مقایسه ابزارهای امنیت سفر در تاکسی‌های اینترنتی بین‌المللی و اسنپ

در این گزارش، اسنپ با «اوبر»، «کریم» و «گرب» مقایسه شده است

«امنیت سفر» در شش ماه گذشته یکی از موضوعات پرتکرار در شبکه‌های اجتماعی بوده است. کاربران، به‌ویژه زنان، هنگام استفاده از وسایل نقلیه عمومی و تاکسی‌های اینترنتی، دغدغه‌های جدی درباره‌ امنیت خود مطرح کرده‌اند. در بسیاری از پست‌ها و گفت‌وگوها، مقایسه‌ بین سرویس‌های بین‌المللی مانند اوبر و لیفت با سرویس‌های داخلی، به‌ویژه اسنپ، از جمله موضوعات پرتکرار بود و یکی از خواسته‌های افراد این بود که اسنپ بتواند ابزارها و تدابیر مشابهی برای امنیت سفرشان فراهم کند. در این گزارش، اسنپ با «اوبر»، «کریم» و «گرب» مقایسه شده است. نتایج نشان می‌دهد اسنپ با وجود تفاوت‌هایی که با «اوبر» دارد، فاصله‌ چندانی از این سرویس بین‌المللی ندارد. در مقایسه با کریم، اسنپ توانسته امکانات امنیتی بیشتری در اختیار کاربران قرار دهد و جایگاه بالاتری پیدا کند؛ در حالی که سطح خدمات آن در بسیاری از موارد هم‌تراز با گرب، یکی از مهم‌ترین بازیگران جنوب شرق آسیاست. این موقعیت نشان می‌دهد این نمونه‌ ایرانی توانسته در میان سرویس‌های منطقه‌ای و جهانی، موقعیتی قابل دفاع برای خود ایجاد کند.

برای مسافران تاکسی‌های اینترنتی، امنیت فراتر از یک ویژگی اختیاری یا مزیت رقابتی است. نگاهی به تجربه‌ روزمره افراد نشان می‌دهد که در ساعات پایانی شب و مسیرهای طولانی معمولاً حساسیت بیشتری نسبت به امنیت ایجاد می‌شود. در این گزارش، ابزارهای امنیت سفر اسنپ با سرویس‌های بین‌المللی و منطقه‌ای مقایسه شده است. برای نمونه، اوبر به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین اپلیکیشن‌های تاکسی اینترنتی در دنیا، کریم به‌عنوان یکی از بازیگران اصلی بازار خاورمیانه و گرب به عنوان یکی از بازیگران مهم جنوب شرق آسیا انتخاب شدند.

«امنیت سفر» در تاکسی‌های اینترنتی در دنیا

امنیت سفر در «اوبر»

اوبر یکی از بزر‌گ‌ترین اپلیکیشن‌های تاکسی اینترنتی جهان که در بیش از ۷۰ کشور فعال است بر اساس گزارشی که در بلاگ رسمی خود، در ۶ آگوست ۲۰۲۵، منتشر کرده میزان گزارش‌های حاد آزار جنسی پلتفرم اوبر ۰٫۰۰۰۰۲ درصد از کل سفرها را شامل می‌شود؛ یعنی تقریبا یک مورد در هر پنج میلیون سفر. این شرکت بسته به قوانین محلی و نیازهای کاربران، در مقایسه با رقبای جهانی مانند لیفت، کریم و گرب، ممکن است قابلیت‌های متفاوتی در هر کشور ارائه کند.

اوبر در اکثر کشورها بخش امنیت سفر خود را با یک سپر آبی‌ رنگ به نام «Safety Toolkit» ارائه می‌دهد که شامل دکمه «اضطراری»، «اشتراک‌گذاری موقعیت مکانی» و «پشتیبانی به صورت تیکت» است. امکان «تماس درون‌برنامه‌ای» بین مسافر و راننده بدون افشای شماره تلفن شخصی نیز در بیشتر کشورها فعال است و در برخی مناطق، از جمله ایالات متحده، ویژگی‌های خاص برای زنان مانند «Women Rider Preference» برای افزایش ایمنی در دسترس است.

