بگیریم و روی «دوئل سرنوشت‌ها» (Duel of the Fates)، صحنه‌ی بیرون کشیدن شمشیر نوری توسط یودا با قدرت نیرو (Force) و ایستادن اوبی‌وان در «سطح مرتفع» تمرکز کنیم. اگر فقط به این بخش‌ها نگاه کنید، این فیلم‌ها به اندازه‌ی نسخه‌های اصلی خوب هستند.

۱۴. جان‌سخت ۱-۳ (۱۹۸۸ – ۱۹۹۵)

یک مرد. یک ساختمان. مشتی تروریست. هیچ راهی وجود نداشت که فیلم جان‌سخت این‌قدر خوب باشد. با این حال، جان سخت یک فیلم اکشن تقریباً کامل است که یکی از بهترین قهرمانانِ انسانی تاریخ را با فوران اکشن عالی با یکی از کنایه‌آمیزترین شرورهای تمام دوران ترکیب می‌کند. قسمت دوم، مخاطرات را بالا می‌برد و یک فرودگاه شلوغ -و آسمان بالای آن- را پر از گروگان و آماده‌ی فاجعه به ما نشان می‌دهد. و قسمت سوم باز هم قدم را فراتر گذاشته و شهر را گروگان می‌گیرد، اما در عین حال یکی از کم‌مزاحم‌ترین دستیارهای تاریخ را اضافه می‌کند ( ساموئل ال. جکسون). آخر هم یک چرخش داستانی خوب را چاشنی کار می‌کند. فقط فکرش را بکنید: قبل از این فیلم، بروس ویلیس به عنوان بازیگر نقش اول رمانتیک در سریال Moonlighting شناخته می‌شد.

۱۳. دزدان دریایی کارائیب ۱-۳ (۲۰۰۳ – ۲۰۰۷)

تری روسیو، نویسنده دزدان دریایی کارائیب، از اینکه فلسفه و پیچش‌های داستانی این مجموعه دیزنی به اندازه فیلمی مثل ماتریکس مورد توجه آکادمیک قرار نگرفته، بسیار عصبانی است. با وجود داستان جذاب و پرکشش اما، دلیل اصلی عشق ما به آن‌ها، کسی است که در ابتدا به عنوان یک شخصیت مکمل تصور شده بود: کاپیتان جک اسپاروی دیوانه و درخشان. «تو بدترین دزد دریایی هستی که تا حالا اسمش رو شنیدم!»؛ «آه، اما اسمم رو شنیدی!». این نمونه سندی است بر اینکه یک شخصیت عالی می‌تواند یک فیلم و در واقع یک سری فیلم را به جایگاه بزرگی برساند و تبدیل به یکی از پر بیننده ترین فیلم های جهان کند.

۱۲. بیگانه / بیگانه‌ها / بیگانه ۳ (۱۹۷۹ – ۱۹۹۲)

باز هم، مسلماً این یک سه‌گانه‌ی سنتی نیست، اما آنچه در مورد سه فیلم اول بیگانه جالب است، تمایز لحن آن‌هاست. فیلم ریدلی اسکات که در یک فضاپیما می‌گذرد، اساساً یک فیلم به سبک «خانه‌ی جن‌زده» در فضا است. ما با یک فیلم وحشت روان‌شناختی و کلاستروفوبیک (ترس از محیط بسته) طرفیم. دنباله‌ی جیمز کامرون لحن را به یک اکشن تمام‌عیار تغییر می‌دهد. اینجا گروهی از تفنگداران دریایی سرسخت را معرفی می‌کند و سپس دشمنی را مقابلشان می‌گذارد که فراتر از توانایی‌های آن‌هاست. فیلم فینچر (خب، او آن را فیلمبرداری کرد؛ اما تدوین نکرد و نتیجه نهایی را نپذیرفت) داستان تقابل «ریپلی» با «زنومورف» در یک زندان است.

