داستان برند: گوگل، بهترین موتور جستجوی جهان

گوگل موتور جستجوی خود را در یک گاراژ راه‌اندازی کرد، اما امروزه به‌عنوان بهترین موتور جست‌وجو و دومین برند ارزشمند جهان شناخته می‌شود.

گوگل یک شرکت چند ملیتی آمریکایی است که در زمینه‌ی تکنولوژی تبلیغات آنلاین، جست‌وجو، رایانش ابری، نرم ‌افزار و سخت ‌افزار فعالیت می‌کند. این شرکت در سال ۱۹۹۸ توسط لری پیج  و سرگی برین، ۲ دانشجوی دوره‌ی دکتری در دانشگاه استنفورد کالیفرنیا بنیان‌گذاری شد. درحال‌حاضر ۱۴ درصد سهام شرکت و ۵۶ درصد قدرت رای‌گیری ازطریق سهام این شرکت در دست بنیان‌گذاران آن است. رشد این شرکت به اندازه‌ای زیاد بود که بعد از موفقیت در زمینه‌ی موتورهای جست‌وجو، فعالیت‌های خود را به شکل گسترده‌ای افزایش داد. Google.com رتبه‌ی اول را در سایت رتبه‌بندی الکسا دارد. این شرکت توانست ۴ سال پیاپی عنوان دومین برند ارزشمند دنیا را از آن خود کند. شرکت گوگل با وجود انتقاداتی مانند نقض حریم شخصی، فرارهای مالیاتی و سانسور در سال ۲۰۱۷ نیز به‌عنوان دومین برند ارزشمند جهان از سوی مجله‌ی فوربز شناخته شد.

داستان پیدایش برند گوگل

پیدایش شرکت گوگل از آنجایی آغاز شد که ۲ دانشجوی دکتری دانشگاه استنفورد کالیفرنیا تصمیم گرفتند باهم روی پروژه‌ی تحقیقاتی خود کار کنند. در آن زمان موتورهای جست‌وجو، سایت‌ها را بر اساس پیدایش تعداد کلمات مورد جست‌وجو در یک وب‌سایت رتبه‌بندی می‌کردند. بنابراین لری پیج (Larry Page) و سرگی برین (Sergey Brin) تصمیم گرفتند که از یک سیستم بهتر برای تحلیل رابطه‌ی میان وب‌سایت‌ها استفاده کنند. آن‌ها نام این تکنولوژی جدید را رتبه‌بندی صفحه یا PageRank گذاشتند. در این تکنولوژی، میزان مرتبط بودن یک وب‌سایت با جستجوی کاربر، توسط تعداد و اهمیت صفحاتی که به آن وب‌سایت لینک داده‌اند سنجیده می‌شد. هرچقدر تعداد لینک‌ها بیشتر بود، سایت رتبه‌ی بهتری کسب می‌کرد و درنتیجه در ابتدای لیست نتیجه نشان داده می‌شد. پیج و برین نام موتور جستجوی خود را BackRub گذاشته بودند زیرا تکنولوژی آن‌ها سایت‌ها را بر اساس لینک‌ها پشتیبانی رتبه‌بندی می‌کرد. اما نهایتا تصمیم گرفتند که نام را به گوگل (Google) تغییر دهند. این نام از کلمه‌ی Googol یعنی عدد ۱ با ۱۰۰ صفر جلوی آن گرفته شده و نشان‌دهنده‌ی حجم زیاد اطلاعاتی است که توسط این موتور جست‌وجو تولید می‌شود. وب‌سایت آن‌ها ابتدا تحت دامنه‌ی دانشگاه استنفورد یعنی با آدرس google.stanford.edu مورد استفاده قرار می‌گرفت. اما در تاریخ ۱۵ سپتامبر ۱۹۹۷ با دامنه‌ی google.com ثبت شد.

