فشارخون بالا (Hypertension)، یکی از شایعترین بیماریهای مزمن ایران و جهان است. این روزها ممکن است هرکسی در نزدیکان خود فردی را سراغ داشته باشد که مبتلا به فشارخون است. اگرچه عدم کنترل این بیماری میتواند آسیبهای جبران ناپذیری ایجاد کند، رعایت اصول درمانی و کنترل آن، بهخوبی از عوارض این بیماری جلوگیری میکند. بنابراین ضروری است که فرد مبتلا به فشارخون با نحوهی کنترل آن آشنا باشد.
در این مطلب ضمن تعریف فشارخون بالا، علائم و عوارض آن، به بیان نحوه کاهش فشار خون فوری در منزل و خوراکیهای مفید و مضر مرتبط با آن میپردازیم. با ما همراه باشید.
فشارخون، نیرویی است که از طرف دیواره عروق به خونی که از سمت قلب وارد آنها شده وارد میشود. فشارخون با دستگاه فشارسنج اندازهگیری شده که با دو عدد بیان میشود، بهطور مثال ۸۰/۱۳۰. فشارخونی که بهعنوان فشارخون بالا در فرد در نظر گرفته میشود به شکل زیر تعریف خواهد شد:
اگر سن شما کمتر از ۸۰ سال باشد و مقدار فشارخون شما یکی از موارد زیر باشد، فشارخون بالا دارید:
اگر سن شما ۸۰ سال یا بیشتر باشد و مقدار فشارخون شما یکی از موارد زیر باشد، فشارخون بالا در نظر گرفته میشود:
نکتهای که باید در نظر داشت، علائمی است که هنگام فشارخون بالا بروز میدهند. هرچند فشارخون بالا بهعنوان «قاتل خاموش» شناخته میشود و در اغلب موارد بی علامت است، اما از آنجایی که همیشه دستگاه فشارسنج همراه فرد مبتلا نیست، باید افراد با نشانههای آن آشنا باشند. سردرد، تاری دید و درد قفسه سینه رایجترین علائم فشارخون بالا هستند.
اگر فشارخون خیلی بالا باشد، فشار بیشتری به عروق خونی، قلب و سایر اندامها مانند مغز، کلیهها و چشمها وارد میشود. اگر فشارخون بالا درمان نشود، میتواند خطر ابتلا به بیماریهای جدی مانند بیماریهای قلبی، سکته مغزی و بیماریهای کلیوی را افزایش دهد. کاهش فشارخون حتی به مقدار کم میتواند باعث کاهش خطر ابتلا به این مشکلات شود.
افرادی که در خطر فشارخون بالا هستند همواره دغدغه کاهش سریع فشارخون را دارند و به دنبال روشی برای کنترل فوری آن در منزل هستند. همانطور که گفته شد، عدم درمان در درازمدت میتواند اثرات مخربی بر اندامهای حیاتی بدن داشته باشد. بنابراین ضروری است که افراد با روشها و اقدامات فوری برای کاهش فشارخون در منزل آشنا باشند تا در سریعترین زمان ممکن فشارخون خود را کنترل کنند.
در ادامه به اقدمات فوری همراه با روشهایی برای اصلاح سبک زندگی برای کاهش فشارخون اشاره خواهیم کرد. این اقدامات عبارتاند از:
نقطهای را که درست پشت لاله گوش قرار دارد پیدا کنید و یک خط فرضی به سمت پایین تا مرکز ترقوه که نقطه دوم است بکشید. با استفاده از انگشتان خود، گردن را به آرامی با حرکات نرم از بالا به پایین بین این دو نقطه ماساژ دهید. این عمل را ۱۰ بار در هر دو طرف گردن تکرار کنید.
نقطه دیگر روی صورت، تقریباً در فاصله ۰.۵ سانتیمتری از گوش قرار دارد. این نقطه را در هر دو طرف صورت با حرکات دایرهای با انگشتان خود حدود یک دقیقه ماساژ دهید. ماساژ این نواحی به کاهش تنش عضلات گردن و بازیابی جریان خون مناسب به مغز کمک کرده و در نتیجه به کاهش فوری فشارخون کمک خواهد کرد.
