استفاده از دکمه فوکوس پشتی در دوربین های حرفه ای تکنیکی قدیمی شده است؟

دکمه‌ی پشتی فوکوس چگونه به بهبود کیفیت عکاسی کمک می‌کند و چرا احتمال اینکه از رده خارج شود وجود دارد؟

با پیشرفت تکنولوژی‌های دوربین‌های عکاسی، استفاده کاربردی از آن‌ها هم دستخوش تغییراتی شده است. عکاس‌ها تقریبا همیشه از شناخته‌شده‌ترین تکنیک‌ها برای ثبت عکس‌های خود بهره می‌برند.

در عکاسی فوکوس صحیح روی سوژه، از مهم‌ترین اصول به حساب می‌آید. برای این کار در دوربین‌های مختلف از تولیدکننده‌های دوربین، روش‌ها و تکنولوژی‌های متنوعی ارایه شده است. دکمه‌ی فوکوس پشتی یا Back-Button Focus یا AF-On از روش‌های کاربردی برای انتخاب نوع فوکوس بر سوژه برای انواع مختلف عکاسی است. با این وجود اغلب عکاس‌ها دکمه‌ی شاتر را برای انجام عملیات فوکوس روی سوژه ترجیح می‌دهند.

در ادامه‌ی این مقاله به بررسی تکنیک استفاده از این دکمه در دوربین‌های امروز و آینده پرداخته شده است.

قبل از هر چیز لازم است توضیحی کوتاه در مورد دکمه‌ی فوکوس پشتی بدهیم تا اگر برخی از شما خوانندگان دیجیتال آگاهی دقیقی از عملکرد آن ندارید، با سایر خوانندگان و هدف این مقاله همراه شوید.

تقریبا در همه‌ی دوربین‌های عکاسی حرفه‌ای، فوکوس خودکار به دکمه‌ی شاتر تخصیص داده شده است. با نیمه‌فشردن این دکمه، فوکوس خودکار روی سوژه مورد نظر انجام می‌شود و با فشردن کامل شاتر، عکس ثبت می‌شود. اما دکمه‌ی فوکوس پشتی که در اغلب دوربین‌های حرفه‌ای وجود دارد، این امکان را به عکاس می‌دهد که نوع خاصی از فوکوس را به آن اختصاص دهد. برای مثال می‌تواند عملکرد فوکوس خودکار را از دکمه‌ی شاتر به این دکمه منتقل کند.

رواج استفاده از دکمه‌ی فوکوس پشتی بین عکاسان حرفه‌ای دو دلیل عمده دارد. علت اول این باور است که این دکمه تنها یک عملکرد واحد و مشخص دارد. در تنظیمات پیش‌فرض دوربین‌های عکاسی، دکمه‌ی شاتر دو وظیفه مشخص دارد: فوکوس خودکار و -سپس- ثبت تصویر. اما برای برخی افراد، استفاده از یک دکمه به دو منظور گیج‌کننده و پیچیده است. خصوصا که رو و پشت دوربین پر از دکمه‌های مختلف با کاربردهای متنوع است. درنتیجه، برای این دسته، دکمه‌ی شاتر تنها برای ثبت تصویر و دکمه‌ی فوکوس پشتی به منظور فوکوس خودکار استفاده می‌شود.

اما علت دوم، کارایی دکمه‌ی فوکوس پشتی، جهت فوکوس و تغییر ترکیب‌بندی عکس، بدون از دست دادن نقطه‌ی فوکوس قبلی است. فایده‌ی جنبی آن نیز، امکان در اختیار داشتن هم‌زمان دو حالت فوکوس AF-S یا AF-C بدون اعمال تغییر در تنظیمات دوربین است. برای مثال با تنظیم کردن حالت AF-C امکان فوکوس خودکار روی دکمه‌ی فوکوس پشتی، می‌توان با نگه داشتن دکمه‌ی AF-On، فوکوس خودکار را روی سوژه قفل کرد. در این حالت در صورت تغییر ترکیب‌بندی کادر تصویر، نقطه فوکوس -با فشردن دکمه‌ی شاتر- ثابت می‌ماند. در عین حال، عکاس می‌تواند با رها کردن دکمه‌ی فوکوس پشتی، امکان فوکوس خودکار AF-S را به دکمه‌ی شاتر بازگردانده و نقطه فوکوس را باتوجه به کم یا زیاد شدن فاصله‌ی سوژه و دوربین، تغییر دهد. 

پیشرفت دوربین‌های عکاسی سازندگان را به سمت حذف دکمه‌ی فوکوس پشتی می‌برد

اخیرا بهتر و بهتر شدن دوربین‌های عکاسی و پیشرفت‌های تازه‌ای که در آن‌ها شاهد هستیم دکمه‌ی فوکوس پشتی به تدریج تبدیل به دکمه‌ای دست و پا گیر و اضافی شده است. در ادامه از ترندهای تازه‌ای یاد شده که کنترل بر قابلیت فوکوس خودکار دوربین‌های پیشرفته را آن‌طور که دکمه‌ی فوکوس پشتی از پس آن بر می‌آید، بی‌معنی می‌کند.