آن‌ها توانستند در آگوست سال ۱۹۹۸ نظر یکی از سرمایه‌گذاران به‌نام اندی بچتولشیم (Andy Bechtolsheim) را جلب کرده و ۱۰۰ هزار دلار بودجه از او دریافت کنند. این مبلغ پیش از تأسیس شرکت به دست آن‌ها رسید و مدتی بعد یعنی در تاریخ ۴ سپتامبر ۱۹۹۸ شرکت گوگل به‌صورت رسمی ثبت شد. گوگل توانست نظر ۳ سرمایه‌گذار دیگر یعنی جف بزوس (بنیان‌گذار شرکت آمازون)، دیوید چریتون (استاد دانشگاه علوم کامپیوتر دانشگاه استنفورد) و رام شریرام (کارآفرین) را نیز در سال ۱۹۹۸ جلب کند. پیج و برین در اوایل سال ۱۹۹۹ تصمیم گرفتند که شرکت گوگل را به مبلغ ۱ میلیون دلار به شرکت Excite بفروشند. اما مدیرعامل این شرکت مبلغ ۷۵۰ هزار دلار را به آن‌ها پیشنهاد داده و درنتیجه‌ی توافقی بین آن‌ها صورت نگرفت.

اولین دفتر شرکت گوگل در گاراژ یکی از دوستان آن‌ها به‌نام سوزان وژکیکی (Susan Wojcicki) در ملنو پارک کالیفرنیا قرار داشت. کریگ سیلوراستین (Craig Silverstein)، یک دانشجوی دکتری دانشگاه استنفورد به‌عنوان اولین کارمند این شرکت استخدام شد. پیج و برین هر دو مخالف استفاده از تبلیغات پاپ‌آپ در موتور جستجوی خود بودند. اما مدتی بعد نظرشان را تغییر داده و از تبلیغات ساده‌ی متنی در موتور جستجوی خود استفاده کردند. شرکت گوگل تا پایان سال ۱۹۹۸ ایندکسی از ۶۰ میلیون وب‌سایت داشت. صفحه‌ی اصلی وب‌سایت گوگل هنوز کلمه‌ی BETA را نشان می‌داد درحالی‌که سایت خبری Salon اعلام کرده بود موتور جستجوی گوگل عملکردی بهتری نسبت به رقبای خود مانند Hotbot و Excite داشته است. آن‌ها همچنین اعلام کردند که این سایت از تکنولوژی‌های خلاقانه‌ی بیشتری نسبت به سایت‌هایی که آینده‌ی دنیای وب لقب گرفته‌ بودند یعنی Yahoo، Excite، AOL و Lycos استفاده می‌کند. شرکت گوگل در مارس سال ۱۹۹۹ به دفتری در پالو آلتو یعنی خانه‌ی تعداد زیادی از استارتاپ‌های سیلیکون‌ولی نقل مکان کرد.

موتور جست‌وجو

موتور جست‌وجوی گوگل طراحی ساده‌ای داشت و به همین دلیل توانست کاربران وفاداری را از سراسر اینترنت جذب کند. موتور جستجوی گوگل در نوامبر ۲۰۰۹ به‌عنوان موتور جستجوی برتر در آمریکا شناخته شد. این موتور جست‌وجو میلیاردها وب‌سایت را ایندکس کرده است. بنابراین کاربران با جستجوی کلمات کلیدی می‌توانند خیلی سریع به نتیجه‌ی مدنظر خود برسند. نیویورک تایمز در سال ۲۰۰۳ از شرکت گوگل شکایت کرده و ادعا کرد که ذخیره‌سازی محتوای سایت برخلاف قوانین کپی‌رایت است. اما دادگاه رای خود را به نفع شرکت گوگل صادر کرد.

سرویس‌های تحت وب

گوگل سرویس‌های تحت وب زیادی را منتشر کرده است که تعدادی از آن‌ها به شرح زیر هستند:

• جیمیل، برای ارسال پیام‌های الکترونیکی
• گوگل کلندر، برای مدیریت و زمان‌بندی
• گوگل مپ، برای تعیین مسیر و نقشه‌یابی
• گوگل درایو، برای ذخیره‌سازی فایل‌ها روی سیستم ابری
• گوگل داکز، برای به اشتراک گذاشتن فایل‌های اسناد
• گوگل فوتوز، برای ذخیره و به اشتراک‌گذاری عکس‌ها
• گوگل ترنسلیت، برای ترجمه‌ی زبان‌های دنیا به یکدیگر
• یوتیوب، برای به اشتراک گذاشتن وید‌ئوها
• گوگل پلاس و الو برای ارتباطات اجتماعی

نرم‌ افزار

گوگل نرم‌ افزارهای زیادی را نیز به بازار عرضه کرده است که از جمله معروف‌ترین آن‌ها می‌توان به سیستم‌عامل اندروید و مرورگر گوگل کروم اشاره کرد.

