معرفی کتاب «حرکت به سوی اقیانوس آبی» اثر چان کیم و رنه مابورنیا

مبارزه با دیگر شرکت‌ها کاری سخت و به‌شدت هزینه‌بر است؛ اما چه می‌شود اگر شرکت شما به مبارزه با هیچ رقیبی نیاز نداشته باشد؟ چگونه می‌توانید بازاری خلق کنید که در آن رقابت معنایی ندارد؟ 

از زمانی‌که دو استاد بزرگ استراتژی، چان کیم و رنه مابورنیا، در سال ۲۰۰۵ کتاب «استراتژی اقیانوس آبی» را نوشتند انقلابی در استراتژی تجاری شرکت‌ها به‌وجود آمد و شرکت‌ها به‌دنبال یافتن راه‌هایی برای خروج از اقیانوس سرخ و ورود به اقیانوس آبی هستند؛ یعنی جایی که رقابت در آن کم است یا اساسا وجود ندارد.

کتاب «استراتژی اقیانوس آبی» موفقیت بی‌نظیری تجربه کرد و تا زمان نگارش این مقاله، بیش از چهارمیلیون نسخه از آن فروخته و به ۴۴ زمان مختلف دنیا ترجمه شده است. از زمان نگارش کتاب، کیم و مابورنیا برای اجراکردن ایده‌های خود در شرکت‌های کوچک‌و‌بزرگ یا شرکت‌های انتفاعی و غیر انتفاعی و دولتی تلاش زیادی کرده و حاصل این تلاش‌ها را در کتابی به‌نام «حرکت به‌سوی اقیانوس آبی» گرد آورده‌اند. 

خلاصه‌ی کتاب

کتاب «حرکت به‌سوی اقیانوس آبی» نیز مانند کتاب «استراتژی اقیانوس آبی» مملو از مثال‌ها و نمونه‌های عملی است که استراتژی اقیانوس آبی در آن پیاده شده است. از ایده پل مک‌آلیندین و زحل سلطان برای ایجاد ارکستر ملی جوانان عراق گرفته تا شرکت چندملیتی سِب. ارکستر ملی جوانان عراق توانست میراث غنی موسیقی کُردی و عربی عراق را در اروپا به‌نمایش بگذارد و شرکت چندملیتی سِب توانست با نوآوری خود و ساخت اکتی‌فرای، انقلابی در صنعت دستگاه‌های سرخ‌کردنی ایجاد کند.

در کتاب حاضر، نویسندگان سه مؤلفه‌ی اصلی را بررسی می‌کنند. این مؤلفه‌های عبارت‌اند از:

• ذهنیت: نویسندگان دریافتند مانند مدیریت چابک، استراتژی اقیانوس آبی نیز به تغییر ذهنیت‌ها بستگی زیادی دارد. این تغییر گسترش افق‌های ذهنی و درک تغییرات موجود در بازار را شامل می‌شود.
• ابزارها: کسانی که موفق شده‌اند استراتژی اقیانوس آبی را به‌طور نظام‌مند پیاده‌سازی کنند، در استفاده‌ی عملی از ابزارها به‌شدت توانا بوده‌اند. درواقع، می‌توان گفت پیاده‌سازی استراتژی اقیانوس آبی در قالب پیشنهاد جدید تجاری، مهم‌ترین بخش در حرکت به‌سوی اقیانوس آبی است.
• انسانیت: مجریان موفق استراتژی اقیانوس آبی فرایندی انسان‌گرایانه را به مخاطبان القا می‌کنند. این روش به افراد اطمینان می‌دهد روند انجام کارها صرفا برپایه‌ی خلق سود نیست و نیازهای آن‌ها را نیز مدنظر قرار داده است.

درادامه، نویسندگان پنج گام اساسی برای حرکت به‌سوی اقیانوس آبی را بیان می‌کنند. در اینجا، فرایندی پنج‌مرحله‌ای برای بازتولید نظام‌مند استراتژی اقیانوس آبی روبه‌رو هستیم. این فرایند نشان می‌دهد چگونه می‌توان استراتژی اقیانوس آبی را حتی در بروکراتیک‌ترین سازمان گیرافتاده در اقیانوس سرخ راه‌اندازی کرد.

