در دنیایی که همه ما را به مراقبت از خود و ایجاد خط قرمزهای سفت و سخت ترغیب می‌کنند، گاهی اوقات فراموش می‌کنیم که مهربانی ارزشی بسیار مهم است. حتی در چند سال اخیر، شعار «من چیزی به کسی بدهکار نیستم» به شعاری رایج در میان نسل جوان تبدیل شده است.
حقیقت این است که همه ما مهربانی را به یکدیگر مدیون هستیم. اما چگونه می‌توانیم بدون آنکه حدومرزهایمان را فدا کنیم، با دیگران مهربان باشیم؟ چطور می‌توانیم بین خودخواهی و خودمراقبتی صحیح تفاوت قائل شویم؟ آیا مهربانی به‌معنای نادیده‌گرفتن نیازهای خودمان است؟ در ادامه مطلب، می‌خواهیم به این سوال‌ها پاسخ دهیم و راهکارهایی برای ایجاد تعادل بین مهربان‌بودن و حفظ حریم شخصی به شما پیشنهاد کنیم. با ما همراه باشید.
پیش از آنکه به اصل مطلب بپردازیم، بد نیست که ببینیم چرا نسل زد به‌اندازه نسل‌های قبل‌تر از خود برای مهربانی نسبت به دیگران، ارزش قائل نیست. ریشه اصلی این مسئله را می‌توان در تحولات روان‌شناختی و اجتماعی چند دهه اخیر جست‌وجو کرد. امروزه نسل جوان آگاهی بیشتری درباره نابرابری‌ها و تبعیض‌ها به‌ویژه تبعیض‌های جنسیتی و نژادی دارند و همین مسئله موجب شده است که خودشان را بیشتر در معرض آسیب و تبعیض ببینند.
این احساس، که ریشه در مکانیسم‌های دفاعی روانی دارد، آن‌ها را به سوی ایجاد مرزهای محکم‌تر و کاهش تعهدات اجتماعی سوق می‌دهد. همچنین، گسترش فردگرایی و کاهش اعتماد به نهادهای اجتماعی، باعث شده است که نسل زد بیشتر به تامین نیازهای شخصی خود اهمیت بدهند و ارزش کمتری برای تعهدات اجتماعی قائل شوند. علاوه بر موارد ذکرشده، فردگرایی افراطی، رقابت شدید، تغییرات در ساختار خانواده، ظهور رسانه‌های اجتماعی و تغییر در ارزش‌ها از جمله عوامل اجتماعی هستند که بر کاهش همدلی تاثیر گذاشته‌اند.
به‌عنوان مثال، اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی و کاهش تعاملات رودررو مهارت‌های اجتماعی نسل جدید را تضعیف کرده و موجب شده است که افراد کمتر به دیگران نزدیک شوند. تقویت روابط خانوادگی، ترویج اموزش‌های اجتماعی و عاطفی از سنین کودکی و نوجوانی، تشویق جوانان به شرکت در فعالیت‌های اجتماعی و داوطلبانه و آموزش استفاده آگاهانه از فناوری و کاهش زمان صرف شده در شبکه‌های اجتماعی می‌تواند به بهبود رابطه بین فردی جوانان و نوجوانان نسل زد و افزایش تعهد اجتماعی آن‌ها کمک کند.
برخی افراد خوش‌برخورد هستند اما الزاما در دسته آدم‌های مهربان قرار نمی‌گیرند. وقتی صحبت از خوش‌برخوردی می‌شود، منظورمان عمدتا آداب و رسوم اجتماعی است. در واقع، منظورمان از «خوش‌برخورد» کسی است که رفتارهای اجتماعی مناسبی دارد، به آداب اجتماعی احترام می‌گذارد و از انجام کارهایی که باعث ناراحتی دیگران می‌شود، اجتناب می‌کند.
اما مهربانی فراتر از خوش‌برخوردی است و به‌معنای توانایی همدلی، دلسوزی و کمک به دیگران است. مفهوم مهربانی، ارتباط تنگاتنگی با رفتارهای اجتماعی مثبت مثل تعاملات دوستانه و نوع‌دوستی دارد و صبر و تحمل در برابر سختی‌ها و اشتباهات دیگران را نیز شامل می‌شود.
