ایلان ماسک: زمان تجزیه آمازون فرارسیده است

ایلان ماسک در اظهارنظری جنجالی، از انحصار آمازون انتقاد و اعلام کرد این غول تجارت الکترونیک باید تجزیه شود.

ایلان ماسک سه ماه پیش اعلام کرده بود تا مدتی از شبکه‌ی اجتماعی توییتر استفاده نخواهد کرد. پس از اعلام این خبر، او برای بیش از ۳۵ میلیون دنبال‌کننده‌ی خود پستی منتشر نکرد. اکنون مدیرعامل تسلا و اسپیس ایکس مجددا با اظهارنظری جنجالی، مقام‌های قانون‌گذار را به تجزیه‌ی آمازون تشویق می‌کند. او در توییت اخیرش نوشته بود: «آمازون باید تجزیه شود. سازمان‌های انحصاری پدیده‌های غلطی هستند».

توییت ایلان ماسک درواقع پاسخ او به توییتی بود که الکس برنسون، گزارشگر سابق نیویورک‌تایمز، با اشاره به جف بزوس منتشر کرده بود. برنسون از منتقدان جدی دولت آمریکا در مسئله‌ی واکنش به همه‌گیری ویروس کرونا محسوب می‌شود. او در توییت خود بزوس را خطاب قرار داده بود و به لغو فروش کتاب جدیدش، Unreported Truths about COVID-19 and Lockdowns، در آمازون انتقاد کرد.

برنسون ابتدا ایمیلی از بخش نشر کیندل دریافت کرده بود که کتاب او را ازلحاظ چهارچوب‌ها و قواعد انتشار در آمازون نامناسب می‌دانست. در ایمیلی که به برنسون ارسال شده بود، اشاره‌ای به‌دلایل جزئی نشد و تنها نوشته شد تصمیم مذکور با سیاست‌های آمازون در انتشار اطلاعات درباره‌ی همه‌‌گیری ویروس کرونا مرتبط بوده است. ایلان ماسک ابتدا در توییتی، لغو فروش کتاب را احمقانه (insane) خوانده بود و درنهایت و ظاهرا پس از توییت ماسک، آمازون اجازه‌ی فروش کتاب را صادر کرد.

آمازون پس از ادامه‌ی فروش کتاب برنسون، ایمیلی برای اطلاع‌رسانی به او ارسال کرد که گزارشگر سابق مجددا آن را توییت کرد. به‌علاوه، آن‌ها در ایمیلی به رسانه‌ها اعلام کردند کتاب برنسون به‌‌دلیل خطا سهوی از فهرست فروش خارج شده است.

کتاب برنسون درکنار انتقادهایی که مطرح می‌کند، مسئله‌ای هم درباره‌ی تأثیر سیاست‌های پیشگیرانه و مراقتی برای کنترل ویروس کرونا دارد. برنسون در کتاب خود، تأثیر تعطیلی‌های گسترده و استفاده از ماسک را در کاهش گسترش ویروس کرونا بررسی می‌کند و گزارش‌‌های رسانه‌ای را در سطوح گوناگون تحت‌تأثیر نگرانی و ترس شدید می‌داند و از نحوه‌ی گزارش‌دهی مرکز پیشگیری و کنترل بیماری‌ها در ایالات متحده انتقاد می‌کند.

صرف‌نظر از موضوع و محتوای کتاب و دلایل لغو فروش آن، واکنش ایلان ماسک جالب به‌نظر می‌رسد. آمازون رقابت جدی با تسلا یا اسپیس ایکس ندارد؛ اما ماسک و بزوس از مدت‌ها پیش در صنعت فضایی باهم رقابت شدید داشته‌اند. بزوس صاحب شرکت بلو اوریجین و پروژه‌ی Kuiper، رقیب جدی SpaceX Starlink است. تلاش میلیاردرهای دنیای فناوری برای کسب سریع‌تر دستاوردهای فضایی، به درگیری شدید آن‌ها منجر شده است.

کسب‌وکار جف بزوس در صنعت فضایی چالش چندان مهمی را تجربه نمی‌کند و درمقابل، زیر فشارها و انتقادهای شدید قرار دارد. کمیسیون تجارت فدرال آمریکا (FTC) و وزارت دادگستری (DoJ) این شرکت را ازلحاظ قوانین مقابله با انحصار به‌شدت زیرنظر قرار گرفته‌اند. جایش هاولی، سناتور جمهوری‌خواه، ماه آوریل از وزارت دادگستری خواسته بود پرونده‌ی کیفری بازرسی ضدانحصار برای آمازون به‌جریان بیندازد.

نقطه‌ی مشترک بزوس و ماسک این است که شرکت‌های هر دو به‌دلیل فعالیت در دوره‌ی همه‌گیری ویروس کرونا با انتقادهای جدی مواجه بوده‌اند. انتقادها به آمازون و وضع کارگران انبارش بسیار جدی بود و حتی استعفای یکی از مدیران عالی‌رتبه را در پی داشت. ماسک نیز تاکنون انتقادهای شدیدی از تعطیلی گسترده در ایالات متحده کرده است. او تعطیلی‌ها را عاملی مضر برای شرکت‌های خود خوانده بود. همچنین ماه مارس، در اظهارنظری جنجالی به کارمندانش در اسپیس ایکس گفت احتمال مرگ آن‌ها براثر تصادف از احتمال مرگ براثر ویروس کرونا بیشتر است. ماسک حتی تهدید کرده بود مرکز مدیریت شرکت تسلا را از ایالت کالیفرنیا به تگزاس منتقل خواهد کرد. تسلا همچنین احتمال می‌دهد تعطیلی‌ها به تأخیر در تحویل محصولات در فصل جاری منجر شود.