نمودار شمع ژاپنی یکی از روش‌های پرکاربرد برای نمایش قیمت سهام در بازار سرمایه است. همچنین، با استفاده از الگوهای شمع ژاپنی می‌توان روند‌های آتی قیمت‌ها را پیش‌بینی کرد.
ژاپنی‌ها یکی از کشورهای پیشرو در بحث تحلیل تکنیکال بازارهای مالی هستند؛ به‌طوری‌که می‌توان گفت بسیاری از مفاهیم و اندیکاتورهای مطرح در جهان را ژاپنی‌ها ایجاد کرده یا توسعه داده‌اند. باوجوداین، شاید بتوان مهم‌ترین ابداع ژاپنی‌ها را نمودارهای شمعی عنوان کرد.
مدت‌ها پیش از آنکه غربی‌ها با روش شمع ژاپنی آشنا شوند، ژاپنی‌ها از این روش برای پیش‌بینی روندها استفاده می‌کردند تا اینکه یکی از تحلیلگران مطرح آمریکایی به‌نام استیو نیسون کتابی با نام (The Candlestick Course) منتشر کرد و روش استفاده از نمودارهای شمع ژاپنی را به غرب معرفی کرد. گفتنی است در ایران این کتاب به‌نام «الگوی شمع ژاپنی» ترجمه شده است.
استفاده از نمودار شمع ژاپنی به دو صورت امکان‌پذیر است: ۱. برای تجزیه‌و‌تحلیل نمودارها و نمایش حرکت‌های قیمتی؛ ۲. شناسایی ترکیب‌های خاصی از شمع‌ها به‌منظور آگاهی از روند آتی سهم.
نحوه‌ی رسم نمودارهای شمعی در بازار ایران و بازارهای جهانی قدری باهم تفاوت دارد؛ اما شکل ظاهری آن‌ها با یکدیگر یکسان است. هر شمع از چهار نقطه تشکیل شده است که نشان‌دهنده‌ی قیمت اولیه، قیمت پایانی، کمترین قیمت و بیشترین قیمت است. در بازارهای جهانی آخرین قیمتی که سهم در آن قرار دارد، به‌عنوان قیمت پایانی در نظر می‌گیرند؛ ولی در بازار ایران قیمت پایانی عبارت است از میانگین تمام قیمت‌های معامله‌شده در آن روز. به‌عبارت ساده‌تر، در بازارهای جهانی اگر قیمت سهم ساعت‌ها در سطح ۱۰۰ دلار بوده باشد و فقط در آخرین لحظه کاهش پیدا کرده و به قیمت ۵۰ دلار رسیده باشد، قیمت پایانی همان پنجاه دلار خواهد بود؛ اما در بازار ایران باتوجه‌به حجم معاملات در ساعات مختلف، میانگین می‌گیرند و قیمت پایانی را باتوجه‌به این میانگین لحاظ می‌کنند.
همین تغییر در شمع باعث می‌شود که بسیاری از تحلیلگران داخلی اعتقاد داشته باشند که نمی‌توان از الگوهای شمعی در بازار ایران استفاده کرد؛ چرا‌که شمع‌ها دست‌کاری‌شده هستند و درنتیجه، الگوهای شمعی در بازار ایران چندان کارایی ندارد. درمقابل، عده‌ای استدلال می‌کنند که با وجود دست‌کاری در شمع‌ها، همچنان فلسفه‌ی الگوهای شمعی پابرجا هستند و می‌توان از آن‌ها استفاده کرد.