احراز هویت رانندگان در ایالات متحده توسط یک شرکت واسط انجام می‌شود و سیستم تشخیص چهره «Real-Time ID Check» رانندگان را ملزم به گرفتن سلفی می‌کند تا با عکس پروفایلشان مطابقت داده شود. ویژگی انحراف از مسیر «RideCheck» با استفاده از حسگرها و داده‌های GPS سفرهای غیرعادی یا احتمالی تصادف را شناسایی می‌کند و در کشورهای فعال، این قابلیت نقش پیشگیرانه دارد.

در سرویس اوبر مسافر قبل از سوار شدن یک کد چهاررقمی دریافت می‌کند که باید آن را به راننده بدهد و راننده با وارد کردن کد در اپلیکیشن، سفر را آغاز می‌کند. علاوه بر این، قابلیت «ضبط صدا» در طول سفر فراهم شده است تا در صورت بروز مشکل یا حادثه، شواهد صوتی موجود باشد. این صداهای ضبط‌شده رمزگذاری می‌شوند و تنها در صورت گزارش امنیت سفر در دسترس پشتیبانی اوبر قرار می‌گیرند و پس از هفت روز از حافظه گوشی حذف می‌شوند. مسافران همچنین می‌توانند مخاطب اضطراری (Trusted Contacts) تعیین کنند تا در شرایط بحرانی به سرعت اطلاع‌رسانی به افراد مورد اعتماد کاربران انجام شود.

همچنین اوبر به‌طور عمومی نصب دوربین در خودروها را الزامی نکرده، اما به رانندگان اجازه می‌دهد دوربین داخلی (dashcam) داشته باشند؛ این موضوع بسته به قوانین محلی و با اطلاع مسافر انجام می‌شود. برای مثال در برخی کشورها مانند اتریش، سوئیس، لوکزامبورگ و پرتغال استفاده از دوربین ممنوع است و در آلمان، فرانسه و بلژیک محدودیت‌هایی برای ضبط مداوم یا استفاده از تصاویر آن وجود دارد.

پشتیبانی تلفنی اوبر تنها در تعداد محدودی از کشورها فعال است و دسترسی به پشتیبانی از طریق اپلیکیشن یا وب‌سایت فراهم شده است. در این اپلیکیشن امکان «اشتراک‌گذاری مشخصات سفر» با دیگران وجود دارد تا دوستان و اعضای خانواده از مسیر و وضعیت سفر اطلاع داشته باشند.

سرویس‌ها	اسنپ	اوبر ایالات متحده	گرب شرق آسیا	لیفت ایالت متحده	کریم خاورمیانه
ابزار امنیت سفر	دارد	دارد	دارد	دارد	دارد
اشتراک‌گذاری‌ مشخصات سفر لحظه‌ای حین سفر	دارد	دارد	دارد	دارد	دارد
ضبط صدا	ندارد	دارد	دارد	دارد	ندارد
تشخیص چهره	دارد	دارد	ندارد	دارد	دارد
قابلیت تشخیص انحراف از مسیر	دارد	دارد	ندارد	دارد	ندارد
تماس امن	دارد	دارد	دارد	دارد	دارد
احراز هویت راننده‌	دارد	دارد	دارد	دارد	دارد
مخاطب اضطراری	دارد	دارد	دارد	دارد	ندارد
تیکت به پشتیبانی	دارد	دارد	دارد	دارد	دارد
تماس مستقیم با پشتیبانی	دارد	ندارد	دارد	ندارد	دارد
وارد کردن کد ۴رقمی پیش از سفر	ندارد	دارد	دارد	دارد	ندارد

امنیت سفر در «گرب»

