حمام گله‌داری
در این مقاله از ، به بررسی حمام گله‌داری می‌پردازیم. حمام گله‌داری با معماری خاص و مصالح منحصر به فرد خود، نمایانگر تاریخ و فرهنگ این منطقه است. این حمام که از سنگ اسفنجی و ساروج محلی ساخته شده، رطوبت بالای خلیج فارس را با شکوه تحمل می‌کند و شاهکارهای هنر معماری را در خود جای داده است.
حمام گله‌داری بندرعباس
حمام گله‌داری به عنوان یکی از آثار تاریخی شهر بندرعباس و استان هرمزگان، نقش مهمی در نگهداری تاریخ و فرهنگ منطقه دارد. این حمام نه تنها به عنوان یک ساختمان تاریخی اهمیت دارد بلکه به عنوان موزه مردم‌شناسی استان هرمزگان نیز خدمت می‌کند، این به معنای اهمیت آن در حفظ و ارائه تاریخ و فرهنگ محلی است.
با توجه به اینکه حمام گله‌داری دومین حمام تاریخی در بندرعباس بوده و پس از حمام گپ، نقش مهمی در توسعه و تاریخ‌نگاری شهر داشته است. حمام‌ها به عنوان یکی از نمادهای فرهنگی و زندگی اجتماعی در گذشته در ایران داشته‌اند و حفظ و احیای آنها نقش بسزایی در حفظ هویت فرهنگی منطقه دارد.
احیا و مرمت حمام گله‌داری توسط سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری نشان از توجه و تلاش جهت حفظ آثار تاریخی دارد. این اقدامات موجب شده تا این ساختمان تاریخی برای بازدید عموم در دسترس باشد و مردم و گردشگران بتوانند از زیبایی و تاریخ این مکان بهره‌مند شوند.
در پایان، اهمیت حفظ این آثار تاریخی و فرهنگی به عنوان بخشی از هویت ملی و منطقه‌ای نیازمند همکاری بین دولت، سازمان‌های مرتبط و جامعه است. افزایش آگاهی مردم درباره اهمیت حفظ و مرمت آثار تاریخی می‌تواند به نگهداری و ارتقاء این ارث‌های فرهنگی کمک کند.
معماری تاریخی حمام گله‌داری
دلیل شناخت حمام مذکور به نام گله داری به واسطه سازنده و واقف آن مربوط می‌شود. 13 هجری قمری و دوره قاجار، خانواده ای با نام گله داری در بندر لنگه ساکن بودند و به دلیل داشتن گله‌های فراوان، ثروتمند بودند. این خانواده به حدی ثروتمند بود که برخی افراد آن را اولین ثروتمندان و متمولان ایران می‌شمارند. معروف‌ترین شخصیت این خانواده، شیخ احمد گله‌داری بود که به عنوان یک خیر و فردی عالمانه شناخته می‌شد. او ثروت خود را به سمت کمک به مردم و رفع نیازهای آنها هدایت می‌کرد.
شیخ احمد نقش فعالی در ساخت و احداث بناهای مختلف در بندر عباس داشت. حمام گله داری تنها یکی از این بناها بوده و شیخ احمد بسیاری از اموال خود را وقف مسجد کرده است. این اقدامات باعث محبوبیت و شهرت او در جامعه شد.
شیخ احمد با لقب رشید التجار یا رئیس التجار نیز شناخته می‌شد و در سال 1323 به مجلس شورای اسلامی وارد شد. او جزء خیرین منطقه‌ای خود بود و نقش مهمی در توسعه و رفاه جامعه ایفا می‌کرد.
از آثار باقی‌مانده از شیخ احمد، می‌توان به مسجد گله داری، خانه گله داری، و حمام گله داری اشاره کرد که همگی نمونه‌هایی از میراث فرهنگی و تاریخی منطقه بندر عباس محسوب می‌شوند. این آثار نشان از تعهد و خیرات شیخ احمد به سوی جامعه و حفظ تاریخ و فرهنگ منطقه دارند.
گفته شده است که حمام گله‌داری یکی از اهمیت‌های فرهنگی و تاریخی منطقه قلعه‌شاهی در بندرعباس است. خاطرات طیب نیکونام، یکی از اهالی محله، نشان‌دهنده اهمیت اجتماعی و فرهنگی این حمام در دوران گذشته است. از شواهد مهم زندگی اجتماعی مردم و نقش حمام در فرهنگ محلی می‌باشد.
حمام گله‌داری، که به دوره قاجاریه بازمی‌گردد، نقش مهمی در زندگی روزمره مردم داشته است. آنچه از خاطرات طیب نیکونام بیان شده، این است که در دوران کودکی در این حمام استحمام کرده و خاطرات زیادی از آن دارد دربارهٔ فعالیت این حمام گفته‌است: حمام گله‌داری در دو نوبت زنانه و مردانه فعال بود. در نوبت زنان کاملاً قرق می‌شد و زنان با تشریفات خاصی از صبح تا بعدازظهر خود را در حمام می‌گذراندند.
اداره حمام گله‌داری دووجهی است، وجه اصلی آن به دلیل اینکه وقف مسجد گله‌داری است، با تولیت اوقاف اداره شده و وقف‌نامه دارد و از جهت تاریخی و میراثی توسط سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری اداره می‌شود.
