غذاهای مختلف با سکته های متفاوت همراه هستند

نتایج یک مطالعه‌ی بزرگ نشان می‌دهد رابطه‌ی غذاهای مختلف با سکته‌ی ایسکمیک و سکته‌ی هموراژیک یکسان نیست.

تاکنون بیشتر مطالعات به بررسی ارتباط بین غذا و تمام انواع سکته‌ها پرداخته‌اند یا تنها روی سکته‌ی ایسکمیک تمرکز داشته‌اند. اگرچه در مطالعه‌ی جدیدی که در آن بیش‌از ۴۱۸ هزار فرد از ۹ کشور اروپایی مشارکت داشتند، سکته‌های ایسکمیک و هموراژیک به‌طور جداگانه مورد بررسی قرار گرفته است. این مطالعه نشان می‌دهد درحالی‌که مصرف میوه، سبزی، فیبر، شیر، پنیر یا ماست، هرکدام با کاهش خطر بروز سکته‌ی ایسکمیک همراه هستند، ارتباط معنی‌داری با کاهش خطر سکته‌ی هموراژیک ندارند. همچنین، اگرچه، مصرف بیشتر تخم‌مرغ با افزایش خطر سکته‌ی هموراژیک همراه بود، این ارتباط با سکته‌ی ایسکمیک دیده نشد.

سکته‌ی ایسکمیک زمانی رخ می‌دهد که لخته‌ی خونی یکی از سرخرگ‌هایی که به مغز خون می‌رساند را مسدود کند یا در قسمت دیگری از بدن تشکیل شده و با گردش خون به مغز برسد و جریان خون بخشی از مغز را متوقف کند. سکته‌ی هموراژیک زمانی اتفاق می‌افتد که خونریزی در مغز وجود داشته باشد که به سلول‌های اطراف آسیب برساند. حدود ۸۵ درصد از سکته‌ها ایسکمیک و ۱۵ درصد از نوع هموراژیک هستند.

سکته، دومین علت مرگ‌و‌میر در سرتاسر جهان است. دکتر تامی تونگ، نویسنده‌ی نخست مقاله و اپیدمیولوژیست تغذیه در گروه بهداشت جمعیت نوفیلد در دانشگاه آکسفورد گفت:

مهم‌ترین یافته این است که مصرف بیشتر فیبر، میوه و سبزیجات ارتباط محکمی با کاهش خطر بروز سکته‌ی ایسکمیک دارد و این نتیجه از توصیه‌های فعلی اروپایی حمایت می‌کند. اگر مردم از این دستورالعمل‌ها پیروی نمی‌کنند، باید باز به آن‌ها توصیه کرد که میزان مصرف فیبر و میوه و سبزیجات را افزایش دهند. مطالعه‌ی ما همچنین بر اهمیت بررسی جداگانه زیرگروه‌های مختلف سکته تأکید می‌کند، زیرا روابط رژیمی درمورد سکته‌ی ایسکمیک و هموراژیک متفاوت است و با شواهد دیگر سازگار است که نشان می‌دهد عوامل خطرساز دیگری نظیر سطوح کلسترول یا چاقی نیز به‌طور متفاوتی روی انواع مختلف سکته تأثیر می گذارند.

مقدار کل فیبر (شامل فیبر حاصل از میوه، سبزیجات، غلات، آجیل، حبوبات و دانه‌ها) که مردم مصرف می‌کردند، با بیشترین کاهش بالقوه در خطر سکته‌ی ایسکمیک همراه بود. درنتیجه‌ی هر ۱۰ گرم افزایش در میزان مصرف فیبر، خطر سکته ۲۳ درصد کاهش پیدا می‌کرد که معادل حدود دو مورد کمتر به ازای هر هزار نفر جمعیت طی ده سال است. ارتباط میان مصرف میوه و سبزیجات با خطر بروز سکته به این صورت بود که به ازای هر ۲۰۰ گرم سبزی و میوه‌ای که در روز مصرف می‌شد، خطر بروز سکته ۱۳ درصد کاهش پیدا می‌کرد که معادل یک مورد کمتر در هر هزار نفر جمعیت طی ۱۰ سال است. از نظر آماری، ارتباط هیچ غذایی با افزایش خطر بروز سکته‌ی ایسکمیک معنی‌دار نبود.