نقطه GB ۲۰ یا نقطه فنگ چی، یکی از مؤثرترین نقاط طب فشاری برای کاهش سردردهای ناشی از فشارخون بالا است. میتوانید این نقاط را درست زیر قاعده جمجمه و پشت گردن پیدا کرده و هر دو نقطه را همزمان با اعمال فشار با شست خود فعال کنید. طب فشاری را به مدت ۱ تا ۲ دقیقه انجام دهید. سردردهای ناشی از فشارخون بالا را میتوانید با این روش تسکین دهید.
تنفس عمیق از طریق سوراخ بینی چپ با شل کردن عروق خونی و کاهش هورمونهای استرس، به کاهش فوری فشارخون کمک میکند. برای این کار مراحل زیر را انجام دهید:
تنفس زنبوری یا «Humming Bee Breath» تکنیک تنفسی در یوگا است که در آن هنگام بازدم صدای وزوز زنبور یا صدای وزوزی مانند آن تولید میشود. این روش باعث آرامش ذهن و سیستم عصبی، کاهش استرس و افزایش تمرکز میشود. تنفس زنبوری به شرح زیر است:
این تمرین باعث تحریک عصب واگ و فعالسازی سیستم عصبی پاراسمپاتیک میشود که سبب کاهش ضربان قلب و فشارخون خواهد شد.
مطالعات نشان دادهاند گوش دادن به موسیقی آرامشبخش همراه با تمرین تنفس، از طریق آرامسازی بدن و کاهش هورمونهای استرس، راهکاری مؤثر برای کاهش فشار خون فوری در منزل است.
گاهی علت فشارخون بالا کم آبی بدن است. وقتی بدن دچار کم آبی میشود، حجم خون کاهش مییابد درحالیکه مقاومت محیطی افزایش مییابد و منجر به فشارخون بالا میشود. سریعترین راه برای کاهش فوری فشارخون در این مورد، نوشیدن آب است. این کار به بدن کمک میکند تا حجم خون کافی را بازیابی کند و فشارخون را سریع کاهش دهد.
شاوآسانا در یوگا حالتی است که ذهن و جسم در آرامش قرار میگیرند. این روش شامل دراز کشیدن به پشت، بستن چشمان و تلاش برای شل کردن تک تک عضلات بدن است که میتواند به کاهش ضربان قلب و کاهش فوری فشارخون کمک کند.
خیساندن پاها در آب گرم میتواند به خنک نگه داشتن سر و گردن همچنین جلوگیری از هجوم خون به مغز کمک کند. این فرایند ساده است و باید: سطلی یا لگن پر از آب گرم آماده کنید. سپس روی صندلی بنشینید و پاهای خود را به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در آب گرم قرار دهید. این کار به حرکت خون از سر به سمت پاها کمک میکند و به تدریج فشارخون را به حالت عادی برمیگرداند.
بسیاری از متخصصان قلب و عروق تأکید ویژهای به داشتن سبک زندگی و رژیم غذایی مناسب برای کنترل فشارخون دارند. اهمیت رژیم غذایی سالم در کنترل فشارخون به اندازه مصرف داروهای تجویزی توسط پزشک دارای اهمیت است. رژیم غذایی DASH، پرکاربردترین رژیم غذایی برای افراد مبتلا به فشارخون بالا است.
برای کاهش سریع فشارخون، بهتر است غذاهای زیر را با دقت مصرف کرده و یا کاملاً از خوردن آنها اجتناب کنید:
در این مطلب سعی کردیم که به مهمترین روشهای کاهش فشار خون فوری و خوراکیهای مفید و مضر در کنترل آن اشاره کنیم. توجه کنید که رعایت این موارد میتواند در کاهش فشارخون مؤثر باشند. درصورتیکه با رعایت کردن مواردی که در این مطلب گفته شده تغییر چندانی در فشارخون شما ایجاد نشد، در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید.
منبع: mayoclinic , vinmec , nhs , ncoa
پاسخ ها