نقطه فوکوس و پوشش

دوربین‌های جدیدی که ساخته می‌شوند از چند و گاهی چند ده نقطه فوکوس بهره می‌برند که جای‌جای حسگر را پوشش می‌دهد. برای مثال دوربین سونی 7R IV امکان فوکوس روی ۳۲۳ نقطه را به‌صورت دستی برای عکاس فراهم می‌کند. با این تعداد نقطه فوکوس، احتمالا تثبیت فوکوس به هنگام تغییر کادر عکس ضرورت ندارد. چرا که عکاس می‌تواند بدون نگرانی بابت از دست رفتن فوکوس روی سوژه اصلی، با انتخاب یک نقطه فوکوس خاص روی سوژه، تصاویری در کادرهای تازه ثبت کند. در این حالت نقطه فوکوس روی سوژه قفل می‌شود و نیازی به فوکوس مجدد برای عکس‌های تازه نیست. با تکیه بر این قابلیت و استفاده از قابلیت فوکوس خودکار دوربین با کمک دکمه‌ی شاتر، نتیجه تقریبا همیشه عکس‌هایی با حداکثر جزییات است و استفاده از انگشت شست دست در فرایندٔ فوکوس تنها برای تغییر نقطه فوکوس ضرورت دارد.

انتخاب نقطه فوکوس

دکمه‌های پشت دوربین‌ها در حال حاضر امکانات و کاربردهای فراوانی را در حین عکاسی در اختیار عکاس قرار می‌دهند. در صورت استفاده از دکمه‌ی پشتی برای کنترل فوکوس دوربین، دسترسی سریع به تنظیم نور عکس بدون رها کردن دکمه‌ی فوکوس پشتی ممکن نیست. مهم‌تر از آن، انتخاب نقطه فوکوس با کمک دکمه‌های چندجهته در پشت دوربین‌ها است که امکان تغییر نقطه فوکوس را به شما می‌دهند. (دکمه‌های چندجهته بسته به شرکت سازنده با عناوینی مثل multi-selector ،multi-controller ،D-Pad یا joystick هم شناخته می‌شوند.)

با مشغول شدن انگشت شست جهت نگه‌داشتن دکمه‌ی فوکوس پشتی دوربین، امکان انتخاب نقطه فوکوس با کمک دکمه‌های چندجهته در عمل وجود ندارد. انگشت شست هم‌زمان نمی‌تواند هم فوکوس دوربین را حفظ کند و هم نقطه فوکوس را با کمک دکمه‌های چندجهته برای ما انتخاب کند. اما اگر فوکوس خودکار را به دکمه‌ی شاتر بازگردانیم، حالا شست دست راست آزاد است و می‌توان بدون نگرانی بابت از دست رفتن فوکوس خودکار، نقطه فوکوس را از طریق دکمه‌های چندجهته انتخاب کرد.

در بعضی دوربین‌های عکاسی امکان انتخاب نقطه‌ی فوکوس به صفحه لمسی پشت دوربین منتقل شده است. برای مثال در دوربین‌های A9 ،A9 II و 7R IV از سونی، این امکان وجود دارد که هم‌زمان با نگاه کردن به کادر، با لمس صفحه‌نمایش دوربین توسط انگشت شست، نقطه فوکوس را به سرعت انتخاب کرد. امکانی که سرعت کار عکاس را دراین‌زمینه به‌شدت افزایش می‌دهد و بدین‌ترتیب هیچ نیازی به استفاده از دکمه‌ی فوکوس پشتی وجود ندارد.

در دوربین سونی A9 II قابلیتی تعبیه شده که می‌تواند قوانین بازی را تغییر دهد. در این دوربین از دکمه‌ی شاتر برای اعمال فوکوس خودکار دوربین AF-C با امکان جابجایی بی‌درنگ نقطه فوکوس استفاده می‌شود. به این معنی که در این مدل، در شرایطی که سوژه  در حال حرکت است و لازم است نقطه‌ی فوکوس تغییر داده شود.، می‌توان با فشار دکمه‌ی شاتر تا نیمه از امکان فوکوس خودکار بهره برد و با حرکت دادن انگشت شست روی صفحه‌نمایش لمسی این دوربین، محل دقیق نقطه فوکوس را در فریم انتخاب کرد.

در دوربین EOS-1D X Mark III از کانن نیز چنین قابلیتی وجود دارد. این دوربین جدید از قابلیتی که کانن آن را «کنترلر هوشمند» (Smart Controller) نام‌گذاری کرده بهره می‌برد. کانن روی دکمه‌ی فوکوس پشتی دوربین، یک ترک‌پد بسیار کوچک تعبیه کرده که کار انتخاب نقطه فوکوس را انجام می‌دهد. عکاس با کمک این «کنترلر هوشمند» می‌تواند با حرکت انگشت شست خود روی ترک‌پد نقطه فوکوس را به سرعت تغییر دهد.