گام اول: انتخاب مکان مناسب برای شروع و ساختن تیم اقیانوس آبی

گام دوم: روشن‌شدن وضعیت فعلی سازمان

گام سوم: کشف دردسرهای پنهانی که اندازه‌ی صنعت شما را محدود می‌کند و کشف اقیانوسی از غیرمشتری‌ها

گام چهارم: بازسازی نظام‌مند مرزهای بازار و ایجاد فرصت‌های جایگزین اقیانوس آبی

گام پنجم: انتخاب حرکت اقیانوس آبی و اجرای سریع آزمون‌های بازار نهایی‌سازی و شروع حرکت به‌سوی اقیانوس آبی

این تمام ماجرا نیست؛ زیرا پس از ایجاد اقیانوس آبی سایر شرکت‌ها و رقبا نیز به‌سرعت وارد این اقیانوس می‌شوند و این اقیانوس آبی را نیز پس از مدتی به اقیانوسی سرخ تبدیل می‌کنند. پس چاره‌ی کار کجاست؟ مدیران شرکت باید در حلقه‌ی نوآورانه‌ی بی‌نهایت قرار بگیرند تا بتوانند به‌طور‌مداوم بازارهای جدید و اقیانوس‌های آبی جدید ایجاد کنند. تنها در این صورت است که می‌توان به بقای شرکت امیدوار بود. باوجوداین، این کار بسیار دشوار است؛ چراکه شرکت سازنده‌ی اقیانوس آبی به‌شدت تمایل دارد آن را حفظ کند؛ ازاین‌رو، به‌سختی به‌دنبال ایجاد نوآوری می‌رود.

درباره‌ی شرکت‌های بزرگ با بروکراسی پیچیده نیز همین مشکلات وجود دارد. در این شرکت‌ها، هرگونه تصمیم برای تغییر استراتژی شرکت را باید مدیران عالی‌رتبه بگیرند و همین امر تغییر را بسیار کُند و گاهی حتی ناممکن می‌کند. با تمام این مشکلات، نویسندگان کتاب ادعا می‌کنند این کتاب می‌تواند مشکلات شرکت‌های بزرگ با بروکراسی های پیچیده را نیز با ایجاد تحول سازمانی در آن‌ها حل کند. کتاب «حرکت به‌سوی اقیانوس آبی» راهنمای جامعی دراختیار ما قرار می‌دهد تا هر سازمان با هر نوع ذهنیتی بتواند ابتکار مناسب برای ورود به اقیانوس آبی را پیدا کند. ناگفته نماند این کتاب تفاوت‌های بروکراتیک در شرکت‌های متفاوت را نیز مدنظر قرار داده است.

کتاب «حرکت به‌سوی اقیانوس آبی» نشان می‌دهد نوع رهبری موردنیاز برای بسیاری از شرکت‌های دولتی دارای چشم‌انداز کوتاه‌مدت بسیار متفاوت است. استراتژی مناسب برای این شرکت‌ها ادغام و کاهش هزینه‌ها و برون‌سپاری است.

 معرفی نویسندگان

دبلیو. کیم چان در سال ۱۹۵۱ در کره به‌دنیا آمد و در سال ۱۹۹۲، به فرانسه مهاجرت کرد و در آنجا مدیر چند شرکت مهم فرانسوی مانند اینسید (INSEAD) شد. فرانسه برای کیم فرصت همکاری با رنه مابورنیا را فراهم آورد. همکاری این دو نفر در انجمن اقتصاد جهانی و روی استراتژی‌های نوین، در سال ۲۰۰۵ به انتشار کتاب «استراتژی اقیانوس آبی» و تأسیس مؤسسه‌ی تحقیقاتی اقیانوس آبی منجر شد. این مؤسسه تا امروز خدمات متنوعی به شرکت‌های بزرگ تکنولوژی جهان داده است.

درباره‌ی کتاب

در سال ۲۰۱۷، کتاب «حرکت به‌سوی اقیانوس آبی» با نام کامل Blue Ocean Shift: Beyond Competing – Proven Steps to Inspire Confidence and Seize New Growth  منتشر شد. در سال ۱۳۹۸، انتشارات آریانا قلم این کتاب را با ترجمه‌ی سامه نجفی و به‌صورت تمام‌رنگی روانه‌ی بازار نشر ایران کرد.