الکامپ 26؛ عملیات «تزریق امید» با «دورهمی»

الکامپ که باید همبستگی جدی صنف فناوری را به وجود می‌آورد خود چگونه تبدیل به محلی برای شکاف عمیق بین فعالین این حوزه شد؟

ماه منتهی به الکامپ دست کم ده تماس از شرکت‌های مختلفی داشتم که در قالب مشورت با یک خبرنگار از من پرسیدند «به نظرت ارزش دارد برای حضور در الکامپ هزینه کنیم یا نه». چند نفر گفتند «دیجیاتو مثل سری پیش نظرسنجی برگزار نمی‌کند که مشخص شود چه کسی می‌آید و چه کسی نه؟» گفتم «نه؛ همان زمان هم طرف مقابل ارزش این نظرسنجی را درک نکرد و حتی مستقیم و غیرمستقیم وارد حاشیه شد». واقعیت این است که به هیچ کدام هم نگفتم نروید. گفتم «ببینید چیزی برای عرضه کردن به مخاطب دارید؟ حرفی برای گفتن به مخاطب‌تان دارید؟ ببینید اساسا مخاطب شما قرار است آنجا باشد؟ اگر پاسخ به این سوالات مثبت است حتما شرکت کنید.»

چون الکامپ دست‌کم در خاطره همه ما یک رویداد باشکوه و پر از امید حداقل در چند دوره آخری است که در دهه ۹۰ برگزار شده. حتی من که از نگاه اطرافیانم به هیچ وجه آدم خوش‌بینی نیستم هم در آخرین روز الکامپ که اوایل ۱۳۹۸ برگزار شد احساس کردم آینده‌ای بهتر در انتظار است. اما چه اتفاق‌ها که در ادامه همان سال رخ نداد.

در دوره بیست‌وششم، در دو روز اول نمایشگاه به عنوان یک بازدیدکننده به نمایشگاه سر زدم. در زمان قطع برق در سالن افتتاحیه نبودم اما در همان زمان اگر به سختی (واقعا به سختی) موفق می‌شدم به شبکه جهانی اینترنت و شبکه‌های اجتماعی متصل شوم یک مناظره جدی و شکافی عمیق بین فعالین این حوزه را می‌دیدم. بین افرادی که از حضور در نمایشگاه در قامت یک کسب‌وکار حوزه «اقتصاد دیجیتال» و البته «خالی‌نکردن میدان» با استدلالی همچون «آهای ********ها، من هنوز زنده‌ام!» دفاع می‌کردند و افراد نه‌چندان کمی که در شرایط فعلی این حضور را تهی از معنی می‌دانستند.

کدام یک درست می‌گفتند؟ بعد از چند روز بحث در این رابطه هنوز هیچ کدام از گروه‌ها نتوانسته دیگری را قانع کند. اما دست‌کم از حضور نداشتن شرکت‌های بزرگ، مهم و البته اثرگذار حوزه فناوری که کاربران عادی با آن‌ها آشنایی بیشتری دارند می‌توان برداشت‌های زیادی داشت. 

مهم‌ترین برداشت از نگاه من یک تغییر پارادایم جدی و احتمالا همیشگی برای نمایشگاه الکامپ است. شرکت‌ها و گروه‌های بزرگی مانند دیجی‌کالا، اسنپ، تپسی، هزاردستان و ده‌ها استارتاپ متوسطی که آمدن‌شان قطعا هزینه‌ای سنگین داشت و تصمیم گرفتند حضور نداشته باشند، با تحلیلی درست به این درک رسیده بودند که نمایشگاه الکامپ بعد از حدود ۴ سال از آخرین برگزاری‌اش و در شرایط فعلی، از یک نمایشگاه با اولویت B2C به نمایشگاهی با اولویت B2B تبدیل می‌شود. اگر حالا هم نقشه سالن‌ها و شرکت‌هایی که حضور داشتند را دقیق‌تر بررسی کنید می‌بینید که با فاکتور گرفتن چند صرافی رمزارز، بخش بزرگی از نمایشگاه در اختیار شرکت‌هایی بود که حوزه فعالیت‌شان B2B یا حتی B2G بوده است. برای مثال شرکت‌هایی که از نسل جدید فایروال‌های خود رونمایی کرده‌اند!