شیخ احمد گله‌داری
با توجه به شرایط آب و هوایی ناحیه با رطوبت بالا، در ساخت حمام گله‌داری از مصالح مناسبی استفاده شده است. این مصالح عبارتند از سنگ‌های دریایی اسفنجی، ساروج محلی و گچ دستکوب. سنگ‌های اسفنجی از دریای همجوار تهیه شده‌اند که دارای قابلیت جذب رطوبت بالا می‌باشند. همچنین در کف حمام از آجر فرش استفاده شده است که تنها عامل تخریب طبیعی آن ناشی از رطوبت بسیار بالای منطقه است.
مصالح ساخت حمام گله‌داری
فضای معماری حمام گله‌داری شامل فضاهای مختلفی مانند بینه، سربینه، گرمخانه، و خزینه است. این بنا دارای پنج گنبد بزرگ و کوچک می‌باشد. ورودی حمام دارای یک راهرو هشتی کوچک است که برای تنظیم دما و رطوبت فضای داخلی استفاده می‌شود. فضای سالن بینه شکل هشت‌گوش دارد و اطراف آن چهار صفه یا سکوی نشیمن و رختکن قرار دارد. میاندر و سربینه از طریق میاندر به هم متصل شده و فضای داخل آن سرد و مرطوب است. خزینه محل گرم شدن آب برای استفاده در حمام است و دارای کانال‌های سنگ و ساروج برای انتقال آبگرم به فضاهای مختلف می‌باشد.
تاریخچه حمام گله‌داری
سیستم گرمادهی حمام شامل انبار سوخت، آتشدان، دیگ، دودکش‌ها و گودال جمع‌آوری خاکستر است. فضای گرم‌کننده حمام که به علت نگهداری گرما در عمق زمین قرار گرفته‌است.
آب مصرفی حمام از چاهی به عمق ده متر که هنوز پابرجاست، تأمین می‌شده است. در دوره‌ای هم که از آب برکه برای حمام استفاده می‌شده این عمل با استفاده از نیروی کمکی گاو که در مسیر (گاورو) «گوچی» که لهجهٔ محلی هرمزگانی «گاو و گوچه» گویند، یعنی چاه چرخ گاوی، دائم در حرکت بوده و آب را از چاه به انبار ذخیره آب می‌ریخته صورت می‌گرفته است.
در سقف حمام روزنه‌هایی به عنوان نورگیر وجود دارد که نورگیری و تهویه در حمام را انجام می‌دهند. این روزنه‌ها با بازو بسته کردن در فصول مختلف سال، تنظیم دما و رطوبت در داخل حمام را امکان‌پذیر می‌سازند.
بناهای تاریخی در بندرعباس
در سال‌های اخیر، میراث فرهنگی استان هرمزگان تلاش کرده تا حمام گله‌داری را به عنوان یک اثر ارزشمند احیا و مرمت نماید. نصب مجسمه‌ها درسال 1379 در داخل حمام نیز به عنوان قدمی در جهت زندگی بخشیدن به فضای آن اقدام شده است. این بنای ارزشمند به عنوان موزه مردم‌شناسی استان شناخته می شود.
1. حمام گله‌داری کجا واقع شده است؟
حمام گله‌داری در محله قلعه‌شاهی (اِوز‌ی‌ها) بندرعباس، در استان هرمزگان واقع شده است.
2. چرا حمام گله‌داری به این نام شناخته می‌شود؟
حمام گله‌داری به نام این خانواده ثروتمند شناخته می‌شود که صاحب گله‌های بسیاری بودند و معروف‌ترین فرد آنها، شیخ احمد گله‌داری بود.
3. چگونه شیخ احمد گله‌داری به شهرت رسید؟
شیخ احمد گله‌داری با کمک به مردم و رفع نیازهای آنها، ثروت خود را در راستای کمک به جامعه صرف کرده و شهرت و محبوبیت خود را کسب کرد.
4. مصالح استفاده شده در ساخت حمام گله‌داری چیست؟
در ساخت حمام گله‌داری از سنگ‌های دریایی اسفنجی و ساروج محلی استفاده شده است، که دارای خصوصیات جذب رطوبت بالا برای مقابله با رطوبت منطقه هستند.
5. چگونه آب به حمام گله‌داری تأمین می‌شده است؟
آب حمام گله‌داری از یک چاه ده متری تأمین می‌شده است و در دوره‌ای از استفاده از آب برکه نیز از نیروی گاو برای حمل آب به کمک گوچی، یعنی چاه چرخ گاوی، بهره گرفته می‌شده است.
به عنوان یک سخن پایانی، حمام گله‌داری با زمینه تاریخی و فرهنگی خود نمادی از فرهنگ و زندگی اجتماعی در منطقه است. این بنا با معماری خاص و استفاده از مصالح محلی نه تنها به عنوان یک مکان بهداشتی بلکه به عنوان یک آثار معماری مورد توجه قرار گرفته است. با ثبت و حفظ این تاریخچه زیبا، امروزه حمام گله‌داری به عنوان یک میراث فرهنگی ارزشمند تلقی می‌شود و نقش بسزایی در نگاه به گذشته و فرهنگ جامعه دارد.
گرد آوری:بخش گردشگری
در آیدت،
فایل‌های
خود را به فروش بگذارید و یا
مقالات‌تان
را منتشر کنید👋
پاسخ ها