فونت‌های متن‌باز علاوه بر توزیع آسان و رایگان برای همه‌ی طراحان و علاقه‌مندان، امکان توسعه‌ی بیشتر و بهتر را هم برای این المان‌های گرافیکی فراهم می‌کنند.
فونت‌ها برخی اوقات قیمت‌هایی تا چند صد دلار دارند. درواقع، استفاده از یک خانواده‌ی اختصاصی فونت برای مصارف متنوع تبلیغاتی و تولید محتوا، نیاز به مجوز طراح دارد که در برخی موارد برچسب قیمتی بسیار بالا خواهد داشت. به‌عنوان مثال، فونت Gotham که خصوصا در کمپین‌های انتخاباتی کاربرد دارد، هزینه‌ای نزدیک به هزار دلار به طراحان تحمیل می‌کند و مجوز استفاده از ۶۶ نوع فونت را ارائه می‌کند. ازطرفی سازمان‌هایی وجود دارد که فونت‌ها را به‌صورت رایگان در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌دهند. به‌عنوان مثال می‌توان به The League of Moveable Type اشاره کرد که علاوه بر عرضه‌ی رایگان فونت‌ها، آنها را به‌صورت متن‌باز در اختیار طراحان قرار می‌دهد تا بهینه‌سازی و توسعه‌ی نسخه‌های اختصاصی به‌راحتی صورت بگیرد.
فونت Raleway یکی از مشهورترین خانواده‌های متن‌باز در دنیای طراحی فونت محسوب می‌شود. مت مک‌نرنی در سال ۲۰۱۰ این فونت را عرضه کرد که ابتدا تنها در یک حالت در دسترس بود. اکنون ۹ حالت از فونت مذکور در طراحی‌های گوناگون عرضه می‌شود که در سال ۲۰۱۲ به‌کمک پابلو ایمپارلی، رودریگو فونزالیدا و ایگینو مارینی طراحی شدند. اکنون ریل‌وی یکی از محبوب‌ترین فونت‌های مخزن فونت گوگل محسوب می‌شود. مخزن فونت گوگل، مجموعه‌ای از فونت‌های رایگان است که توسط غول موتورهای جست‌وجو، میزبانی می‌شود.
در دهه‌ی گذشته، شرکت‌های متنوع از استارتاپ‌های کوچک همچون Datoo تا غول‌هایی مانند اینتل و IBM با طراحان حرفه‌ای وارد همکاری شدند تا فونت‌هایی را طراحی کرده و سپس به‌صورت متن‌باز عرضه کنند. حتی ادوبی که برخی از فونت‌های خود را با برچسب‌های قیمتی تا چند صد دلار می‌فروشد، خانواده‌ای متن‌باز به‌نام Super Family دارد. تمایل طراحان خصوصا در دنیای وب، به فونت‌های آزاد و متن‌باز به‌راحتی درک می‌شود؛ اما چرا یک طراح فونت مستقل و حرفه‌ای باید اثر خود را به‌صورت متن‌باز ارائه کند؟ پاسخ به این سؤال هم مانند دلیل ارائهی نرم‌افزارهای متن‌باز، تنوع زیادی دارد.
تمایل شرکت‌ها برای عرضه‌ی فونت‌های خود به‌صورت متن‌باز، تقریبا شبیه تمایل آنها برای عرضه‌ی نرم‌افزارهای متن‌باز است. به‌عنوان مثال، JetBrains، شرکت ارائه‌‌دهنده‌ی ابزارهای برنامه‌نویسی، فونت جدیدی به‌نام JetBrains Mono برای نوشتن و خواندن کدهای برنامه‌نویسی توسعه داد. آنها سپس فونت مذکور را ازطریق پلتفرم اشتراک کد و همکاری مایکروسافت، گیت‌هاب، به‌صورت متن‌باز عرضه کردند. اکنون برنامه‌نویس‌ها می‌توانند به‌راحتی برای فونت مذکور پیشنهاد ارائه کنند و حتی آن را بهبود دهند. همین دلیلی برای عرضه‌ی نرم‌افزارهای متن‌باز هم صدق می‌کند. شرکت‌ها نرم‌افزار را به‌صورت متن‌باز عرضه می‌کنند تا شاید دیگران در بهبود آن به توسعه‌دهنده‌های اصلی کمک کنند.