سخت‌افزار

شرکت گوگل در سال ۲۰۱۰ اولین تلفن همراه خود را به‌نام Nexus One با سیستم‌عامل اندروید به بازار عرضه کرد. بعد از آن گوشی‌ها و تبلت‌های زیادی با برند Nexus به بازار آمدند. این شرکت در سال ۲۰۱۶ تصمیم گرفت که محصولات خود را تحت برند دیگری با نام Pixel به بازار عرضه کند. Chromebook سخت‌افزار دیگری بود که در سال ۲۰۱۱ توسط شرکت گوگل تولید شد. این سخت‌افزار به‌عنوان نسل جدیدی از کامپیوترها شناخته می‌شود و از سیستم‌عامل chrome استفاده می‌کند. Chromecast برای انتشار محتوا از تلفن هوشمند به تلویزیون و Google Cardboard (عینک‌های واقعیت مجازی) از جمله دیگر سخت افزارهای شرکت گوگل هستند.

آلفابت

شرکت گوگل در تاریخ ۱۰ آگوست سال ۲۰۱۵ اعلام کرد که قصد دارد شرکت هولدینگ عمومی جدیدی به‌نام آلفابت (Alphabet Inc) را راه‌اندازی کند. لری پیج این خبر را در وبلاگ رسمی گوگل منتشر کرد. شرکت آلفابت بر تمام زیر مجموعه‌های گوگل مدیریت می‌کند. لری پیج مدیرعامل اجرایی این شرکت و برین مدیرعامل آن هستند.

زندگی شخصی لری پیج

لورنس ادوارد پیچ (Lawrence Edward Page) در تاریخ ۲۶ مارس سال ۱۹۷۳ در شهر ایست لنسینگ ایالت میشیگان آمریکا به دنیا آمد. محیط خانواده در علاقه‌مندی او به رشته‌ی کامپیوتر بی‌تأثیر نبود، چرا که پدرش فارغ‌التحصیل دکتری علوم کامپیوتر بود و مادرش نیز در دانشگاه میشیگان برنامه‌نویسی تدریس می‌کرد. او در خانه‌ای بزرگ شد که پر از کامپیوترهای نسل اول و مجله‌های علمی بود. لری پیج موسیقی را نیز دوست داشت و نواختن ساکسیفون را از سنین کم آغاز کرد. او معتقد است که آموختن موسیقی نقش پررنگی در سرعت محاسبات او داشته است.

لری پیچ در رشته‌ی مهندسی کامپیوتر در دانشگاه میشیگان تحصیل کرد و مدرک کارشناسی ارشد خود را در رشته‌ی علوم کامپیوتر از دانشگاه استنفورد دریافت کرد. لری در زمان تحصیلش در دانشگاه میشیگان یک دستگاه پرینتر جوهرافشان ساخت. او تمام قطعات الکترونیکی این دستگاه را خودش طراحی کرد. سیستم پرینتر او به گونه‌ای طراحی شده بود که می‌توانست پوسترهای بزرگ را با هزینه‌ی کمتری چاپ کند.

