این روزها کلمه دست‌کاری روانی را زیاد می‌شنویم. به بیان ساده، دست‌کاری روان‌شناختی (manipulation) به فرایندی گفته می‌شود که افراد کنترل‌گر از آن برای جهت‌دادن به افکار دیگران استفاده می‌کنند تا بتوانند به اهداف خود برسند.
احساسات، عواطف و نقاط ضعف دیگران، ابزار فرد کنترل‌گر در این فرایند است. برای توصیف این افراد در حوزه روان‌شناسی، معمولاً اصطلاحاتی مانند حیله‌گر، فریبکار یا اغواگر (manipulator) مورداستفاده قرار می‌گیرند.
باید دانست که دست‌کاری روانی با نفوذ و تأثیر بر دیگران، دو مسئله کاملاً جدا از هم هستند. افراد کنترل‌گر، همیشه سعی می‌کنند که از راه‌های منفی مانند تحریک آسیب‌های عاطفی، در دیگران نفوذ کنند. خوشبختانه برای مقابله با دست‌کاری روانی، راهکارهای بسیاری وجود دارد.
روان‌شناسی درباره این مسئله به ما کمک می‌کند که بتوانیم بدون حتی یک کلمه، افراد حیله‌گر و فریبکار را شکست دهیم. اگر در اطراف خود چنین افرادی را دارید و می‌خواهید به شکلی مؤثر بر آن‌ها پیروز شوید، این مطلب برای شما است.
۱. در تمام شرایط، خونسردی خود را حفظ کنید
ایجاد آشوب روانی و احساسی در دیگران، خوراک افراد حیله‌گر و فریبکار است. زمانی که آرامش خود را از دست می‌دهید و دچار طغیان عاطفی می‌شوید، در اصل بازی را دودستی به این افراد تقدیم کرده‌اید. درست به همین دلیل است که روان‌شناسی توصیه می‌کند تا برای مقابله مؤثر با بازی‌های روانی این افراد، همیشه و در همه حال آرامش و خونسردی خود را حفظ کنید.
زمانی که در برابر بازی‌های روانی افراد فریبکار بی‌تفاوت و آرام بمانید، آن‌ها قدرت خود را از دست خواهند داد. افراد حیله‌گر عادت دارند که از احساسات شما علیه خودتان استفاده کنند، اما زمانی که هیچ ابراز احساساتی از سوی شما در میان نباشد، آن‌ها هیچ سلاحی برای شکست شما نخواهند داشت.
البته باید به یاد داشته باشید که حفظ آرامش و خونسردی، به‌معنای منفعل بودن نیست. به طور دقیق‌تر، به این معنا است که شما بر احساسات خود مسلط باشید و رفتارهای هیجانی از خودتان نشان ندهید. نباید به فرد حیله‌گر اجازه دهید که به احساسات شما به‌نفع خودش جهت بدهد. یادتان باشد که سکوت از هر کلمه‌ای قدرتمندتر است. سکوت شما تنها یک پیام به افراد حیله‌گر می‌فرستد: من عروسک خیمه‌شب‌بازی تو نیستم!
۲. حدومرزهای خود را برایش روشن کنید
درسی مهم که هیچ‌وقت نباید فراموشش کنید این است: اگر حد‌ومرز درستی برای خودتان تعیین نکرده باشید و همچنین اگر آن‌ها حدومرزها را برای دیگران روشن نکرده باشید، خیلی راحت طعمه افراد حیله‌گر خواهید شد. برای مثال، اگر عاشق کمک‌کردن به دیگران باشید اما در این کار حد‌ومرزی برای خودتان نداشته باشید، افراد فریبکار از این اخلاق شما به‌نفع خودشان سوءاستفاده خواهند کرد.
در چنین مواقعی اگر بخواهید دست روی زانو بگذارید و از حقوق خود دفاع کنید، احتمالاً با فشار از سوی فرد حیله‌گر روبه‌رو خواهید شد. مهم آن است که در چنین شرایطی سر حرف خود بمانید و بر روی مرزهایی که تعیین کرده‌اید، پافشاری کنید. آن زمان است که فرد کنترل‌گر بی‌خیال شما خواهد شد.
نکته مهم در این میان، تعیین و حفظ حدومرزها است. اگر حد‌ومرز درستی برای خود داشته باشید، به افراد حیله‌گر نشان می‌دهید که برای زمان و انرژی خود ارزش قائل هستید و این ارزش و احترام را از دیگران نیز انتظار دارید.
۳. خودتان را کنار بکشید و فقط نظاره‌گر باشید
یکی از هنرهای افراد حیله‌گر و فریبکار آن است که شما را درگیر آشوب‌ها و آشفتگی‌های زندگی خود می‌کنند. انگار قلاب به گردنتان انداخته باشند. چیزی که در این میان باید از آن آگاه باشید، این است که مغز انسان می‌تواند کاری کند که به‌صورت بی‌طرفانه خودتان را از آشفتگی‌ها کنار بکشید و تنها نظاره‌گر باشید.