حتی اگر طراحان، کمکی به توسعه و بهبود فونت متن‌باز یک شرکت نکنند، باز هم ارائهی فونت به‌صورت متن‌باز برای شرکت‌ها منفعت به‌همراه دارد. به‌عنوان مثال، مدیر ارشد Adobe Type، دان راتیگان میگوید عرضه‌ی خانواده‌ی متن‌باز super-family توسط شرکت، امکان بررسی فناوریهای جدید تایپوگرافی همچون «فونت‌های متغیر» را در اختیار آنها قرار داد. فناوری مذکور به طراح اجازه می‌دهد تا وزن فونت را تنظیم کند. آزمایش فناوی با فونت متن‌باز، پیش از ارائهی آن در محصولات دیگر، از مزیت‌های متن‌بازکردن فونت‌ها در ادوبی بوده است.
فونت‌های متن‌باز، به رشد و توسعه‌ی بخش‌های دیگر کسب‌وکار یک شرکت هم کمک می‌کنند. به‌عنوان مثال، مدیر برنامه‌ی مخزن فونت‌های گوگل، دیو کراسلند میگوید بسیاری از فونت‌هایی که با سرمایه‌گذاری گوگل آماده شدند، مخصوص زبان‌هایی در کشورهای درحال توسعه بودند که پشتیبانی و حمایت کافی را دریافت نمی‌کنند. این رویکردها، در مسیر برنامه‌ی Next Billion Users گوگل قرار می‌گیرند که تلاش می‌کند تا افراد بیشتری را از کشورهای درحال توسعه به دنیای آنلاین بیاورد. پشتیبانی بهتر از زبان‌های بیشتر، یعنی کاربران بیشتر که درنهایت به‌معنای افزایش درآمد گوگل خواهد بود.
انگیزه‌ی عرضه‌ی فونت به‌صورت متن‌باز، همیشه روشن و واضح نیست. در ابتدای سال ۲۰۰۹، یک طراح گرافیک و برنامه‌نویس به‌نام میکا ریچ، سوالی از یک دانشجو را در یک انجمن آنلاین مشاهده کرد که به‌دنبال یادگیری بیشتر درباره‌ی فونت‌ها و نحوه‌ی کار آنها بود. این دانشجو پرسیده بود که آیا فونت باکیفیت متن‌بازی برای یادگیری وجود دارد؟ حدود ۲۰ صفحه پاسخ از طراحان متعدد در آن انجمن منتشر شد که به‌نوعی گفته بودند: «طراحی فونت، مسیر درآمدزایی ما است. چگونه انتظار دارید که اثر خود را رایگان منتشر کنیم؟»
ریچ دلیل پاسخ طراحان فونت را می‌دانست. به‌هرحال طراحی فونت نیاز به تلاش و کار زیادی دارد. علاوه بر کشیدن صدها یا هزارها کاراکتر منحصربه‌فرد، باید ارتباط بین کاراکترها و گروه‌های کاراکتری نیز طراحی شود. ماه‌‌ها زمان با کار طاقت‌فرسا باید انجام شود تا یک فونت به بهره‌برداری برسد. به‌هرحال نیچ با اطلاع از همه‌ی دشواری‌ها، اعتقاد داشت که نباید ایده‌ی متن‌باز را به‌طور کامل کنار گذاشت. او میگوید اگر گفتمان متن‌باز وجود نداشت، خودش هیچ‌گاه برنامه‌نویسی نمی‌آموخت. ازطرفی نیچ اعتقاد دارد دنیای برنامه‌نویسی و طراحی تفاوت چندانی با هم ندارند.