لری پیج بعد از موفقیت در کارشناسی ارشد تصمیم گرفت که مدرک دکتری خود را نیز از دانشگاه استنفورد بگیرد. او در دوره‌ی تحصیل خود روی ویژگی‌های ریاضی شبکه‌های اینترنتی و فهم رابطه‌ی گرافیکی آن‌ها تحقیق می‌کرد. تمرکز کردن روی تعداد و کیفیت لینک‌های وارد شده به یک وب‌سایت پایه و اساس تحقیقات او را تشکیل می‌داد. سرگی برین نیز دانشجوی دکتری دانشگاه استنفورد بود که خیلی زود به پروژه‌ی تحقیقاتی پیج پیوست. آن‌ها با همکاری هم مقاله‌ای با عنوان (The Anatomy of a Large-Scale Hypertextual Web Search Engine) منتشر کردند. این مقاله‌ی علمی بیشترین تعداد دانلود را در تاریخچه‌ی پیدایش اینترنت داشته است.

سرگی و لری برای اندازه‌گیری اهمیت یک وب‌سایت ازطریق تعداد لینک‌هایی که به آن‌ داده می‌شد، یک الگوریتم رتبه‌بندی صفحات اینترنتی طراحی کردند. آن‌ها متوجه شدند که می‌توانند از این الگوریتم برای ساختن یک موتور جست‌وجو استفاده کنند. این الگوریتم از تکنولوژی جدیدی استفاده می‌کرد که رابطه‌ی میان بک‌لینک‌های یک وب‌سایت را حساب می‌کرد. آن‌ها برای گسترش کار خود اتاق خوابگاه پیج را تبدیل به یک آزمایشگاه کرده و از قطعات ارزان کامپیوترها برای ساختن وسیله‌ی مدنظر خود استفاده کردند. آن‌ها قصد داشتند از پهنای باند شبکه‌ی دانشگاه استنفورد استفاده کنند. بنابراین تجهیزات خود را به اتاق برین منتقل کردند. سرعت رشد موتور جستجوی آن‌ها به اندازه‌ی زیاد بود که شبکه‌ی دانشگاه برای مدتی دچار اختلال شد.

آن‌ها طراح حرفه‌ای برای توسعه‌ی وب‌سایت خود نداشتند. بنابراین خودشان با استفاده از زبان برنامه‌نویسی HTML یک صفحه‌ی ساده برای استفاده‌ی کاربران طراحی کردند. آن‌ها از هر وسیله‌ی کامپیوتری برای تهیه‌ی سخت‌افزار مدنظر خود استفاده می‌کردند. موتور جستجوی آن‌ها به اندازه‌ای در میان دانشجویان دانشگاه استنفورد محبوب شد که مجبور شدند از سرورهای اضافه برای خدمات خود استفاده کنند. در آگوست سال ۱۹۹۶ اولین نسخه‌ی وب‌سایت گوگل که تحت دامنه‌ی دانشگاه استنفورد بود، دراختیار تمام کاربران اینترنت قرار گرفت.

لری پیج در سال ۲۰۰۷ با لوسیندا ساوتورث (Lucinda Southworth)، یک محقق پژوهشی در جزیره‌ی خصوصی ریچارد برنسون ازدواج کرد. لوسیندا و لری صاحب ۲ فرزند هستند که درسال‌های ۲۰۰۹ و ۲۰۱۱ متولد شده‌اند. پیج یکی از سرمایه‌گذاران شرکت تسلا است و روی تکنولوژی انرژی‌های تجدیدپذیر سرمایه‌گذاری می‌کند.

زندگی شخصی سرگی برین

سرگی میخایلوویچ برین (Sergey Mikhaylovich Brin) در تاریخ ۲۱ آگوست سال ۱۹۷۳ در شهر مسکو روسیه به دنیا آمد. خانواده‌ی او ۵ سال بعد از تولد سرگی برای فرار از محدودیت‌هایی کشور خود تصمیم به مهاجرت گرفتند. در سال ۱۹۷۹ با درخواستشان موافقت شد و آن‌ها به آمریکا مهاجرت کنند. پدر او اکنون استاد ریاضی دانشگاه مریلند است و مادرش محقق بخش پرواز فضایی ناسا است.