نتایج تحقیقات زیادی نشان داده است که رفتارهای اجتماعی مثبت مولفه‌ای ضروری برای سلامت روان ما هستند. ارتباط با دیگران باعث افزایش احساس شادی و تعلق خاطر می‌شود و همدلی و دلسوزی دیگران، به ما کمک می‌کند که از شرایط سخت راحت‌تر عبور کنیم. علاوه بر این، جامعه به توانایی ما برای هم‌زیستی متکی است؛ بدون توانایی هم‌زیستی، سنگ بنای فرهنگ جمعی ما از بین می‌رود.
همه ما تصور روشنی از خوش‌برخوردی داریم و به‌خوبی می‌دانیم که هنگام برخورد با دیگران باید چه موازین اخلاقی را رعایت کنیم. مودب‌بودن عموما هیچ هزینه‌ای برای ما ندارد! اما وقتی نوبت به مهربانی می‌رسد، موضوع کمی پیچیده می‌شود. چه زمانی باید به فکر خودمان باشیم و چه وقت بهتر است در قبال افراد دیگر احساس مسئولیت بیشتری از خودمان نشان دهیم. در برخی موقعیت‌های خاص، تعیین مرزهای شخصی نه تنها ضروری است، بلکه حق مسلم شما محسوب می‌شود. در زیر، این بعضی از این موارد را به شما معرفی کرده‌ایم:
اگر رفتار یا گفتار یک نفر حریم شخصی شما را نقض می‌کند، این حق را دارید که با او برخورد کنید و مهربانی را فراموش کنید. مثلا اگر شخصی از شما سوالات شخصی یا نامناسب پرسید، می‌توانید به او بگویید که «در حال حاضر مایل به صحبت در این مورد نیستم». همچنین، در شرایطی که فرد غریبه‌ای از شما کمک می‌خواهد و شما احساس خوبی به این قضیه ندارید، می‌توانید بگویید: «متاسفم، در حال حاضر امکان کمک به شما را ندارم.»
در شرایط اضطراری، کمک به دیگران وظیفه انسانی است. اما توجه داشته‌باشید که این مسئله نباید ایمنی شما یا افراد دیگر را به‌خطر بیندازد. به‌عنوان مثال اگر حادثه بدی (مثلا تصادف) رخ داده‌است، بهتر است سریعا با اورژانس تماس بگیرید. گاهی اوقات مداخله شخصی علاوه بر خودتان، جان افراد دیگر را نیز به‌خطر می‌اندازد.
همواره این نکته را به‌خاطر داشته‌باشید که مهربانی به‌معنای اجازه‌دادن به دیگران برای زیر سوال بردن هویت شما نیست! اگر رفتار فرد به‌گونه‌ای است که به باورها و عقاید شما توهین می‌شود، بلافاصله باید با او برخورد کنید. به‌عنوان مثال، اگر دوستتان به شما می‌گوید که باورهای مذهبی‌تان احمقانه هستند، بهتر است مودبانه به او بگویید که: «باورهای مذهبی‌ام برای من مهم هستند و انتظار دارم که به آن‌ها احترام بگذاری. اگر باورهای من برایت قابل درک نیست، بهتر است در این مورد صحبت نکنیم». اگر در چنین شرایطی سکوت کنید، عزت نفس و سلامت روانتان، خدشه‌دار خواهد شد.
همه ما ممکن است در برخی شرایط، اوضاع روحی خوبی نداشته باشیم و نتوانیم نسبت به ساده‌ترین مهربانی‌ها (مثلا لبخندزدن یک غریبه) پاسخ دهیم. در چنین شرایطی، حتما هوای خودتان را داشته باشید. گاهی اوقات به همان اندازه که به دیگران محبت می‌کنیم، خودمان هم به مهربانی نیاز داریم. در این مطلب، با شما درباره این صحبت کردیم که چطور بدون زیر پا گذاشتن خط قرمزها با دیگران مهربان باشیم و سعی کردیم نکاتی کاربردی در این زمینه در اختیارتان قرار دهیم. اگر این مورد نظر یا تجربه‌ای دارید، حتما آن را در بخش نظرات با ما نیز به‌اشتراک بگذارید.
در آیدت،
فایل‌های
خود را به فروش بگذارید و یا
مقالات‌تان
را منتشر کنید👋
پاسخ ها