۱۱. سه‌گانه‌ی سه رنگ (۱۹۹۳ – ۱۹۹۴)

سه‌گانه‌ی کیشلوفسکی بر اساس سه رنگ پرچم فرانسه (به لطف سرمایه‌گذاری فرانسوی‌ها) از نظر فکری چالش‌برانگیز، از نظر احساسی ارضاکننده و از نظر سینمایی جاه‌طلبانه بود؛ ما مشابه آن را از آن زمان ندیده‌ام. آبی (بهترین قسمت) با بازی ژولیت بینوش در نقش همسری داغدار است که دنبال رهایی است. سفید ماجراجویی‌های کمدی شوهری مطلقه (زاماخوفسکی) را دنبال می‌کند که سعی دارد از همسر بی‌رحمش (دلپی) انتقام بگیرد. قرمز با دوستی تأثیرگذار بین یک قاضی بازنشسته (ترنتینیان) و یک مدل (ژاکوب)، به فضای جدی فیلم آبی بازمی‌گردد. شخصیت‌ها در فیلم‌ها با هم تلاقی می‌کنند که با فیلم‌سازی خیره‌کننده و مجلل (پالت رنگی کنترل‌شده و حرکات دوربین استادانه)، موسیقی زبیگنیف پرایزنر و یک ویژگی کمیاب متحد شده‌اند: سه نقش عالی برای زنانی فوق‌العاده بااستعداد.

۱۰. سه‌گانه شوالیه تاریکی (۲۰۰۵ – ۲۰۱۲)

پیش از آنکه نولان سکان هدایت بتمن را بر عهده بگیرد، فیلم‌های ابرقهرمانی بیشتر به فانتزی‌های رنگارنگ شباهت داشتند؛ اما نولان با تزریق «واقع‌گرایی خشن» (Gritty Realism)، این ژانر را برای همیشه تغییر داد. او بروس وین را نه به عنوان یک کاراکتر شکست‌ناپذیر، بلکه به عنوان انسانی آسیب‌دیده تصویر کرد که در دنیایی فاسد و ملموس (گاتهام) می‌جنگد. قسمت دوم، یعنی شوالیه تاریکی، با نقش‌آفرینی خیره‌کننده و جاودانه‌ی هیث لجر در نقش جوکر، مرزهای فیلم‌های کمیک‌بوکی را جابه‌جا کرد و به یک تریلر جناییِ روان‌شناختی تبدیل شد که حتی آکادمی اسکار را مجبور کرد قوانین نامزدی بهترین فیلم را تغییر دهد. سه‌گانه‌ی نولان ثابت کرد که یک فیلم ابرقهرمانی می‌تواند همزمان یک بلاک‌باستر عظیم و یک اثر هنری عمیق باشد.

۹. سه‌گانه‌ی ماتریکس (۱۹۹۹ – ۲۰۰۳)

اولین فیلم ماتریکس از آن دسته فیلم‌هایی بود که درست مثل جنگ ستارگان، یک‌شبه سینما را تغییر داد. همان‌طور که کیانو ریوز برای نجات بشریت از دست ماشین‌ها به راه افتاد، یک میلیون مقلد و هزاران پارودی (نقیضه) دنبالش راه افتادند! دنباله‌های این فیلم (که هنوز هم دست‌کم گرفته می‌شوند) عمیقاً در مضامین فلسفی غرق شدند و اگرچه به ندرت با قسمت اول برابر دانسته می‌شوند، اما شکی نیست که واچوفسکی‌ها تمام تلاش خود را کردند که فیلم‌های خوبی بسازند. صحنه‌ی تعقیب و گریز در بزرگراه در فیلم دوم و حمله‌ی زایان در فیلم سوم همچنان سنگ محکی برای اکشن‌های بزرگ هستند. چه از شخصیت آرچیتکت یا پایان‌بندی خوشتان بیاید و چه متنفر باشید، مقیاس این کار هنوز هم تحسین‌برانگیز است.

۸. سه‌گانه‌ی دلار (۱۹۶۴ – ۱۹۶۶)

عجیب است که فکر کنیم لئونه هرگز سه‌گانه‌ی دلار را به عنوان یک کل واحد منسجم تصور نکرده بود. ماجرا وقتی جدی‌تر می‌شود که کلینت ایستوود با سه نقش «بلوندی»، «جو» و «مرد بی‌نام»، در تمام طول فیلم‌ها رفتار و لباس‌های یکسانی داشت. این سه فیلم در واقع ژانر وسترن اسپاگتی، ورود کلینت به لیست ستاره‌های طراز اول هالیوود و شاید خیره‌کننده‌تر از همه، موسیقی بی‌نقص انیو موریکونه را به ما هدیه دادند. نگاه خشن، ظاهر و لحن کلینت، همراه با نماهای نزدیک لئونه، سکانس‌های عظیم و دیالوگ‌های موجز و سیگار‌به‌لب، برخی از جذاب‌ترین فیلم‌های را خلق و راه جدیدی در دنیای وسترن ساختند.