سرگی در دوران کودکی خود به کامپیوتر علاقه داشت و مدرک کارشناسی خود را در ۲ رشته‌ی علوم کامپیوتر و ریاضیات از دانشگاه مریلند دریافت کرد. او به دلیل استعداد بالایی که داشت بورسیه‌ی تحصیلی دریافت کرده و برای کسب درجات بالاتر وارد رشته‌ی علوم کامپیوتر دانشگاه استنفورد شد. سرگی و لری در همایش گردهمایی دانشجویان دانشگاه استنفورد باهم آشنا شدند. آن‌ها در موضوعات متفاوتی باهم اختلاف عقیده داشتند. اما بعد از گذشت مدتی تبدیل به دوستان خوبی برای هم شدند. برین روی توسعه‌ی سیستم‌های داده کاوی تمرکز کرده بود و پیج قصد داشت اهمیت یک مقاله‌ی پژوهشی را باتوجه‌به نقل قول‌هایی که در مقالات دیگر از آن می‌شود مورد سنجش قرار دهد. آن‌ها به کمک هم مقاله‌ای نوشتند که آمار بیشترین دانلود را تا به حال به خودش اختصاص داده است. همان‌طور که پیش‌تر گفتیم، آن‌ها الگوریتم خود را توسعه داده و موتور جستجوی خود را بر اساس آن طراحی کردند.

سرگی در سال ۲۰۰۷ با یک کارآفرین و تحلیل‌گر بیوتکنولوژی به‌نام آن ووجچیکی (Anne Wojcick) ازدواج کرد. ۲ فرزند آن‌ها در سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۱۱ به دنیا آمدند و آن‌ها در سال ۲۰۱۵ از هم جدا شدند.

پروژه‌های شکست خورده‌ی گوگل

شاید باورش سخت باشد که یک شرکت پیشرفته مانند گوگل در اجرای برخی پروژه‌های خود شکست بخورد. اما پروژه‌هایی که در این قسمت بررسی می‌کنیم نتیجه‌ی خوبی نداشتند و به‌عنوان پروژه‌های شکست خورده شناخته می‌شوند:

۱- عینک گوگل (Google Glasses)

عینک‌های گوگل ایده‌ی بسیار خوبی داشتند اما اجرا و توسعه‌ی آن‌ها ضعیف بود. برخی معتقدند که این عینک‌ها جلوتر از زمان خود ساخته شده بودند و به همین دلیل نتوانستند رضایت مشتری‌ها را جلب کنند. این عینک‌ها برای پردازش اطلاعات خود به تکنولوژی نیاز داشت که هنوز ساخته نشده بود. درنتیجه نتوانستند به موفقیت برسند.

۲- گوگل ویدئو پلیر (Google video player)

Google Video در ژانویه‌ی سال ۲۰۰۵ راه‌اندازی شد و شرکت گوگل ۲۲ ماه بعد یوتیوب را به قیمت ۱.۶۵ میلیارد دلار خریداری کرد. اکنون سایت یوتیوب بسیار محبوب شده و ارزش آن به ۴۵.۷ میلیارد دلار رسیده است. دیگر کسی برای دیدن ویدئوها به Google Video مراجعه نمی‌کند زیرا همه‌ی آن‌ها در سایت یوتیوب موجود هستند. برخی متخصصان معتقدند که Google Video را نمی‌توان یک شکست در نظر گرفت اما Google video player تنها ۲ سال دوام آورد و یک شکست قطعی حساب می‌شود. علت شکست این نرم‌افزار این بود که با وجود Player های موجود در بازار، مردم دیگر احتیاجی به یک Player جدید نداشتند.

۳- گوگل باز (Google Buzz)

گوگل باز یک شبکه‌ی اجتماعی مشابه توییتر بود که امکان به اشتراک‌گذاری لینک‌ها، عکس‌ها و ویدئوها را برای کاربران خود مهیا می‌کرد. این شبکه‌ی اجتماعی قابلیت جدیدی نسبت به توییتر نداشت و ظاهر آن بسیار شلوغ بود. کاربران انگیزه‌ای برای ترک توییتر و پیوستن به گوگل باز نداشتند. درنتیجه این شبکه‌ی اجتماعی ۲۲ ماه بعد از راه‌اندازی بسته شد.