رنگ شمع‌ها نیز برای شناسایی شمع‌ها اهمیت زیادی دارد. عموما برای شناسایی شمع‌ها از دو رنگ سبز و قرمز یا سیاه و سفید استفاده می‌کنند؛ ولی ترکیب رنگ‌های متنوع‌تری نیز وجود دارد. این تغییر رنگ به ما نشان می‌دهد که قیمت پایانی کمتر از قیمت اولیه بوده است یا بیشتر. به‌عنوان مثال، در ترکیب رنگ سبز و قرمز، اگر قیمت اولیه بیشتر از قیمت پایانی باشد، رنگ شمع قرمز خواهد بود و اگر قیمت اولیه کمتر از قیمت پایانی باشد، رنگ شمع سبز خواهد بود.
الگوهای شمع ژاپنی تصویری روان‌شناختی از ذهنیت معامله‌گران در آن زمان به ما می‌دهد. این تصویر به‌وضوح نشان می‌دهد که عملکرد معامله‌گران در زمان مشخص بازار چگونه است. ازآنجاکه تحلیل الگوهای شمعی یکی از انواع تحلیل تکنیکال است، اساس الگوهای شمعی روان‌شناسی معامله‌گران است. یکی از ایده‌ها برای الگوهای شمعی این است که معامله‌گران در زمان‌های یکسان رفتار یکسانی از خود بروز می‌دهند و این رفتار یکسان در نهایت خود را در ظاهر شمع‌ها نمایان می‌کند.
الگوهای شمعی به‌طورکلی به دو دسته تقسیم می‌شوند: ۱. الگوهای برگشتی؛ ۲. الگوهای دنباله‌دار. معمولا هر الگویی که در روند نزولی مشاهده می‌شود، قرینه‌ای نیز در روند صعودی دارد. درادامه، این الگوها را بررسی می‌کنیم. الگوهای شمعی بسیار زیادی در منابع مختلف ذکرشده است؛ ولی در اینجا فقط به بعضی از الگوهای محبوب بسنده می‌کنیم.
الگوهای شمع برگشتی ترکیبی از شمع‌های ژاپنی است که معمولا نشان‌دهنده‌ی وارونگی روند است. یکی از ملاحظات جدی که برای کمک به شناسایی الگوی صعودی یا نزولی استفاده می‌شود، روند بازار قبل از این الگو است. شما نمی‌توانید الگوی برگشتی صعودی در روند صعودی داشته باشید.
الگوی ابر سیاه و خط نافذ
این الگویی با دو کندل است که به ما اخطار می‌دهد امکان تغییر روند بازار وجود دارد و در بازار ایران نیز بسیار دیده شده است. در این الگو، کندل اول شمع صعودی نسبتا بلندی ایجاد می‌کند و شمع دوم بالاتر از بالاترین قیمت شمع اول باز می‌شود و بیشتر از نصف شمع بدنه‌ی اول نزول می‌کند. این الگو نشان‌دهنده‌ی تغییر روند بازار از صعودی به نزولی است. چنین الگویی در روند‌های نزولی نیز به‌چشم می‌خورد که به آن الگوی خط نافذ گفته می‌شود و دقیقا شرایط الگوی ابر سیاه را دارد؛ تنها با این تفاوت که در الگوی خط نافذ، شمع اول نزولی و شمع دوم صعودی است.
الگوی ستاره‌ی عصرگاهی و صبحگاهی
دو الگوی قوی برگشتی دیگر نیز الگوی ستاره‌ی عصرگاهی و صبحگاهی است که سه شمع را شامل می‌شود و فوق‌العاده عمل می‌کنند. در الگوی ستاره‌ی عصرگاهی، شمع اول شمع نسبتا بلند صعودی است که روند صعودی فعلی را تأیید می‌کند. شمع دوم قدری بالاتر از کندل اول باز می‌شود؛ اما بدنه‌ی آن کوچک‌تر از شمع اولی است و درادامه شمع سوم که نزولی است و تا نصف شمع اول سقوط می‌کند. الگوی ستاره‌ی صبحگاهی دقیقا معکوس این الگو است.