در اصطلاح روان‌شناسی، به این تکنیک «ذهن‌آگاهی» گفته می‌شود. متخصصان از این تکنیک برای درمان‌های شناختی‌رفتاری استفاده می‌کنند. این تکنیک، به افراد کمک می‌کند که بتوانند تنها نظاره‌گر مسائل و درگیری‌ها باشند، بی‌آنکه بخواهند از نظر احساسی و عاطفی در آن درگیری شرکت داشته باشند.
بعد از مدتی که در ذهن‌آگاهی و تکنیک‌های مربوط به آن استاد شدید، می‌توانید بهتر از قبل متوجه دست‌کاری‌های روانی افراد حیله‌گر شوید. در همین موقعیت نیز می‌توانید خودتان را به‌خوبی کنار بکشید و از ورود به بازی‌های روانی او خودداری کنید. با این مهارت، آثار ناشی از دست‌کاری روانی افراد کنترل‌گر بر روی شما کاهش پیدا خواهد کرد.
۴. از قدرت زبان بدن استفاده کنید
کلمات، تنها راه ارتباطی ما با دیگران نیست. گاهی استفاده از زبان بدن، می‌تواند مؤثرترین راهکار مقابله با افراد حیله‌گر و فریبکار باشد. حواستان را جمع کنید که حالت بدنتان همیشه طوری باشد تا اعتمادبه‌نفس شما را به‌خوبی به نمایش بگذارد. زمانی که بتوانید حالت بدنی درستی داشته باشید، می‌توانید این پیام را به افراد حیله‌گر بدهید که قدرتمند و بااستقامت هستید.
سعی کنید همیشه صاف بایستید، کمر و گردن خود را خم نکنید. همیشه با دیگران ارتباط چشمی داشته باشید و تلاش کنید که چهره شما همیشه خنثی و عاری از هرگونه هیجان باشد. فرد حیله‌گر در چنین شرایطی نمی‌تواند شما را به‌راحتی تحت‌تأثیر قرار دهد. زیرا این افراد، قبل از شروع به دست‌کاری روانی، ابتدا ظاهر طعمه‌های خود را به‌خوبی بررسی می‌کنند. زمانی که ظاهری قدرتمند داشته باشید، فرد حیله‌گر هم حساب کار دستش می‌آید.
خیلی از ما، در بسیاری اوقات از تأثیر شگفت‌انگیز خودمراقبتی غافل هستیم. باید بدانید خودمراقبتی تنها به یک حمام مفصل یا خواندن کتاب‌های انگیزشی مربوط نمی‌شود. خودمراقبتی در اصل به این معناست که بتوانید به بهترین شکل ذهن، بدن و روح خود را پرورش دهید. طوری پرورش دهید که بتوانید در برابر افراد حیله‌گر ایستادگی کنید و با آن‌ها مقابله کنید، بی آن که خودتان آسیب ببینید.
برای تحقق این هدف، می‌توانید کار را با بهبود سلامت روان خود آغاز کنید. مراجعه به تراپیست و یادگیری چگونگی حفظ سلامت روان، بهترین توصیه در این بخش است. همچنین می‌توانید سبک زندگی خود را تغییر دهید و هر روز ورزش کنید. رژیم غذایی سالمی برای خودتان انتخاب کنید. یادتان باشد که به‌اندازه کافی بخوابید و استراحت کنید.
تمام این موارد در کنار هم به شما کمک خواهند کرد که انعطاف‌پذیری بیشتری در مقابل دست‌کاری روانی داشته باشید.
زمانی که از نظر روانی خسته و فرسوده باشیم، به شکار آسان‌تری برای افراد اغواگر و فریبکار تبدیل خواهیم شد. درست در مقابل، هراندازه که سرحال‌تر باشیم، به همان اندازه نیز در برابر این افراد مجهزتر خواهیم بود.
گاهی اوقات برای مقابله با افراد فریبکار و کنترل‌گر، تلاش شما به‌تنهایی کافی نیست. گاهی هرچقدر هم تلاش کنید که ظاهری قدرتمند از خودتان نشان دهید، هرچقدر هم تلاش کنید که قوی باشید، باز هم بی‌فایده خواهد بود. تظاهر به قوی‌بودن همیشه مشکل شما را رفع نخواهد کرد، بلکه حتی به‌عکس، می‌تواند احساساتی مانند خفگی یا گم‌گشتگی برایتان به همراه داشته باشد.
