میگرن شکمی؛ نبردی سخت با درد طاقت فرسا

میگرن شکمی نوعی اختلال نادر است

 

میگرن شکمی نوعی اختلال نادر است که باعث درد شدید شکم می شود. این درد می تواند به قدری شدید باشد که فرد را به اورژانس بکشاند. در این مقاله از به بررسی علائم، علل، تشخیص و درمان میگرن شکمی می پردازیم. میگرن شکمی معمولاً زنان را در سنین باروری بیشتر تحت تاثیر قرار می دهد.

میگرن شکمی چیست؟

میگرن شکمی نوعی میگرن است که باعث درد شکمی با شدت متوسط تا شدید، اغلب همراه با تهوع یا استفراغ، می‌شود. میگرن‌های شکمی می‌توانند در هر فردی رخ دهند، اما در کودکان خردسال نسبت به نوجوانان یا بزرگسالان بسیار شایع‌تر هستند. برخی مطالعات نشان می‌دهند که تا ۹ درصد از کودکان دبستانی این نوع میگرن را تجربه می‌کنند.

 

درمان میگرن‌های شکمی تا حد زیادی شبیه به درمان سردردهای میگرنی است. داروهای مسکن بدون نسخه و داروهای تجویزی می‌توانند به تسکین علائم کمک کنند. همچنین حملات را می‌توان با داروهای تجویزی و اجتناب از عوامل محرک مانند استرس و غذاهای خاص، پیشگیری کرد.

 

در این مقاله در مورد علل و علائم میگرن‌های شکمی، از جمله نحوه تشخیص، درمان و پیشگیری از میگرن، بیشتر بخوانید.

 

کودکی که از درد شکم رنج می‌برد ممکن است دچار میگرن شکمی باشد

 

علائم میگرن شکمی

میگرن‌های شکمی به این دلیل نامگذاری شده‌اند که اغلب در پاسخ به همان عوامل محرکی که باعث حملات سردرد میگرنی می‌شوند، رخ می‌دهند. علائم احتمالی این نوع میگرن عبارتند از: 

• درد شکمی: این درد معمولا در اطراف ناف احساس می‌شود.

• رنگ‌پریدگی: (پوست رنگ‌پریده)

• از دست دادن اشتها

• حالت تهوع

• استفراغ

• سردرد

• حساسیت به نور

• حساسیت به صدا

علائم معمولا به طور ناگهانی ایجاد می‌شوند و می‌توانند از دو تا ۷۲ ساعت طول بکشند. درد اغلب به صورت مبهم توصیف می‌شود، اما گاهی اوقات ممکن است تیز یا ضربان‌دار باشد. کودکان کم‌سن‌تر مبتلا به میگرن شکمی اغلب در حالی که به دور ناف خود اشاره می‌کنند، می‌گویند که شکم‌شان «درد می‌کند».

افراد مبتلا به میگرن شکمی تمایل دارند حملات عودکننده‌ای با فاصله‌ی چند هفته یا چند ماه داشته باشند.

 

علل میگرن شکمی

مانند سردردهای میگرنی، تصور بر این است که میگرن‌های شکمی ناشی از اختلال عملکرد سامانه عصبی مرکزی (شامل مغز و نخاع) هستند. عوامل متعددی در بروز این اختلال دخیل به نظر می‌رسند، از جمله ژنتیک، محیط و روان‌شناسی فردی.

 

به دلایلی که کاملاً مشخص نیست، به نظر می‌رسد سیستم عصبی افراد مبتلا به میگرن، حساسیت بیش از حد به محرک‌های محیطی یا احساسی مانند غذاها یا استرس داشته باشد. مغز در هنگام مواجهه با عوامل محرک، با تحریک بیش از حد اعصاب ناحیه‌ای و باعث اتساع ناگهانی (گشاد شدن) رگ‌های خونی مجاور، واکنش نشان می‌دهد. 

در مورد سردردهای میگرنی، این عارضه می‌تواند باعث ایجاد درد ضربان‌دار در یک طرف سر شود. در میگرن شکمی، درد در اطراف ناف متمرکز می‌شود. 