۷. ایندیانا جونز ۱-۳ (۱۹۸۱ – ۱۹۸۹)

ما حدس می‌زنیم اگر خوانندگان سخت‌گیر بعد از انتشار فیلم چهارم یعنی قلمرو جمجمه بلورین از این سری ناامید نمی‌شدند، این سه‌گانه در جایگاه بالاتری در لیست قرار می‌گرفت. به هر حال، مهاجمان از هر لحاظ یک فیلم تقریباً کامل است؛ معبد مرگ یک فیلم به شکل چشمگیری تاریک است؛ و آخرین جنگ صلیبی (احتمالاً) خنده‌دارترین فیلم در میان این سه است و شان کانری و ریور فینیکس را هم به عنوان امتیاز مثبت دارد. خود ایندیانا جونز هم که در تلاش‌هایش بسیار بیشتر از موفقیت‌هایش شکست می‌خورد، قهرمانی است که می‌توانیم باورش کنیم.

۶. سه‌گانه‌ی بورن (۲۰۰۲ – ۲۰۰۷)

در سال ۲۰۰۲، مت دیمون یک ستاره‌ی اکشن نبود. او یک بازیگر خوب بود آخرین نقش اصلی او در یک فیلم بزرگ همه اسب‌های زیبا بود. این احتمال وجود داشت که فیلم هویت بورنِ داگ لایمن هم مثل آن فیلم شکست بخورد. اما اکنون در جهانی هستیم که دیمون گردن منتقدان و باکس‌آفیس را با دستان خالی شکست. این سه فیلم اکشن‌هایی هستند که به شکلی حیرت‌انگیز فیلمبرداری شده‌اند. در این دنیا مخاطرات دنیای واقعی و تحقیرِ شیک‌بودن اغراق شده و زن‌بارگیِ جیمز باند، با هم ترکیب شدند تا به دهه‌ی ۲۰۰۰ یک قهرمان اکشن واقعی هدیه بدهند.

۵. سه‌گانه‌ی پدرخوانده (۱۹۷۲ – ۱۹۹۰)

اقتباس حماسی فرانسیس فورد کاپولا از کتاب به همان اندازه حماسیِ ماریو پوزو، پیوندی بی‌نقص بین کارگردان و موضوع بود. کاپولا که خود از یک خانواده بزرگ ایتالیایی-آمریکایی می‌آمد، مضامین رمان درباره خانواده، مهاجرت و رویای آمریکایی را در سطحی عمیق درک می‌کرد و فقط کافی بود ملاقه‌ای از جنایت و ترور به این ترکیب اضافه کند تا معجون را به جوش آورد. قسمت دوم با مهارتی استادانه لایه‌های گذشته و حال را در یک گسترش و شفاف‌سازی درخشان از این جهان به هم بافت، در حالی که قسمت سوم، با تمام نقاط ضعفش، داستان مایکل کورلئونه (آل پاچینو) را تکمیل می‌کند؛ جایی که او با پیامدهای انتخاب‌هایش روبرو می‌شود و بزرگ شدن نسل بعدی را تماشا می‌کند.

۴. داستان اسباب‌بازی ۱-۳ (۱۹۹۵ – ۲۰۱۰)

انتشار اولین فیلم داستان اسباب‌بازی رخدادی بود که همه برایش لحظه شماری می‌کردن، چون این فیلم اولین فیلم بلند تاریخ بود که کاملاً با کامپیوتر انیمیشن شده بود. اما انتشار این فیلم نقطه عطف در داستان‌گویی هم بود. داستان اسباب بازی هوایی تازه در صنعت رو به زوال انیمیشنِ دمید. به شکلی باورنکردنی، دنباله فیلم هم در حد استاندارد ظاهر شد و مجله Empire آن را یک ارتقا نسبت به نسخه اصلی نامید. و حتی غیرمحتمل‌تر از آن، قسمت سوم که سال‌ها بر سر آن بحث و تأخیر وجود داشت، به یک پیروزی دیگر تبدیل شد. شخصیت‌پردازی بی‌نقص، صداپیشگی دقیق و تلاش بی‌وقفه برای کمال در داستان و فرم، ممکن است اکنون به یک رویه استاندارد برای پیکسار تبدیل شده باشد، اما آن زمان چنین نبود.