براساس برآوردهای بریتانیا، دو قطعه ضخیم از نان تست سبوس‌دار ۶/۶ گرم فیبر فراهم می‌کند، تکه‌ای کلم بروکلی (حدود ۸ گلچه) حدود ۳ گرم و یک سیب متوسط خام با پوست حدود ۱/۲ گرم فیبر مهیا می‌کند. انجمن قلب و عروق اروپا (ESC) و دفتر منطقه‌ای سازمان جهانی بهداشت در اروپا مصرف حداقل ۴۰۰ گرم میوه و سبزی در روز را توصیه می‌کند. ESC همچنین مصرف ۳۰ تا ۴۵ گرم فیبر در روز را توصیه می‌کند.

پژوهشگران دریافتند که به ازای هر ۲۰ گرم تخم‌مرغ اضافی که در روز مصرف می‌شود، خطر سکته‌ی هموراژیک ۲۵ درصد افزایش می‌یابد که معادل ۰/۶۶ مورد بیشتر به ازای هزار نفر (یا حدود ۲ مورد در ۳ هزار نفر)، طی ۱۰ سال است. وزن یک تخم‌مرع بزرگ تقریبا ۶۰ گرم است. به‌طورکلی، مصرف تخم‌مرغ در مطالعه‌ی EPIC پایین بود و میانگین مصرف روزانه‌ی افراد شرکت‌کننده ۲۰ گرم در روز بود.

پژوهشگران می‌گویند ارتباطاتی که آن‌ها بین انواع مختلف غذاها و سکته‌های ایسکمیک و هموراژیک پیدا کرده‌اند، ممکن است تاحدودی با تأثیر این غذاها روی فشار خون و کلسترول قابل توضیح باشد. دکتر تونگ و همکارانش داده‌های مربوط به ۴۱۸۳۲۹ زن و مرد را از ۹ کشور جهان (دانمارک، آلمان، ایتالیا، یونان، هلند، نروژ، اسپانیا، سوئد و بریتانیا) که در فاصله‌ی سال‌های ۱۹۹۲ تا ۲۰۰۰ در مطالعه‌ی EPIC ثبت‌نام کرده بودند، مورد تجزیه‌و‌تحلیل قرار دادند. شرکت‌کنندگان پرسشنامه‌هایی را درمورد رژیم غذایی، سبک زندگی، تاریخچه‌ی پزشکی و عوامل اجتماعی و جمعیت‌شناختی تکمیل کرده بودند و به‌طور متوسط به‌مدت ۱۲/۷ سال مورد پیگیری قرار گرفته بودند. در این مدت، ۴۲۸۱ مورد سکته‌ی ایسکمیک و ۱۴۳۰ مورد سکته‌ی هموراژیک رخ داد.

گروه‌های غذایی شامل گوشت و فرآورده‌های گوشتی (گوشت قرمز، گوشت فرآوری‌شده و مرغ)، ماهی و فرآورده‌های ماهی (ماهی سفید و ماهی چرب)، لبنیات (شامل شیر، ماست و پنیر)، تخم‌مرغ، غلات و فرآورده‌های غلات، میوه و سبزیجات (ترکیبی و جداگانه)، حبوبات، آجیل‌ها، دانه‌ها و فیبر غذایی (فیبر کل و فیبر غلات، میوه و سبزی) بودند.

نقاط قوت این مطالعه شامل اندازه‌ی نمونه بزرگ و درنظر گرفتن کشورهای مختلف و دوره‌ی پیگیری طولانی است. بیشتر انواع مواد غذایی در این مطالعه گنجانده شده بود، اگرچه اطلاعات مربوط به رژیم غذایی فقط یک بار و زمانی‌که شرکت‌کنندگان به مطالعه پیوسته بودند، جمع‌آوری شده بود. از آنجا که این مطالعه مشاهده‌ای است، نمی‌تواند نشان‌دهنده‌ی این موضوع باشد که غذاهای مورد مطالعه موجب افزایش یا کاهش خطر سکته‌ی ایسکمیک یا هموراژیک می‌شود و تنها نشان می‌دهد که این غذاها با خطرات متفاوتی همراه هستند. در این مطالعه اطلاعات مربوط به مصرف دارو (ازجمله استاتین‌ها) موجود نبود.

نتایج این مطالعه در مجله‌ی European Heart Journal منتشر شده است.