 

بر این باورند که این واکنش بیش‌حساسانه شامل مناطق اولیه حسی مغز (مرتبط با چشایی، بویایی، لامسه، بینایی و شنوایی) و همچنین نورون‌های مرکزی نخاع است که پیام‌های حسی را از بدن به ساقه مغز منتقل می‌کنند.

 

اگر فرزندتان علائم میگرن شکمی را تجربه می‌کند به پزشک مراجعه کنید

 

عوامل خطر

اولین عامل خطر برای میگرن شکمی، سن کم است. کودکان ۳ تا ۱۰ ساله بیشتر تحت تاثیر این عارضه قرار می‌گیرند. اکثر آن‌ها سابقه خانوادگی میگرن دارند. همچنین ابتلا به این نوع میگرن در کودکان دختر نسبت به پسران شایع‌تر است. میگرن‌های شکمی در بزرگسالان بسیار نادر هستند.

عوامل محرک شایع برای میگرن شکمی عبارتند از:

• غذاهای حاوی مقادیر بالای آمین: این غذاها شامل مرکبات، ماهی‌های چرب، پنیر، گوشت‌های فرآوری‌شده، بادام‌زمینی، آناناس، انگور، گوجه فرنگی، جو دوسر و غذاهای تخمیرشده مانند ترشی کلم یا سس سویا

• افزودنی‌های غذایی: مانند رنگ‌های خوراکی یا مونوسدیم گلوتامات (MSG)

•کافئین: موجود در نوشابه‌های گازدار، نوشیدنی‌های ورزشی، شکلات و هات چاکلت

•بی‌غذایی طولانی‌مدت

• کم‌آبی بدن

• استرس

• خواب ضعیف یا نامنظم

• بیماری حرکت

• مسافرت

• فعالیت بدنی شدید

• نورهای چشمک‌زن 

 

تشخیص میگرن شکمی

همانطور که هیچ آزمایشی برای تشخیص سردردهای میگرنی وجود ندارد، برای تشخیص میگرن‌های شکمی نیز تست نهایی خاصی به کار نمی‌رود. با این حال، به دلیل داشتن سابقه خانوادگی میگرن در والدین یا سایر اعضای خانواده، این عارضه اغلب در کودکان به زودی تشخیص داده می‌شود. تشخیص این اختلال بر اساس معیارهای تشخیصی خاصی صورت می‌گیرد، از جمله:

• درد شکمی مکرر، با شدت متوسط تا شدید، در اطراف ناف

• حداقل پنج دوره درد به مدت دو تا ۷۲ ساعت

• حداقل دو دوره که در آن‌ها درد شکمی با رنگ‌پریدگی، تهوع، استفراغ و از دست دادن اشتها همراه باشد.

 

 علاوه بر این، نباید هیچ توضیح دیگری برای علائم وجود داشته باشد. بنابراین، پزشک برای رسیدن به تشخیص افتراقی (روند حذف سایر احتمالات)، باید مجموعه‌ای از علل احتمالی دیگر را رد کند، از جمله:

• انسداد روده

• بیماری سلیاک

• دیابت

• سوءهاضمه عملکردی

• بیماری کیسه صفرا

• بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD)

• عفونت هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori)

• عدم تحمل لاکتوز

• مسمومیت سرب

• پانکراتیت

• عفونت انگلی روده

• زخم گوارشی

• بیماری سلول داسی‌شکل

ممکن است قبل از اینکه پزشک بتواند با اطمینان، میگرن شکمی را به عنوان علت تشخیص دهد، به چندین آزمایش نیاز باشد. رسیدن به نتیجه‌گیری صحیح و تجویز درمان مناسب، نیازمند صبر است، زیرا این روند می‌تواند زمان‌بر باشد.

 

با تغییرات سبک زندگی و دارو می‌توان میگرن شکمی را درمان کرد

 

درمان میگرن شکمی 

درمان میگرن شکمی بسیار شبیه به درمان سردردهای میگرنی است و با تغییرات سبک زندگی و دارو انجام می‌شود.