این طراحی خلاقانه، کسانی که به کاربرد دکمه‌ی فوکوس پشتی عادت دارند را راضی می‌کند و هم‌زمان به مذاق عکاسانی که متمایل به استفاده از دکمه‌ی شاتر برای فوکوس هستند و هم‌زمان فوکوس نقطه‌ای را حین عکاسی لحاظ می‌کنند نیز خوش می‌آید.

ردگیری فوکوس خودکار نقطه‌ای

بسیاری از دوربین‌های جدید از نمونه‌های متنوعی از ردگیری فوکوس خودکار نقطه‌ای بهره می‌برند. با کمک این قابلیت، می‌توان با اعتماد به عملکرد دوربین در ردگیری فوکوس روی سوژه‌هایی مثل اشیاء، چهره، چشم‌ها، تفاوت رنگی در صحنه و … قاب عکس را -بدون نگرانی از اینکه نقطه فوکوس از دست رود- تنظیم کرد.

این قابلیت در کنار امکان ردگیری چشم‌های انسان به‌عنوان نقطه فوکوس، می‌تواند بدون از دست رفتن نقطه فوکوس، چشم‌های سگ و گربه را در دوربین‌های تولیدی برخی از سازندگان دنبال کند و اعلام شده که حیوانات بیشتری به این رده می‌پیوندند. برای مثال دوربین اولمپوس (Olympus) از قابلیت تشخیص سوژه برای عکاسی از ورزش‌های موتوری و همینطور قطارها و هواپیماها بهره می‌برد. قابلیتی که باتوجه به پیشرفت‌ها در حوزه‌ی هوش مصنوعی و پردازش تصویر، انقلابی در عکاسی ایجاد کرده است.

همه این قابلیت‌ها در یک دوربین، در کنار هم کمک می‌کنند که عکاس با اطمینان بیشتری از AF-C یا فوکوس خودکار مستمر استفاده کند و عکس‌هایی به مراتب بهتر با احتمال لغزش کمتر در نقطه‌ی فوکوس ثبت کند. 

جمع‌بندی

بررسی همه پیشرفت‌های تکنولوژیک صنعت عکاسی که در بالا به برخی از آن‌ها اشاره شد این احتمال را افزایش می‌دهد که قابلیت فوکوس خودکار دوباره برای بسیاری از عکاس‌ها به دکمه‌ی شاتر دوربین برگردانده شود تا عکاسی بدون نگرانی از ثبت عکس‌های مات شده، با کمک تکنولوژی ساده‌تر شود.

احتمالا ذهن و ماهیچه‌های انگشت شست بسیاری از عکاسان که به منظور استفاده از قابلیت‌های دوربین‌های خود از دکمه‌ی فوکوس پشتی استفاده می‌کرده‌اند، به استفاده از این دکمه برای فوکوس عادت کرده است و بازگشت به دکمه‌ی شاتر برای این دسته از عکاسان مقداری سخت خواهد بود. اما آنچه به دست می‌آید بهره‌وری بهتر از امکاناتی مانند فوکوس نقطه‌ای بی‌درنگ و همچنین ردگیری فوکوس خودکار نقطه‌ای است که جایگزین‌های بهتری برای دکمه‌ی فوکوس پشتی دوربین هستند. 

با این وجود پیش‌بینی می‌شود دکمه‌ی فوکوس پشتی دوربین‌ها فعلا در جای خود باقی بماند، اما پیش‌بینی‌ها، کاهش کاربرد فعلی آن را نشان می‌دهند. اگرچه دوربین‌ها احتمالا هرگز نمی‌توانند کاملا از قصد عکاس با خبر شوند، اما در حال حاضر دوربین‌ها با کمک تکنولوژی، بیشتر از همیشه به دستیارانی حرفه‌ای و مطمئن برای عکاسان تبدیل شده‌اند. پیشرفت بیشتر تکنولوژی و استفاده از آن از سوی تولیدکنندگان در ساخت دوربین‌های بهتر و هوشمندتر، ممکن است در آینده کار عکاسان حرفه‌ای را کساد کند.

قیمت به‌روز، مشخصات فنی و هر اطلاعاتی که برای خرید ارزان‌ و آگاهانه‌ی انواع دوربین عکاسی نیاز دارید را در بخش محصولات دیجیتال بیابید. در این بخش، علاوه‌بر مشخصات فنی دقیق دوربین‌های کانن، نیکون‌، پاناسونیک، سونی و دیگر برند‌ها، امکان مقایسه‌ی دو یا چند محصول درکنار گالری تصاویر رسمی محصولات دردسترس شما خواهد بود.