باید پذیرفت که برگزاری الکامپ امسال پس از فراز و فرودهای مختلف کار کوچکی نبوده اما امسال الکامپ تغییری جدی در جنس مخاطبانش داشت. چه در لایه غرفه‌داران و چه در لایه بازدیدکنندگان. اما لایه‌ای که تغییر نداشت، حضور افراد شاغل در دولت بود. اگرچه الکامپ برخلاف اینوتکس مستقیما توسط دولت برگزار نمی‌شود اما به هر حال حتی اگر بخواهیم رابطه صنف برگزار کننده دوره جاری با دولت را لحاظ نکنیم، حضور کسب‌وکارها به عنوان دستاوردهای اقتصاد دیجیتال و همچنین دستاورد دولت، به معاون اول رییس جمهور ارائه شد و خبری هم منتشر نشد که آقای مخبر شاهد مشکلات صنف فناوری در نمایشگاه الکامپ بوده باشد. در روز اولی هم که وزیر ارتباطات حتی حاضر به سخنرانی در الکامپ نشد و با قطع برق، سالن افتتاحیه را ترک کرد، نماینده‌ای از صنف فناوری از آقای زارع‌پور درباره همه محدودیت‌های ۹ ماه اخیر در حوزه اینترنت سوالی نپرسید. اگر هم می‌پرسید احتمالا بحث، با جمله «مسئولیتش با من نیست» به پایان می‌رسید؛ اتفاقی که روز آخر نمایشگاه رخ داد.

نمایشگاه‌هایی از جنس الکامپ همه جای دنیا و در شرایط عادی برگزار می‌شوند. مخاطب خود را هم در همه لایه‌ها دارند. نمونه‌هایی در منطقه خودمان شهرت واقعا بین‌المللی پیدا کرده‌اند. در وهله اول هم، این واقعیت پذیرفته شده که چنین نمایشگاه‌هایی یک بیزینس و ابزاری برای کسب درآمد و حتی برندینگ برگزارکنندگانش هستند. الکامپ هم اگر همین می‌ماند چنین شکافی بین فعالین حوزه درباره‌اش به وجود نمی‌آمد. در قدم بعدی اگر برگزارکنندگان الکامپ، مسئولان را بی‌پرده در برابر منتقدین قرار می‌دادند می‌شد حتی گفت کارشان بسیار ارزشمند بوده که چنین پلتفرمی ایجاد کرده‌اند. اما واقعیتی که رخ داد این‌ها نبود. خروجی الکامپ برای صنف فناوری، عکس‌ها و سلفی‌های یادگاری چند نماینده آن‌ها با مسئولان بود نه اعتراض یا حتی انتقاد: مسئولان دعوت شدند، حضور پیدا کردند، شاتر دوربین‌ها به صدا درآمد، عکس‌ها ثبت شد و احتمالا رابطه‌ها و نزدیکی بیشتری بین افراد حاضر در عکس ساخته شد. 

پس بیایید با خودمان صادق باشیم. الکامپ و کارکردش را درست بسنجیم. ببینیم آیا واقعا فعالین صنعت فناوری از نمایندگان خود می‌خواهد که در الکامپ، وزرا و مسئولان را به گردش ببرند یا از آن‌ها برای روبه‌رو شدن با مشکلات واقعی دعوت کنند. در آن زمان، وقتی حتی کوچک‌ترین مشکلات با قدرت و همبستگی صنف حل شد، می‌توان از «امید» هم صحبت کرد. اما بیایید بپذیریم که امروز الکامپ این کارکردها را نداشت. پرزنت کردن و تقلیل آن به یک دورهمی به بهانه امید، نه در شان فعالین واقعی این صنعت است و نه در شان خود نمایشگاه.