۴- گوگل انسرز (Google Answers)

هدف از راه‌اندازی گوگل انسرز این بود که کاربران پرسش‌های خود را مطرح کرده و به محققان پول می‌دادند تا پاسخ پرسش‌های آن‌ها را پیدا کنند؛ اما کاربران ترجیح می‌دادند که پرسش‌های خود را در سایت‌های دیگری مانند Yahoo! Answers مطرح کنند. همچنین با وجود سایت‌های رایگان مانند Quora کسی حاضر نمی‌شد برای انجام این کار به دیگران پول دهد. درنتیجه این پروژه‌ی گوگل هم بعد از ۴ سال و ۸ ماه شکست خورد.

۵- دفترچه یادداشت گوگل (Google Notebook)

دفترچه یادداشت گوگل طراحی جالبی نداشت و استفاده از آن پیچیده بود. به همین دلیل با وجود امکاناتی که داشت نتوانست در میان کاربران محبوب شود و بعد از ۵ سال و ۴ ماه شکست خورد. البته سرویس Google Keep امروزه به‌عنوان نسخه‌ی پیشرفته‌ی دفترچه یادداشت گوگل مورد استفاده‌ی کاربران قرار می‌گیرد.

۶- گوگل ویو (Google Wave)

گوگل در توضیح محصول جدید خود گفته بود که یک فضای جدید و زنده برای تعامل مردم طراحی کرده است. مردم ازطریق گوگل ویو می‌توانستند باهم کار کرده و با یکدیگر عکس، ویدئو و متن به اشتراک بگذارند. این محصول MVP نداشت. گوگل تمام امکاناتی که به ذهنش می‌رسید را در آن قرار داده بود و درنتیجه نمی‌شد به‌راحتی از آن استفاده کرد. این محصول نیز بعد از گذشت ۱۵ ماه شکست خورد.

۷- گوگل لایولی (Google Lively)

شبکه‌ی اجتماعی ۳ بعدی بود که کاربران ازطریق آواتار خود می‌توانستند با دیگران ارتباط برقرار کنند. این پروژه‌ نیز از زمان خودش جلوتر بود و نتوانست موفق شود.

۸- دوج‌بال (Dodgeball)

این شبکه‌ی اجتماعی بر اساس مکان، زمان و کاری که انجام می‌شد، بین انسان‌ها ارتباط برقرار می‌کرد. گوگل ۴ سال بعد این پروژه را لغو کرده و Google Latitude را جایگزین کرد. همچنین ویژگی جدیدی به Google Maps اضافه کردن که همین کار را انجام می‌داد.

۹- گوگل کاتالوگ (Google Catalogs)

کاتالوگ یک اپلیکیشن موبایل بود که نسخه‌های سنتی کاتالوگ خرده‌فروشی‌ها را به نسخه‌ی دیجیتالی آن تبدیل می‌کرد و گوگل این پروژه را ۲ سال بعد از راه‌اندازی کنسل کرد.

وضعیت کنونی شرکت گوگل

شرکت گوگل فعالیت ابتدایی خودش را از یک گاراژ آغاز کرد و امروزه تبدیل به یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های جهان شده است. دفتر کنونی این شرکت یعنی Googleplex بیش از ۱۹۰ هزار مترمربع مساحت دارد و در کالیفرنیای آمریکا واقع شده است. ساندار پیچایی (Sundar Pichai) مدیرعامل فعلی شرکت گوگل است. روزانه بیش از ۳ میلیارد جست‌وجو در موتور جستجوی گوگل انجام می‌شود و این شرکت بیش از ۵۷ هزار کارمند در سراسر جهان دارد. گوگل علاوه ‌بر صنعت تکنولوژی در زمینه‌های گسترده‌ی دیگری مانند سلامت و حمل‌و‌نقل نیز فعالیت می‌کند. ساختن لنزهای هوشمند، تولید انرژی پاک و تجدیدپذیر ازطریق توربین‌های بادی، فراهم کردن اینترنت برای مناطق دور دست، ساختن ماشین‌های بدون سرنشین و حتی جلوگیری از مرگ افراد از جمله پروژه‌های بزرگ این شرکت برای آینده هستند.