 

تغییرات سبک زندگی

پزشک احتمالا تغییرات زیر در سبک زندگی را برای کمک به به حداقل رساندن یا پیشگیری از علائم میگرن شکمی توصیه می‌کند:

√ عادات خواب سالم: این شامل داشتن یک برنامه خواب منظم است.

√ مایعات کافی: برای جلوگیری از کم آبی بدن.

√ رعایت برنامه غذایی: مصرف وعده‌های غذایی به طور منظم به همراه میان‌وعده‌های سالم برای جلوگیری از گرسنگی.

√ کاهش استرس: تا حد امکان از استرس دوری کنید.

√ ورزش متوسط: به جای ورزش‌های شدید، ورزش‌های ملایم انجام دهید.

√ تغییرات رژیم غذایی: مانند رژیم غذایی پر فیبر یا رژیم بدون لاکتوز.

√ درمان شناختی-رفتاری (CBT): CBT ممکن است برای کودکان مبتلا به میگرن شکمی مفید باشد، به ویژه با توجه به اینکه برای کودکان مبتلا به سردردهای میگرنی نیز مفید شناخته شده است. 

 

داروها

ممکن است از داروها برای درمان یا مدیریت علائم میگرن شکمی استفاده شود. داروهای پیشگیری (به نام پروفیلاکسی) می‌توانند به کاهش شدت یا دفعات حملات کمک کنند و معمولاً به صورت روزانه تجویز می‌شوند.

 

در صورت بروز حمله حاد، مسکن‌های بدون نسخه مانند استامینوفن (تیلنول) یا ایبوپروفن (ادویل) می‌توانند مفید باشند، به شرطی که به محض شروع علائم مصرف شوند. سوماتریپتان بینی، یک داروی تجویزی، نیز ممکن است در درمان میگرن‌های شکمی حاد موثر باشد. اگر فرزند شما به داروهای پیشگیری میگرن نیاز دارد، موثرترین انواع آن عبارتند از: 

√ دپاکوت (والپروات): ضد تشنج

√ ایندرال لا (پروپرانولول): بتابلوکر

√ پریاکتین (سیپروهپتادین): آنتی هیستامین

√ سیبلیوم (فلونارین): مسدودکننده کانال کلسیم

√ ساندومیگران (پیزوتفن): آنتی هیستامین

√ توپامکس (توپیرامات): ضد تشنج

از آنجایی که میگرن شکمی می‌تواند خطر ابتلا به سردردهای میگرنی را افزایش دهد، حتما پزشک خود را از وضعیت خود مطلع کنید تا بتواند روند بهبود شما را پیگیری کند و در صورت نیاز داروهای مناسب را تجویز نماید.

 

پیشگیری از میگرن شکمی

بهترین راه برای پیشگیری از میگرن‌های شکمی اجتناب از عوامل محرک است. اگر مطمئن نیستید که چه عواملی باعث شروع این نوع میگرن در فرزندتان می‌شود، یک دفترچه یادداشت میگرن تهیه کنید. با استفاده از این دفترچه می‌توانید تاریخچه‌ی حملات میگرنی، خوراکی‌های مصرف‌شده یا کارهایی که فرزندتان قبل از حمله انجام داده، مدت زمان حملات و انواع علائمی را که تجربه کرده است، ثبت کنید.

 

با گذشت زمان، ممکن است الگویی را مشاهده کنید که در شناسایی دقیق عوامل محرک به شما کمک کند.

همچنین یافتن راه‌هایی برای کاهش استرس، حتی در کودکان کم‌سن‌تر، اهمیت دارد. طبق گفته‌ی انجمن روانشناسی آمریکا، تکنیک‌های مؤثر مدیریت استرس برای کودکان عبارتند از: 

√ بهبود بهداشت خواب

√ استفاده از ورزش متوسط برای کاهش استرس

√ صحبت کردن در مورد مشکلاتی که فرزندتان ممکن است در مدرسه یا خانه داشته باشد.