در مقایسه با سایر رقبای جهانی اپلیکیشن‌های کریم و گرب وضعیت‌های متفاوتی در ارائه امنیت سفر دارند. گرب، فعال در جنوب‌شرق آسیا، تنها یک گزینه «SOS» دارد که مستقیماً با پلیس تماس می‌گیرد و بیشتر امکانات امنیتی آن مشروط به استفاده از سرویس گرب‌فامیلی «GrabFamily» که برای استفاده نوجوانان طراحی شده است. برای مثال امکان «اشتراک‌گذاری سفر» و «ضبط صدا» حین سفر در این بخش فقط ارائه می‌شود. در برخی کشورها، کاربران می‌توانند از طریق بخش «Help» مشکلات خود را گزارش دهند، اما این امکان همه‌جا و ۲۴ ساعته در دسترس نیست. احراز هویت رانندگان در گرب شامل دریافت گواهی عدم سوءپیشینه از پلیس یا نهاد رسمی محلی و ثبت سلفی برای تأیید هویت است. همچنین، امکان معرفی «مخاطب اضطراری» برای مسافران فعال است.

امنیت سفر در «کریم»

در مقایسه با سایر رقبای جهانی، کریم ابزارهای پایه‌ای امنیت سفر مانند اشتراک‌گذاری سفر، احراز هویت و تعریف مخاطب اضطراری را ارائه می‌دهد و روی فناوری تشخیص چهره سرمایه‌گذاری کرده است، اما برخی امکانات پیشرفته مانند «RideCheck»، ضبط صدا و کد چهاررقمی در این اپ هنوز در دسترس نیستند.

برای احراز هویت رانندگان، کریم از کاربران می‌خواهد شخصاً به پلیس یا نهاد دولتی محل مراجعه کرده و گواهی عدم سوءپیشینه دریافت کنند و سپس آن را برای تأیید ارائه دهند.

برای افزایش ایمنی، کریم از فناوری «تشخیص چهره» استفاده می‌کند؛ راننده هنگام ورود به اپلیکیشن یا در مواقع خاص، عکس می‌گیرد تا هویت او تأیید شود. علاوه بر این، مسافران می‌توانند یک نفر را به عنوان مخاطب اضطراری تعریف کنند تا در شرایط بحرانی اطلاع‌رسانی به او انجام شود. قبل از سوار شدن، کریم قابلیت دریافت کد چهاررقمی را ارائه نمی‌دهد و امکان ضبط صدا نیز هنوز در این سرویس فعال نشده است.

پشتیبانی تلفنی اپلیکیشن فعال است و مسافران می‌توانند تا یک ساعت بعد از اتمام سفر با پشتیبانی تماس بگیرند؛ این قابلیت در بیشتر کشورها در دسترس است.

امنیت سفر در «اسنپ»

برای بررسی سرویس اسنپ در این گزارش، بازخوردهای کاربران در شبکه‌های اجتماعی، مصاحبه‌های رسانه‌ای اخیر در کنار گزارش سالانه اسنپ مورد تحلیل قرار گرفت. اسنپ در گزارش سال ۱۴۰۳، بخشی مستقل را به موضوع «امنیت سفر» اختصاص داده و آن را در سه مرحله‌ دسته‌بندی کرده است: «آمادگی پیش از سفر»، «همراهی در سفر» و «پشتیبانی پس از سفر».

یکی از مسائل کلیدی در تاکسی‌های اینترنتی «احراز هویت رانندگان» و ایجاد ناوگان امن است. یکی از نقدهایی که به روند ثبت‌نام رانندگان وارد شده این است که برخی از افراد بدون مراجعه به دفاتر رسمی و به صورت حضوری در خیابان‌ها ثبت‌نام می‌شوند. به گفته‌ اسنپ مدارک فرد و خودرو توسط تیم ناظر این شرکت بررسی می‌شود و کد ملی متقاضی برای دریافت تأیید صلاحیت به پلیس فراجا از طریق سامانه ارسال می‌شود. پلیس فراجا در کمتر از ۲۴ ساعت نتیجه را به اسنپ اعلام می‌کند و تنها در صورت استعلام مثبت راننده جزو ناوگان اسنپ محسوب می‌شود. همچنین این روند به‌طور دوره‌ای برای رانندگان فعال تکرار می‌شود. طبق گزارش، از مجموع ۹۵۸٬۰۷۱ متقاضی، ۶٬۰۱۶ نفر توسط فراجا رد صلاحیت شده‌اند. این آمار می‌تواند نشانه مثبتی باشد. 