تا سال‌های زیاد، تعداد فونت‌های حرفه‌ای متن‌باز با کیفیت بالا، محدود بود. از میان آنها می‌توان Adobe Utopia, Bitstream Charter و Gentium را نام برد. ازطرفی، تعداد فونت‌های بی‌کیفیت رایگان بسیار زیاد بود. بسیاری از آنها تحت مجوز متن‌باز نبودند و درنتیجه طراحان امکان بررسی عمیق‌تر و توسعه و بهبودشان را نداشتند. همین روند باعث می‌شد تا افرادی مانند آن دانشجوی کنجکاو، راه‌حل آسانی برای ورود به دنیای طراحی فونت نداشته باشند. ریچ به‌همراه شریکش کارولین هادیلاکسونو تصمیم گرفت تا مؤسسه‌‌ای برای طراحی و عرضه‌ی فونت‌های متن‌باز و تشویق طراحان برای ارائهی فونت‌های متن‌باز راه‌اندازی کند. آنها در سال ۲۰۰۹ وب‌سایت League of Moveable Type را راه‌اندازی کردند و به‌عنوان اولین نمونه، فونت Junction از خانواده‌ی sans-sarif طراحی‌شده توسط کارولین، منتشر شد.
مانیفست گروه متن‌باز League of Moveable Type، هدف آنها را این‌گونه شرح می‌دهد:
ما نمی‌خواهیم طراحان، از درآمد و سود خود صرف‌نظر کنند. ما از آنها می‌خواهیم تا مزایای ورود به دنیای متن‌باز را درک کنند. مزایایی که نه‌تنها شامل تشکیل جامعهای با استاندارد طراحی حرفه‌ای برای دنیای چاپ و وب می‌شود، بلکه جامعهای با قابلیت اشتراک‌گذاری آثار، دانش و تجربه با دیگران و کل جهان را ایجاد می‌کند.
پس از گذشت مدتی از شروع فعالیت League of Moveable Type، به‌مرور طراحان دیگر هم به جنبش اضافه شدند و فونت Raleway هم یکی از نمونه‌های جدید بود. زمان‌بندی شروع به کار جامعه‌ی متن‌باز فونت، عالی بود. در آن سال‌ها به‌مرور پشتیبانی از فونت‌های متنوع در کدنویسی وب‌سایت‌ها به مرورگرهای متعدد اضافه می‌شد. پیش از آن، توسعه‌دهنده‌ها محدود به فونت‌های پیش‌فرضی بودند که در کامپیوتر کاربران وجود داشت. اضافه کردن فونت به کد وب‌سایت، این امکان را در اختیار توسعه‌دهنده قرار می‌داد تا فونت مورد علاقه‌ی خود را در طراحی اعمال کند. همین رویکرد و نیاز طراحان به فونت‌های باکیفیت برای استفاده در وب‌سایت‌ها، تقاضا برای فونت‌های متن‌باز را افزایش داد.
وب‌سایت League of Moveable Type اکنون ۱۷ خانواده‌ی فونت دارد. دیگر شرکت‌ها و سازمان‌ها هم به این حرکت اضافه شده‌اند. از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین کتابخانه‌های فونت متن‌باز هم می‌توان مخزن گوگل را نام برد که شامل ۹۸۷ فونت می‌شود و برای استفاده‌ی رایگان در انواع وب‌سایت‌ها در دسترس همگان قرار دارد. مخزن گوگل شامل انواع طراحی می‌شود که خود این شرکت یا دیگر توسعه‌دهنده‌ها طراحی و به‌صورت متن‌باز عرضه کرده‌اند. گوگل در بسیاری از موارد در همکاری پولی با طراحان یا شرکت‌های بزرگ طراحی، فونت‌ها را آماده و به‌صورت متن‌باز عرضه کرده است.
امروزه طراحان مستقل متعددی وجود دارند که فونت‌های جدیدی را بدون انتظار از درآمد، توسعه می‌دهند. به‌عنوان مثال Froyo Tam، خانواده‌ی فونت Ferrite Core SX را ابتدای سال جاری به‌صورت متن‌باز عرضه کرد تا به جریان کنونی بپیوندد. البته او هم مانند بسیرای از طراحان فونت دیگر، فونت‌های پولی هم طراحی می‌کند؛ اما با پیوستن به حرکت متن‌باز، سعی در گسترش فرهنگ این نوع از طراحی داشته است.
در آیدت،
فایل‌های
خود را به فروش بگذارید و یا
مقالات‌تان
را منتشر کنید👋
پاسخ ها