گاهی پیش می‌آید که با مشاهده‌ی چند مرحله کاهش در قیمت‌ها مردد هستیم که معامله را ادامه بدهیم یا همان‌جا آن را ببندیم. الگوهای دنباله‌دار به ما کمک می‌کنند تا بفهمیم روندی که در آن قرار داریم ادامه پیدا می‌کند یا خیر. الگوهای دنباله‌دار چندان الگوهای مهمی نیستند؛ ولی باز‌هم می‌توانند در شناسایی روند کمک کنند.
الگوی سه‌گانه‌ی کاهشی و افزایشی
در الگوی سه‌گانه‌ی افزایشی، پنج شمع وجود دارد. شمع اول بدنه‌ی بلندی دارد و صعودی است. سپس سه شمع با بدنه‌ی کوچک تشکیل می‌شود که برآیند حرکت آن‌ها نزولی است؛ اما پایین‌تر از بدنه‌ی شمع اول نمی‌روند و حداقل دو شمع از این سه شمع نزولی است. درادامه یک شمع صعودی دیگر که قیمت پایانی‌اش از قیمت پایانی شمع اول بیشتر است و بدین‌ترتیب روند صعودی ادامه پیدا می‌کند. الگوی سه‌گانه‌ی کاهشی نیز به‌همین‌ترتیب تنها در جهت عکس صورت می‌گیرد.
الگوی دوجی زمانی رخ می‌دهد که قدرت خریدار و فروشنده با یکدیگر برابر است و شمع با کمی نوسان تقریبا در همان نقطه‌ی بازشده بسته می‌شود. این الگو نشان می‌دهد که بازار مردد است چه مسیری را برای ادامه طی کند. الگوی دوجی به‌خودی‌خود نشان‌دهنده‌ی تغییر روند یا ادامه‌ی آن نیست؛ بلکه تنها نشان‌دهنده بلاتکلیفی خریداران و فروشندگان است؛ به‌همین‌‌دلیل، معامله‌گران باید منتظر تشکیل شمعی بعد از الگوی دوجی بمانند که به آن شمع تأیید گفته می‌شود. اگر این شمع در جهت خلاف حرکت بازار بود، می‌توانند در آن جهت معامله را ببندند.
در تصویر زیر چند نمونه‌ی مهم و محبوب دیگر از الگوهای شمعی را مشاهده می‌کنید.
الگوهای شمع ژاپنی کاربرد بسیار زیادی دارند و مرتبا در نمودارهای مختلف مشاهده شده‌اند؛ ولی به‌تنهایی نمی‌توانند مؤثر باشند. هنگام مشاهده‌ی الگو نه‌تنها باید به تمام شرایط آن الگو دقت کنید؛ بلکه باید به‌دنبال تأییدیه‌های دیگر از سایر اندیکاتورها نیز باشید. عموما معامله‌گران تکنیکال از چهار یا پنج اندیکاتور و ابزار تکنیکال برای تأیید جهت معامله‌شان استفاده می‌کنند که الگوهای شمع ژاپنی، تنها یکی از این ابزار است.
الگوهای شمع ژاپنی همیشه مشاهده‌شدنی نیستند و تنها در شرایط خاصی ایجاد می‌شوند. نکته‌ی دیگر اینکه بازار برای ایجاد الگوی شمع مطمئن باید زمان کافی دراختیار داشته باشد. بهتر است برای تشخیص بهتر الگوی شمع ژاپنی از چهارچوب‌های زمانی (Time Frame) بالاتر از یک ساعت استفاده کنید. امروزه در بازارهای جهانی، با ترکیب شمع‌های ژاپنی با اندیکاتورهای RSI ،CCI و... سیستم‌های معاملاتی مطلوب و مطمئنی ایجاد شده است که خطای نسبتا کمی دارد و خطر ایجاد الگوهای ناقص را نیز کاهش داده است.
در آیدت،
فایل‌های
خود را به فروش بگذارید و یا
مقالات‌تان
را منتشر کنید👋
پاسخ ها