بدون هیچ ترسی از صخرهها بالا برو. یک سمفونی در مغزت پخش کن. با قابلیت دید ابرانسانی، رادارها را مشاهده کن. رمز و رازهای ناخودآگاه را کشف کن. نابینایی، معلولیت، ناشنوایی و اختلالات روانی را درمان کن. اینها تنها برخی از اهدافی هستند که ایلان ماسک و کارمندانش در شرکت چهار ساله نورالینک برای خود ترسیم کردهاند: شرکتی که عقیده دارد رابطهای مغزی-کامپیوتری یک روز به استاندارد تبدیل خواهند شد و همه ما یکی از آنها را درون جمجمهمان خواهیم داشت.
البته که دستیابی به هیچکدام از این اهداف در آینده نزدیک امکانپذیر نیست و برخی از آنها شاید اصلا هیچوقت عملی نشوند. اما در استریم اخیر نورالینک که در بستر یوتوب انجام شد، ایلان ماسک، موسس اسپیس اکس و تسلا موتورز، همراه با کارمندانی که ماسکهای مشکی به صورت زده بودند روی استیج حاضر شد و به صحبت درباره تلاش کمپانیاش برای دستیابی به ایمپلنتها مغزی مقرون به صرفه و قابل اتکا پرداخت. ایمپلنتهایی که به عقیده ماسک، در آینده میلیاردها مشتری را به خود جذب خواهند کرد.
ماسک گفت: «به طرق بسیار زیادی، این مثل یک فیتبیت درون مغز شماست. با سیمهایی کوچک.»
اگرچه این رویداد تحت عنوان یک «نمایش محصول» توصیف شده بود، نورالینک هنوز هیچ محصولی ندارد که کسی قادر به خرید یا استفاده از آن باشد (که البته جای خوشحالی دارد، چون اکثر ادعاهای پزشکی این کمپانی به تایید نرسیدهاند و باید بیشتر بررسی شوند). این شرکت در عوض مشغول تست تکنولوژی آکنده از الکترود خود روی حیوانات است.
نورالینک نخستین شرکتی نیست که باور دارد ایمپلنتهای مغزی میتوانند منجر به بهبود یا بازگردانی تواناییهای مغز انسان شوند. در اواخر دهه ۱۹۹۰ میلادی، محققان شروع به قرار دادن دیوایسهایی درون مغز افراد فلج کردند تا نشان دهند که میتوان از سیگنالهای مغزی آنها برای حرکت دادن بازوهای رباتیک یا نشانگر کامپیوتر استفاده کرد. و موشهایی که از ایمپلنتهای چشمی برخوردار شدهاند هم واقعا قادر به مشاهده امواج مادون قرمز هستند.
نورالینک با ادامه دادن همین مسیر میگوید که امیدوار به ساخت رابطهای مغزی-کامپیوتریای است که به آسانی و در کمتر از ۱ ساعت در دفتر پزشکان ایمپلنت شوند. ماسک راجع به افرادی که موفق به کنترل کامپیوترها از طریق سیگنالهای مغزی شدهاند گفت: «این واقعا کار میکند. اما خیلی ساده چیزی نیست که افراد معمولی قادر به استفاده به شکلی موثر از آن باشند.»
در جریان تمام رویداد، ماسک با ظرافت خاصی از ارائه یک برنامهریزی زمانی طفره رفت و سوالاتی مانند اینکه سیستم نورالینک چه زمانی روی سوژههای انسانی تست خواهد شد را بیپاسخ گذاشت.
تا به این لحظه، یعنی با گذشت ۴ سال از لحظه تاسیس نورالینک، این شرکت هیچ شواهدی به نمایش درنیاورده که نشان دهند آنها قادر به درمان افسردگی، بیخوابی و دوجین بیماری دیگر که ماسک در اسلاید خود به آنها اشاره کرد باشند. یکی از چالشهای بزرگ پیش روی کمپانی، ساختن غاییترین سیمهای مایکرو است که بتوانند برای چندین دهه در مغز یک موجود زنده سالم باقی بمانند. حل خود این مشکل به تنهایی میتواند سالها زمان ببرد.
در عوض، هدف اصلی از برگزاری این رویداد، به وجد آوردن مردم، جذب مهندسین به کمپانی (که همین حالا حدودا ۱۰۰ کارمند دارد) و ساخت نوعی جامعه طرفداری بود و همه این کارها پیشتر به ماسک کمک کردهاند که ارزش سهام تسلا موتورز سر به فلک بکشد.
در توییتهایی که به مراسم منتهی شدند، ماسک وعده داده بود که طرفداران نمایشی فکبراندازی از شلیک عصبها درون مغز یک موجود زنده را شاهد خواهیم بود - اما نگفت که دقیقا چه گونهای. دقایقی بعد از لحظه شروع لایو استریم، یک پرده سیاه کنار زده شد تا شاهد سه خوک کوچک باشیم که کنار یکدیگر درون قفس قرار گرفته بودند: اینها سوژههای آزمایش ایمپلنت مغزی کمپانی بودند.
ایمپلنت نورالینک در جمجمه یکی از این خوکها بود و اسپیکرهای پنهان، خیلی کوتاه اصواتی را پخش کردند که به گفته ماسک، صدای شلیکهای عصبی به صورت بلادرنگ است. برای آنهایی که منتظر وعده «ماتریکس در ماتریکس» ماسک بودند، این نمایش از خوک کوچک چیزی نبود که انتظارش را داشتند. برای عصبشناسان هم این تازگی چندانی نداشت: برای چندین دهه متمادی، صدای تکانههای الکتریکی مغز حیوانات (و گاهی انسانها) در آزمایشگاههای آنان شنیده شده.