√ تشویق فرزندتان به نوشتن احساساتش

√ اختصاص دادن زمان به تفریح، به خصوص تفریح در فضای باز

√ اختصاص دادن زمان برای آرامش

√ آموزش ذهن‌آگاهی، از جمله تکنیک‌های ساده مانند تمرینات تنفسی یا تصویرسازی هدایت‌شده

اگر این مداخلات غیر دارویی در پیشگیری از حملات موثر نباشد، ممکن است داروهای پیشگیری میگرن توصیه شود.

 

با درمان مناسب میگرن شکمی قابل کنترل است

 

سوالات متداول درباره میگرن شکمی

1. چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به میگرن شکمی هستند؟

کودکان بین 3 تا 10 سال بیشتر در معرض ابتلا به میگرن شکمی هستند. همچنین، این بیماری در دختران بیشتر از پسران شایع است. سابقه خانوادگی میگرن نیز یک عامل خطر مهم است.

 

2. آیا میگرن شکمی از بین می‌رود؟

در اکثر موارد، میگرن شکمی با افزایش سن، معمولا در دوران بلوغ، از بین می‌رود. با این حال، در برخی موارد، این بیماری ممکن است تا بزرگسالی ادامه یابد یا به سردردهای میگرنی رایج تبدیل شود.

 

3. آیا میگرن شکمی ارثی است؟

سابقه خانوادگی میگرن یک عامل خطر قوی برای ابتلا به میگرن شکمی است. این امر نشان می‌دهد که ممکن است یک جزء ژنتیکی در ابتلا به این بیماری وجود داشته باشد.

 

4. بهترین راه برای درمان میگرن شکمی چیست؟

درمان میگرن شکمی شامل ترکیبی از تغییرات سبک زندگی و دارو است. تغییرات سبک زندگی مانند خواب کافی، اجتناب از محرک‌ها و مدیریت استرس می‌تواند به کاهش تعداد و شدت حملات کمک کند. داروها نیز می‌توانند برای درمان یا پیشگیری از حملات استفاده شوند.

 

5. آیا میگرن شکمی یک بیماری جدی است؟

میگرن شکمی، اگرچه می‌تواند بسیار ناراحت‌کننده باشد، اما یک بیماری جدی نیست. با این حال، مهم است که برای تشخیص و درمان مناسب به پزشک مراجعه کنید.

 

6. آیا میگرن شکمی با سایر بیماری‌ها مرتبط است؟

میگرن شکمی با سایر بیماری‌ها مانند اضطراب، افسردگی و بیماری حرکت مرتبط است.

 

7. اگر فکر می‌کنم فرزندم میگرن شکمی دارد، باید چه کار کنم؟

اگر فکر می‌کنید فرزندتان میگرن شکمی دارد، مهم است که او را برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه دهید. پزشک می‌تواند سابقه پزشکی فرزندتان را بررسی کند، معاینه فیزیکی انجام دهد و در صورت نیاز آزمایش‌هایی را تجویز کند.

 

خلاصه

میگرن شکمی نوعی میگرن است که باعث درد شکم، تهوع و استفراغ می‌شود، اما سردرد ندارد. این نوع میگرن بیشتر در کودکان دیده می‌شود. حملات می‌توانند از دو تا ۷۲ ساعت طول بکشند و فرد در فاصله‌ی بین حملات هیچ علائمی ندارد. اگر فردی شرایط خاصی را داشته باشد، می‌توان میگرن شکمی را تشخیص داد، از جمله اینکه حداقل پنج دوره درد را تجربه کرده باشد که در دو مورد از آن‌ها، درد با رنگ‌پریدگی، تهوع، استفراغ و از دست دادن اشتها همراه باشد. درمان این عارضه شامل تغییرات سبک زندگی، داروهای مسکن بدون نسخه و داروهای روزانه‌ای است که می‌توانند به پیشگیری از حملات کمک کنند.

 

گردآوری:بخش سلامت