جایزه نوبل پزشکی 2024 به کاشفان microRNA رسید

«ویکتور آمبروس» و «گری روکون» برای کشف microRNA جایزه نوبل پزشکی امسال را دریافت کردند.

جایزه نوبل 2024 در فیزیولوژی یا پزشکی به دو دانشمند آمریکایی، «ویکتور آمبروس» (Victor Ambros) و «گری روکون» (Gary Ruvkun) برای کشف microRNA و نقش آن در تنظیم ژن پس از رونویسی، اعطا شد. جایزه نوبل فیزیک 2024 روز سه‌شنبه و پس از آن جایزه شیمی روز چهارشنبه اعلام خواهد شد.

براساس اعلام وب‌سایت جایزه نوبل، جایزه نوبل پزشکی به خاطر کشف microRNA و نقش آن در تنظیم ژن پس از رونویسی به ویکتور آمبروس و گری روکون تعلق گرفت. جوایز نوبل توسط مخترع سوئدی «آلفرد نوبل»، که در سال 1896 درگذشت، ایجاد شد. این جوایز همراه با جایزه نقدی 11 میلیون کرون سوئدی یا نزدیک به 976 هزار یورو است.

جایزه نوبل پزشکی 2024 برای کشف microRNA

جایزه نوبل امسال صد و پانزدهمین دوره محسوب می‌شود که از سال 1901 در رشته‌های فیزیولوژی یا پزشکی اهدا می‌شود. از 229 برنده، تنها 13 نفر زن بوده‌اند. جایزه نوبل پزشکی سال 2023، به دانشمندانی اهدا شد که فناوری لازم برای ساخت واکسن‌های mRNA کرونا را توسعه داده بودند: پروفسور «کاتالین کاریکو» از مجارستان و پروفسور «درو وایزمن» از آمریکا.

اما کشف «ویکتور آمبروس» و «گری روکون» دقیقاً درباره چه بود؟ در ابتدا باید بدانیم که اطلاعات ذخیره‌شده در کروموزوم‌های ما را می‌توان به یک کتابچه راهنما برای تمام سلول‌های تشبیه کرد. هر سلول حاوی کروموزوم‌های یکسانی است، بنابراین هر سلول دقیقاً مجموعه‌ای از ژن‌ها و دقیقاً مجموعه دستورالعمل‌های مشابهی دارد.

بااین‌حال، انواع مختلف سلول، مانند سلول‌های ماهیچه‌ای و عصبی، ویژگی‌های بسیار متمایز دارند. چگونه این تفاوت‌ها به‌وجود می‌آیند؟ پاسخ در تنظیم ژن نهفته است، که به هر سلول اجازه می‌دهد فقط دستورالعمل‌های مربوطه را انتخاب کند.

ویکتور آمبروس و گری روکون در سال‌های طولانی مطالعات خود، به چگونگی رشد انواع مختلف سلول‌ها علاقه‌مند بودند و در آخر نیز microRNA را کشف کردند، دسته جدیدی از مولکول‌های RNA که نقش مهمی در تنظیم ژن ایفا می‌کنند. کشف پیشگامانه آن‌ها یک اصل کاملاً جدید در تنظیم ژن را آشکار کرد که معلوم شد برای موجودات چندسلولی از جمله انسان ضروری است.

اکنون مشخص شده است که ژنوم انسان بیش از هزار میکروRNA را کد می‌کند. کشف غافلگیرکننده آن‌ها بُعد کاملاً جدیدی را در تنظیم ژن روشن می‌کند؛ به عبارتی میکروRNAها برای چگونگی رشد و عملکرد موجودات زنده بسیار مهم هستند.

تنظیم ژن‌ها توسط microRNA که برای اولین‌بار توسط آمبروس و روکون کشف شد، البته صدها میلیون سال است که کار می‌کند. این مکانیسم تکامل ارگانیسم‌های پیچیده‌تر را امکان‌پذیر کرده است؛ همچنین سلول‌ها و بافت‌ها بدون میکروRNA به طور طبیعی رشد نمی‌کنند.

تنظیم غیرطبیعی توسط microRNA می‌تواند به سرطان و یا جهش‌هایی در ژن‌های کدکننده microRNAها منجر شود؛ این جهش‌ها خود باعث ایجاد مواردی مانند کم‌شنوایی مادرزادی، اختلالات چشمی و اسکلتی شود. یا آنکه جهش در یکی از پروتئین‌های مورد نیاز برای تولید microRNA منجر به سندرم DICER1 می‌شود، یک سندرم نادر، اما وخیم که با سرطان در اندام‌ها و بافت‌های مختلف مرتبط است.

درحال به‌روزرسانی...