غولهای دنیای فناوری تصمیم گرفتهاند همکاری خود با دولت چین و ارائهی اطلاعات را متوقف کنند؛ چون ظاهرا قوانین جدید در هنگکنگ قدرت دولت را بیشتر میکند.
روز اول ژوئیهی سال جاری، دولت محلی هنگکنگ قانون جدیدی تصویب و ابلاغ کرد که احتمالا همکاری شرکتهای فناوری را با دولت خدشهدار میکند. گوگل و فیسبوک و توییتر اعلام کردند تا پایان یافتن بررسی قانون جدید نظارتی، همکاری با دولت و ارائهی اطلاعات به آن را متوقف میکنند. گوگل اولین شرکتی بود که بهمحض ابلاغ و اجرای قانون جدید، همکاری خود را متوقف کرد و توییتر و فیسبوک نیز چند روز بعد تصمیم جدید را گرفتند.
پلتفرمهای شبکهی اجتماعی عموما با دریافت دستورها و درخواستهای قانونی از دادگاهها اطلاعات خصوصی کاربران را ارائه میکنند. البته فرایندهای قانونی و اطلاعاتی که شرکت ارائه میکنند، به قوانین محلی کشور مقصد بستگی دارد. قوانین جدیدی که دولت هنگکنگ ابلاغ کرد، ظاهرا تقاضای دولت از شرکتها را وارد مرحلهای عمیقتر میکند؛ درنتیجه، میتوان انتظار داشت که اکثر شرکتهای فناوری همکاری در آن حوزه را متوقف کنند.
سیاستهای جدید دولت محلی هنگکنگ واکنشی به قانون امنیت ملی چین محسوب میشود که در آن منطقه اجرا خواهد شد. قانون مذکور ماه مه پیشنهاد شد و اکنون مراحل اجرایی را سپری میکند. هنگکنگ از سالها پیش دولتی تقریبا مستقل از دولت مرکزی چین دارد؛ اما در ماههای اخیر، فشار دولت مرکزی بیشتر شد و محدودیتهای درخورتوجهی برای فعالیت شهروندان هنگکنگ اجرا شدند. از یک سو، بهمرور مفهوم «یک کشور، دو سیستم» در چین و هنگکنگ از بین رفت و از سوی دیگر، تلاشهای چین برای افزایش نفوذ و نظارت در هنگکنگ هم با اعتراضهای عمومی گستردهای همراه شد که سال گذشته، ناآرامیهایی جدی در منطقه بههمراه داشت.
قوانین جدید امنیتی به چین قدرت میدهد فعالیتهای مخالف با حزب کمونیست حاکم را بیشازپیش محدود کند. چینیها اکنون مخالفت با حزب کمونیست مرکزی را در دستهی فعالیتهای جداییطلبانه، براندازی، سازمانهای فعالیتهای ترورسیتی و همکاری با کشورها و سازمانهای خارجی با هدف ضربهزدن به امنیتی ملی دستهبندی میکنند. قوانین جدید کنترل و شناسایی این فعالیتها در شبکههای اجتماعی را هم طلب میکنند که شاید به محلی برای گسترش فعالیتهای جداییطلبانه و براندازانه تبدیل شوند.
از سالها پیش، گوگل و فیسبوک و توییتر طبق برنامهای بهنام Great Firewall از فعالیت در چین منع شدهاند و سرویسهای جایگزین آنها در چین کاربران بسیار زیادی دارند و البته شرکتها در هنگکنگ هم فعالیت میکنند. بههرحال، قانون جدید باعث میشود فعالیت شرکتها در هنگکنگ هم آسان نباشد.
قانون نظارتی جدید چین در هنگکنگ مخالفتهای فعالان سیاسی آن منطقه را نیز در پی داشته است. سخنگوی فیسبوک در ایمیلی به ورج دربارهی تصمیم جدید شرکتش گفت: «اعتقاد داریم آزادیبیان یکی از حقوقهای بنیادی شهروندی محسوب میشود و همیشه از اینکه مردم نظر خود را بدون ترس از ایمنی شخصی یا پیامدهای دیگر بیان کنند، حمایت میکنیم.»
توییتر میگوید فعلا بررسی قانون و درخواستهای دولت را در دستورکار دارد و بخشهای متعددی از درخواست جدید دولت چین مبهم است. سخنگوی این شبکهی اجتماعی در مصاحبهای گفت: «مانند بسیاری از سازمانهای اعتراض مدنی و رهبران و اعضای گروههای اجتماعی و همکاران خود در صنعت، دربارهی هماهنگی یا اجرای نهایی قانون جدید نگران هستیم.»
از میان شرکتهای یادشده، شاید فیسبوک فعالیت بیشتری در چین داشته باشد؛ زیرا از تأمینکنندگان چینی برای ساخت برخی از محصولات سختافزاری خود مانند هدستهای واقعیت مجازی Oculus و دستگاه چت ویدئویی Portal استفاده میکند. مارک زاکربرگ با رهبران حزب کمونیست هم دیدار کرده و تاکنون، بارها کوشیده است با مقامهای چینی همکاری تنگاتنگی کند. البته او اخیرا اظهارنظرهایی دربارهی انتقاد و مخالفت با قوانین نظارتی دولتی چین نیز کرده است.
پاسخ ها