یک سال پیش، نورالینک از یک «ربات خیاط» رونمایی کرد که میتواند هزاران الکترود را به مغز انسان پیوند بزند. این الکترودها هستند که سیگنالهای الکتریکی عصبها را اندازیگیری میکنند: سرعت و الگوی همان سیگنالهاست که در نهایت حرکات بدن شما، افکار شما و بازیابی خاطرات را امکانپذیر میکند.
در لایو استریم جدید، ماسک یک نسخه بهروزرسانی شده از پروتوتایپ این ربات خیاط را به نمایش درآورد که این بار درون یک کلاهک پلاستیکی سفیدرنگ قرار گرفته بود. ماسک باور دارد یک روز، میلیاردها مصرفکننده یک بار این کلاه را به خواست خود به سر میکنند و به ارههای خودکار اجازه میدهند که برشی دایرهای شکل درون استخوان جمجمهشان به وجود آورد تا یک ربات، رشتههای الکترونیکی را به مغزشان پیوند بزند.
این کلاهک آیندهنگرانه توسط یک شرکت طراحی صنعتی در ونکوور کانادا، به نام Woke Studio طراحی شده. طراح ارشد این کلاهک، افشین مهین، میگوید به دنبال طرحی «تمیز، مدرن و در عین حال با احساس دوستانه بودن» برای چیزی بوده که جراحی مغز خودخواسته با ریسکهای غیر قابل اجتناب به حساب میآید.
برای عصبشناسان، احتمالا جالبترین بخش از نمایش زمانی بود که ماسک از چیزی به نام «لینک» رونمایی کرد: دیسکی به اندازه یک سکه که حامل چیپهای کامپیوتری است و سیگنالهای ضبط شده از الکترودها را به صورت بیسیم مخابره میکند. قطر لینک حدودا هماندازه قطر جمجمه انسان است و ماسک گفت میتوان با ایجاد یک سوراخ، آن را روی سطح مغز قرار داد. خودش متعقد بود که «من میتوانم همین حالا یک نورالینک داشته باشم و شما اصلا متوجهاش نخواهید شد».
دستگاه لینک را میتوان به صورت وایرلس نیز شارژ کرد و ماسک توضیح داد مردم آینده پیش از اینکه به خواب بروند، دستگاهشان را به شارژ متصل خواهند کرد. او عقیده دارد که ایمپلنت باید به آسانی تعبیه و برداشته شود، تا مردم بتوانند با ظهور تکنولوژیهای جدید، از ایمپلنتهای تازه استفاده کنند. دلتان نمیخواهد که تا ابد ورژن ۱.۰ ایمپلنت درون مغزتان باشد. سختافزارهای ایمپلنت شده قدیمی که درون بدن افراد باقی ماندهاند، همین حالا هم مشکلی جدی هستند که در سوژههای آزمایش رویت شده است.
ایمپلنتی که نورالینک روی خوکها تست میکند، ۱۰۰۰ کانال دارد و احتمالا از تعداد مشابهی از عصبها اطلاعات خود را دریافت میکند. ماسک میگوید هدف غایی، رساندن این رقم به توان ۱۰۰، بعد به توان ۱۰۰۰ و بعد به توان ۱۰۰۰۰ است تا بتوان تمام فعالیتهای مغزی را خواند.
این هدفگذاری تکنولوژیک اما به نیازهای پزشکی پاسخ نمیدهد. اگرچه ماسک مدعی شده که ایمپلنتها «میتوانند فلجی، نابینایی و ناشنوایی را درمان کنند»، مشکل کار معمولا ۱۰ برابر الکترود بیشتر نیست. دانش علمی به ما نشان داده که برای مثال چیزی مانند افسردگی، به خاطر عدم تعادل الکتروشیمیایی در مغز بروز میکند.
علیرغم لیست بلندبالای مشکلاتی که ماسک به آنها اشاره کرده، نورالینک نشان داد که متعهد به پیگیری حتی یکی از آنها است. در جریان رویداد، این کمپانی صحبتی از برنامههای خود برای آغاز آزمایشهای بالینی به میان نیاورد و باعث تعجب افرادی شد که این را گام منطقی بعدی تلقی میکردند.
متیو مکدوگال، یکی از عصبشناسانی که با این کمپانی همکاری دارد گفت که نورالینک به فکر آزمایش ایمپلنت روی افراد معلول افتاده است - برای مثال تا به آنها اجازه دهد که قادر به تایپ روی کامپیوتر باشند. ماسک اما گام را فراتر گذاشت و گفت «فکر میکنم در طولانیمدت بتوانید حرکات کامل بدن افراد را بازیابی کنید».
هنوز اصلا معلوم نیست که کمپانی مورد اشاره چقدر در درمان بیماریهای مختلف جدیت دارد. ماسک دائما از حوزه پزشکی دور شد و بیشتر دستگاه را نوعی «دیوایس جمعی و عمومی» آیندهنگرانه معرفی کرد: چیزی که به گفته خودش «هدف کلی» کمپانی است. او باور دارد که برای همگام باقی ماندن با پیشرفتهای هوش مصنوعی، مردم باید مستقیما به کامپیوترها متصل شوند.
او گفت: «در سطح گونهای، مهم است که راه حل همزیستی با هوش مصنوعی پیشرفته را بیابیم. این احتمالا مهمترین چیزی باشد که چنین دیوایسی به آن دست مییابد».
پاسخ ها