۳. سه‌گانه‌ی بازگشت به آینده (۱۹۸۵ – ۱۹۹۰)

کسی را به ما نشان دهید که بازگشت به آینده را دوست نداشته باشد و ما به شما کسی را نشان می‌دهیم که از زندگی خسته شده است. این نسخه از داستانِ سفر در زمان به کارگردانی زمکیس و تهیه‌کنندگی اسپیلبرگ، با سرعتی حدود ۸۸ مایل بر ساعت پیش می‌رود که سوختش پلوتونیوم است. بازیِ به‌شدت جذاب و سرنوشت‌سازِ فاکس در نقش نوجوانی معمولی ۳۰ سال در زمان به عقب پرتاب شده هنوز جذاب است. قسمت دوم یک معمای پیچ‌درپیچ از پارادوکس‌ها بود و به دنبال آن در قسمت سوم، ترکیبی زرق‌وبرق‌دار از غرب وحشی و عصر فضا ارائه شد. این مجموعه که همواره سرگرم‌کننده، خنده‌دار و به همان اندازه‌ای که آرزو دارید عالی و هنوز محبوب است.

۲. سه‌گانه‌ی اصلی جنگ ستارگان (۱۹۷۷ – ۱۹۸۳)

اولین شلیک اپرای فضایی جورج لوکاس، چشم‌انداز فیلم‌سازی را تغییر داد، به یک نسل انرژی بخشید و استانداردی غیرممکن برای هر دنباله‌ای تعیین کرد. دنباله‌ی ایروین کرشنر، با نظارت لوکاس، چیزی حتی بزرگ‌تر و بهتر ارائه داد این قسمت احتمالا مشهورترین چرخش داستانی تاریخ سینما را به ما هدیه داد. قسمت سوم هم مجموعه‌ای از صحنه‌های اکشن فوق‌العاده دارد؛ از نبرد با رانکور گرفته تا نبرد شمشیر نوری در ستاره مرگ که خودش از بیرون تحت حمله است. سری اصلی فیلم‌های جنگ ستارگان یک ضربه‌ی سه‌گانه‌ی قدرتمند است که باعث ایجاد مقلدها، پیش‌درآمدها، بی‌شمار رسانه‌ی دیگر و حتی چیزی شبیه یک مذهب شده است. چند سه‌گانه می‌توانند چنین ادعایی و تاثیری داشته باشند؟

ارباب حلقه‌ها (۲۰۰۱ – ۲۰۰۳)

سه‌گانه‌ی خیره‌کننده‌ی پیتر جکسون که پشت‌سرهم فیلم‌برداری شد و در قالب هدیه‌های کریسمس در سه سال متوالی اکران شد، با اختلاف کمی جنگ ستارگان را شکست داد و در صدر نظرسنجی قرار گرفت. چرا؟ خب، دقت بسیار زیاد به جزئیات وجود دارد (حتی آسترهای لباس شخصیت‌ها که هرگز دیده نمی‌شدند، نشان‌های خانوادگی داشتند تا حداکثر اصالت حفظ شود)، مناظر نیوزیلند آن‌قدر نفس‌گیر است که می‌توانید وزش باد را روی صورتتان حس کنید، انتخاب بازیگران بی‌نقص است و جلوه‌های ویژه عظیم هستند. با این حال، در نهایت همه‌چیز به دوستی، یاران و مبارزه با احتمالاتِ ناممکن (یا اگر ترجیح می‌دهید، اورک‌ها) ختم می‌شود.

کلام آخر: فراتر از یک پایان

تماشای یک سه‌گانه کامل، درست مثل خداحافظی با دوستان قدیمی است. ما با فرودو لرزیدیم، با جک اسپارو خندیدیم و با مایکل کورلئونه در سکوت پیر شدیم. رتبه‌بندی این شاهکارها همیشه بحث‌برانگیز است؛ چرا که هر کدام از ما با یکی از این جهان‌ها خاطره ساخته‌ایم.

ارباب حلقه‌ها ممکن است در صدر این لیست باشد، اما ارزش واقعی این فیلم‌ها در تأثیر ماندگاری است که بر نگاه ما به قهرمانی، فداکاری و سرنوشت گذاشته‌اند. سه‌گانه‌ها به ما ثابت کردند که بزرگ‌ترین داستان‌ها، در یک جلسه دو ساعته جا نمی‌شوند و برای درک کمال، باید صبور بود.

منبع: empireonline