در چنین مواقعی، حمایت‌شدن از جانب کسانی که به شما عشق می‌ورزند و به شما اهمیت می‌دهند، می‌توانند مهم‌ترین نیاز شما باشد. اگر در موقعیت‌های مشابهی قرار گرفته‌اید، شاید بد نباشید که درباره مسائل پیش رو، با یک دوست یا هر فرد مورداعتماد دیگر صحبت کنید. این افراد می‌توانند به شما کمک کنند که دید شفاف‌تر و واضح‌تری نسبت به وضعیت خود داشته باشید و بتوانید راحت‌تر احساسات خود را مدیریت کنید. دوستان حمایتگر، حکم نیروی کمکی را برای شما در جنگ با افراد حیله‌گر ایفا می‌کنند.
هرگز، قدرت و تأثیر یک شبکه حمایتی را در اطراف خود دست‌کم نگیرید. شریک عاطفی، دوستان، خانواده و حتی افراد متخصص مانند تراپیست‌ها، می‌توانند کمک بزرگی برای شما در موقعیت‌های دشوار باشند. آن‌ها دیدگاهی خارج از چارچوب همیشگی برایتان به ارمغان می‌آورند و قدرت شما را برای مقابله با دست‌کاری روانی افزایش می‌دهند.
اگر بخواهیم خیلی ساده معنی قاطعیت را شرح دهیم، باید چنین بگوییم که قاطعیت به‌معنای بیان افکار و احساسات خود در قالبی محترمانه، اما راسخ است. قاطعیت به این معنا است که در تمام شرایط، موقعیت و جایگاه خود را حفظ کنید، بتوانید از حق خودتان دفاع کنید. اما بدون اینکه رفتاری تهاجمی یا منفعل از خودتان نشان دهید. قاطعیت به این معناست که بتوانید حدود خود را به‌خوبی به دیگران نشان دهید و درباره نیازهای خود به‌صورت صریح با بقیه ارتباط برقرار کنید.
زمانی که قاطعیت داشته باشید، دست‌کاری روانی شما برای افراد حیله‌گر بسیار دشوار خواهد شد. در چنین موقعیتی آن‌ها نمی‌توانند به‌راحتی به روان شما نفوذ کنند و به‌نفع خودشان شما را بازی دهند.
زمانی که قاطعیت دارید، سکوت شما منفعل تلقی نخواهد شد. در عوض می‌تواند پیامی غیرکلامی و صریح برای دیگران باشد که نشان می‌دهد قدرتمند هستید و برای خودتان احترام زیادی قائلید.
در نهایت، یادتان باشد که احساس درونی شما، یک متحد بسیار قدرتمند است. اگر در موقعیتی قرار گرفتید یا اگر با فردی روبه‌رو شدید که به آن حس خوبی نداشتید، به‌احتمال زیاد حق با احساساتتان است. به همین دلیل لازم است که به آن احساسات توجه کنید و به آن‌ها بها دهید.
افراد کنترل‌گر و فریبکار به‌احتمال زیاد تلاش خواهند کرد که شما را گیج کنند. آن‌ها کاری خواهند کرد که نسبت به برداشت‌های خود شک کنید یا اینکه نگرانی‌هایتان را نادیده بگیرید. حقیقت آن است که در این مواقع، معمولاً غریزه شما درست می‌گوید و می‌تواند تاکتیک‌های فرد حیله‌گر را تشخیص دهد.
اگر شم و غریزه‌تان به شما هشدار می‌دهد که چیزی درست نیست، به‌نفع خودتان است که به آن اعتماد کنید. درون همه ما یک قطب‌نمای شگفت‌انگیز وجود دارد که در مقابله با افراد اغواگر، ما را راهنمایی خواهد کرد. این قطب‌نما می‌تواند فرشته نگهبان ما باشد و حقایق پنهان را برملا کند.
استفاده از کلمات علیه افراد فریبکار و اغواگر، آن‌طور که باید کارساز نیست. در عوض، سکوت و حفظ آرامش در برابر آن‌ها، اثری بسیار قدرتمندتر دارد. در دنیای که برای بقا در آن نیاز به هیاهو داریم، سکوت بهترین سلاح برای مبارزه با افرادی است که دست‌کاری روانی می‌کنند. مبادا فکر کنید که سکوت، فقدان کلمات است؛ سکوت در اصل ابزاری قوی برای ارتباط با دیگران است. ابزاری است که قدرت درونی شما را به نمایش می‌گذارد.
در این مطلب از چطور برای شما از راهکارهای مقابله با افراد فریبکار بدون گفتن حتی یک کلمه صحبت کردیم.
اگر در اطراف خود افرادی را دارید که مدام دیگران را مورد دست‌کاری روانی قرار می‌دهند، این مطلب بی‌شک برایتان بسیار مفید خواهد بود. با مطالبی که امروز یادتان دادیم، می‌توانید به‌راحتی در برابر افراد اغواگر ایستادگی کرده و تاکتیک‌های آن‌ها را خنثی کنید. به نظر شما دیگر چه راهکارهایی برای مقابله با این افراد وجود دارد؟
در آیدت،
فایل‌های
خود را به فروش بگذارید و یا
مقالات‌تان
را منتشر کنید👋
پاسخ ها