در مطلب اخیر بلاگ رسمی اسنپ آمده است که قابلیت «تشخیص چهره» به‌صورت آزمایشی در ناوگان رانندگان فعال شده است. این فناوری می‌تواند نقش مهمی در تایید هویت رانندگان و جلوگیری از ثبت‌نام افراد غیرمجاز داشته باشد. همچنین به کاهش احتمال سوءاستفاده از حساب‌های کاربری، حفظ امنیت کلی سفر و افزایش اعتماد کاربران کمک می‌کند. تجربه‌ شرکت‌های بین‌المللی مانند اوبر نیز نشان داده است که استفاده از ابزارهای مشابه می‌تواند به شکل قابل‌توجهی سطح ایمنی و رضایت مسافران را بالا ببرد.

در بخش «همراهی در سفر»، کاربران می‌توانند از ابزارهای امنیتی ارائه‌شده توسط اسنپ استفاده کنند. برای این منظور، اسنپ «سپر آبی‌رنگ» را در بالای صفحه‌ی اصلی اپلیکیشن قرار داده است. چنین ابزاری مشابه قابلیت اوبر یعنی «Safety Toolkit» است. در بخش «امنیت سفر»، ابزارهایی مانند امکان ارتباط فوری با تیم امنیت، اشتراک‌گذاری موقعیت مکانی لحظه‌ای و مخاطب اضطراری فعال هستند. همچنین با فعال‌سازی قابلیت تماس امن، تماس‌ها از طریق شماره واسط برقرار می‌شوند و امکان پیگیری سفر برای مسافران و رانندگان فراهم است. الگوریتم هوشمند تشخیص انحراف از مسیر طولانی شدن غیرعادی سفر را شناسایی کرده و هشدار لازم را ارسال می‌کند.

 در حال حاضر، اسنپ قابلیت «ضبط صدا» را ارائه نمی‌دهد، اما اضافه کردن این قابلیت می‌تواند چند مزیت مهم داشته باشد. «ضبط صدا» در طول سفر می‌تواند شواهدی برای بررسی گزارش‌های کاربران فراهم کند و به تیم پشتیبانی کمک کند تا در شرایط بحرانی واکنش سریع و دقیق‌تری داشته باشد. با وجود این قابلیت می‌تواند حس امنیت بیشتری برای مسافران ایجاد کند و اعتماد عمومی به سرویس را افزایش دهد.
در ایران، استفاده از دوربین در خودروها می‌تواند با چالش‌های قانونی و اجتماعی همراه باشد و به‌دلیل نگرانی‌های حریم خصوصی و حساسیت‌های اجتماعی با محدودیت روبه‌رو است.

اسنپ اعلام کرده است که پشتیبانی این شرکت به‌صورت تلفنی و تیکت فعال است. برای مثال در گزارش سال ۱۴۰۳ این شرکت آمده، مجموع تماس‌های ورودی و خروجی پشتیبانی در سال گذشته بیش از ۳۲ میلیون و ۴۲۶ هزار تماس است. میانگین زمان پاسخگویی به تماس‌ها یک دقیقه و ۴۳ ثانیه و نسبت پاسخ‌دهی موفق ۹۲/۲ درصد بوده است. در مجموع، اعداد گزارش سال اسنپ اطلاعاتی کلی درباره فعالیت‌های امنیتی و پشتیبانی ارائه می‌کنند، اما تحلیل دقیق تأثیر واقعی این اقدامات روی ایمنی کاربران و شفافیت فرآیندها نیازمند داده‌های بیشتر و بررسی مستقل است. فرصت‌هایی برای بهبود همچنان وجود دارد، از جمله توسعه قابلیت‌های ضبط صدا و تشخیص چهره و بررسی اثربخشی اقدامات امنیتی در شرایط واقعی سفر.