داستان «نیو گلن» بلو اوریجین: راکتی که ماموریت های فضایی را متحول می کند

در تابستان ۱۳۹۵ وقتی که «باب اسمیت» به تازگی مدیر عامل شرکت بلو اوریجین (Blue Origin) شده بود، متنی از پروژه راکت «نیو گلن» (New Glenn) به دستش رسید. در این نوشته، تاریخ پرتاب راکت سال ۱۳۹۸ تعیین شده بود؛ اما اسمیت با تجربه‌ای که از کار قبلی خود در شرکت هوافضای «هانی‌ول» (Honeywell) به دست آورده بود، مخالفت خود را با تاریخ تعیین شده اعلام کرد و گفت که این پروژه حداقل تا دو سال دیگر ادامه پیدا خواهد کرد.

جف بزوس، بنیان گذار بلو اوریجین اعلام کرد که با هیچگونه تغییری در تاریخ پرتاب نیو گلن موافق نیست و این شرکت اهدافی دارد که باید با دید مثبت به آن‌ها نگاه کرد و به آن اهداف رسید.

بلو اوریجین به اهدافش نرسید. نه تنها راکت نیو گلن در سال ۱۳۹۸ پرتاب نشد، بلکه چنین کاری تا اواخر سال ۱۴۰۰ به تعویق افتاد. این شرکت خود را مقصر این اتفاق ندانست و اعلام کرد که عامل اصلی این تاخیر، وزارت دفاع ایالات متحده است.

اگر این پروژه با موفقیت انجام شود، می‌تواند تحولی در راکت‌های سنگین ایجاد کند که تا مدار نزدیک زمین، مدار زمین ثابت و حتی ماه دسترسی داشته باشند. اما دقیقا چه اتفاقی برای این پروژه افتاده و چه کسی باعث تاخیر در پرتاب شده است؟

تصمیم سرنوشت ساز

بزوس مدت‌هاست که ساخت راکت‌های مدارگرد قابل بازیافت را در برنامه فضایی خود جای داده است. قدم اول برای انجام این کار، آزمایش‌های اولیه با راکت‌های «نیو شپرد» بود که بسیار کوچک‌تر از راکتی مانند نیو گلن هستند. در پنج سال گذشته، مهندسان این شرکت تعدادی از راکت‌های نیو شپرد را در ماموریت‌های زیرمداری با موفقیت به زمین بازگرداندند.

اما سال‌ها قبل از اینکه اولین آزمایش با نیو شپرد انجام شود، بزوس برنامه‌ریزی‌های راکت بعدی خود را انجام داد. در جلسه‌ای در آذر ۱۳۸۹، بزوس با ناسا درباره راکت مدارگردی صحبت کرد که می‌تواند با فالکون ۹ اسپیس ایکس رقابت کند.

در آن زمان راکتی که بزوس درباره آن صحبت می‌کرد، بسیار کوچک‌تر از راکتی است که اکنون طراحی شده. در طرح قبلی، نیو گلن تنها سه موتور داشت و ارتفاع آن با فالکون ۹ و دلتا ۴ قابل مقایسه بود. اما در طراحی جدید، این راکت با هفت موتور BE-4 کار می‌کند و ارتفاع آن تقریبا با راکت ساترن ۵ ناسا برابری می‌کند.

این پروژه قدم بزرگی برای شرکتی مانند بلو اوریجین بود که تا به حال چیزی را در مدار قرار نداده. اما به جای اینکه بزوس به راکتی بین مدل نیو شپرد و نیو گلن کنونی فکر کند، مستقیم سراغ غول ۹۵ متری خود رفت.

به جای پیشرفت آرام و پیوسته، بزوس از مهندسان بلو اوریجین خواست تا مستقیم روی سکوی پرتاب کار کنند. نیو گلن راکت گران قیمتی است به همین دلیل مهندسان باید از ابتدا این راکت را بازیابی کنند.

چالش‌های فنی ساخت چنین راکت بزرگی مانند نیو گلن به خودی خود بزرگ است و حالا از مهندسان این شرکت انتظار می‌رود تا در اولین پرواز بتوانند نیو گلن را بدون هیچ خطری روی زمین بنشانند.

رفتن به مرحله آخر، بلو اوریجین را به خرج انداخته. در حال حاضر تیم مهندسی این شرکت با چالش‌های فنی سر و کله می‌زند. از راکتی به کوچکی نیو شپرد و با تقریبا ۵۰۰ هزار نیوتن نیروی پرتاب، درس‌های زیادی می‌توان گرفت اما حالا باید با نیو گلن با تقریبا ۱۸ میلیون نیوتن نیروی پرتاب دست و پنجه نرم کنند.

اولویت در رقابت

تنها چالش موجود، چالش فنی نیست. از تابستان ۱۳۹۵ که اسمیت مدیر عامل بلو اوریجین است، تعدادی از کارکنان این شرکت به شیوه مدیریت او اعتراض دارند و می‌گویند که اسمیت بسیار آرام‌تر از حد معمول کارها را پیش می‌برد. اما اسمیت معتقد است برای پیروزی در این رقابت باید جو این شرکت از یک سرگرمی محض به یک شرکت بزرگ هوافضا تبدیل شود.

در راستای تغییرات فرهنگی این شرکت، بلو اوریجین در کنار نیو گلن تعدادی پروژه بزرگ دیگر نیز انجام می‌دهد. یکی از این پروژه‌ها، انجام پروژه‌های انسانی با راکت نیو شپرد است که احتمالا در اواخر بهار یا اوایل تابستان سال جدید انجام می‌شود.

بلو اوریجین در حال حاضر روی موتور BE-4 کار می‌کند که قرار است در نیو گلن استفاده شود. در پروسه تولید این موتور، بلو اوریجین با مشکلات بزرگی در توربوپمپ مواجه شده اما تکنسین‌ها و مهندسان در تلاشند تا این موتور را تا تابستان سال جدید به مشتری خود، ULA برسانند.

همچین بلو اوریجین در حال حاضر «تیم ملی» را مدیریت می‌کند که هدف این تیم ساخت محصولات سنگین وزن مانند ماه‌نشین است.

ساخت این ماه‌نشین مسابقه‌ای بود که ناسا برگزار کرد و شرکت‌کننده‌های دیگر آن اسپیس ایکس و دینتیکس (Dynetics) بودند که در نهایت اسپیس ایکس برنده آن شد. ناسا بودجه زیادی برای ساخت این سیستم فرود انسان درنظر گرفته است.

پرتاب نیو گلن فعلا تا اواخر ۱۴۰۰ به تعویق افتاده. اولین و مهم‌ترین برنامه حال حاضر، چالش بزرگ فنی ساخت نیو گلن است که به خاطر تصمیم بلندپروازانه بزوس به وجود آمده. در آخر بلو اوریجین اولویت‌های مهم‌تری تا پرتاب نیو گلن دارد.