وضعیت نامناسب حمل و نقل ریلی کشور و زیان هنگفت شرکت های مسافربری

علت بروز مشکل در سیستم حمل‌ونقل ریلی کشور، قیمت‌گذاری دستوری برای شرکت‌های خصوصی است که کاهش سوددهی آن‌ها را در پی دارد.

مدتی پیش در دیجیاتو، به بررسی وضعیت نامناسب حمل‌ونقل جاده‌ای کشور پرداختیم. تعداد اتوبوس‌های فعال در مسیرهای بین‌شهری به شدت کاهش یافته است و اتوبوس‌های باقی‌مانده نیز فرسوده شده‌اند. به نظر می‌رسد این وضعیت نامناسب در بخش حمل‌ونقل ریلی نیز وجود دارد.

علت بروز مشکل در سیستم حمل‌ونقل ریلی کشور، قیمت‌گذاری دستوری برای شرکت‌های خصوصی است. قطارهای مسافربری از سال 1383 به تدریج در اختیار بخش خصوصی قرار گرفته‌اند اما قیمت بلیط قطار به‌صورت دستوری تعیین می‌شود. ثبات قیمت بلیط قطار در زمانی که قیمت‌ها به‌صورت روزانه رشد می‌کنند، کاهش سوددهی شرکت‌های فعال در این حوزه را در پی دارد. در نتیجه روز‌به‌روز تعداد واگن‌های فعال در مسیرهای حمل مسافر ریلی کاهش می‌یابد.

همچنین بخوانید:‌ کاهش چشمگیر تعداد اتوبوس‌های بین‌شهری؛ حمل‌ونقل از همیشه سخت‌تر می‌شود!

وضعیت نامناسب حمل‌ونقل ریلی کشور را می‌توان از شرایط پیش‌فروش بلیط قطار متوجه شد. بسیاری از متقاضیان واقعی به هیچ عنوان نمی‌توانند بلیط قطار را هنگام عرضه بخرند. بلیط‌ها در مقایسه با تقاضا بسیار کم هستند و به همین دلیل در زمانی کوتاه به فروش می‌رسند. متقاضیان نیز ناچارند برای تهیه بلیط قطار، از راه‌های دیگری اقدام کنند.

کاهش چشمگیر واگن‌های فعال در سیستم حمل‌ونقل ریلی

به گفته «ابوالقاسم سعیدی»، دبیر انجمن شرکت‌های حمل‌ونقل مسافری کشور در اسفند 1402، تعداد واگن‌های حمل مسافر در راه‌آهن ایران حدود هزار دستگاه است. وجود این تعداد واگن برای جمعیت 84 میلیونی ایران، به هیچ عنوان پاسخگو نخواهد بود. سعیدی در اظهارات خود اعلام کرد تعداد واگن‌های حمل مسافر سیستم حمل‌ونقل ریلی ایران طی سالیان اخیر نصف شده است. تعدادی واگن اضافه نیز در کشور وجود دارد که به دلیل نبود لوکوموتیو دیزلی کافی، امکان استفاده از آن‌ها فراهم نیست.

در کنار تعداد ناکافی واگن‌ها، شرکت‌های فعال در حوزه حمل مسافر نیز به شدت زیان‌ده شده‌اند. این شرکت‌ها از زیان 800 میلیارد تومانی سخن می‌گویند که در برخی اظهارنظرها تا 2000 میلیارد تومان نیز افزایش یافته است. عدم سوددهی شرکت‌های فعال در حوزه حمل مسافر باعث شده است تا تمایل و البته پولی برای نوسازی واگن‌ها وجود نداشته باشد. بسیاری از واگن‌های حمل مسافر در ایران حدود سه دهه است که به خدمت‌رسانی مشغول هستند و باید با مدل‌های جدید تعویض شوند. بااین‌حال عدم تزریق کمک‌های مالی و زیان‌دهی شرکت‌ها باعث شده است تا روزبه‌روز سیستم حمل‌ونقل ریلی کشور تحلیل رود. شرکت‌های حمل مسافر در حوزه ریلی و جاده‌ای به تزریق سریع کمک‌های مالی نیاز دارند، موضوعی که بهتر است مدنظر نهادهای تصمیم‌گیر قرار گیرد.