اقدامات بعد از خوردن مواد شوینده توسط کودک

مسمومیت با مواد شوینده در کودکان

خوردن مواد شوینده توسط کودک؛ علائم، اقدامات فوری و روش های درمان

گاهی اوقات ممکن است کودکان به طور تصادفی یا از روی حس کنجکاوی اقدام به خوردن مواد شوینده کنند. مواد شوینده به علت خاصیت قلیایی که دارند و همنین دارا بودن میزان بالایی از مواد سمی بسیار خطرناک بوده و بسته به میزان مصرف و مدت زمان طی شده تا رسیدن به مراکز درمانی می تواند عوارض جبران نا پذیری در پی داشته باشد و گاهی منجر به مرگ شود. 

خوردن مواد شوینده توسط کودک 

شباهت بعضی مواد شوینده به خوراکی ها کودک را به اشتباه می اندازد

کودکان به علت اینکه بسیار کنجکاو هستند و هنوز دنیای اطراف را به درستی نشناخته اند ممکن است اقدام به خوردن و آشامیدن مواد غیر خوراکی کنند که خطر مسمومیت در پی داشته باشد. 

یکی از این مواد شوینده و شیمیایی هستند که در همه خانه ها موجود است. مواد شوینده از قبیل شامپو و مایع ظرفشویی اغلب به علت رنگ و عطر خوبی که دارند ممکن است توجه کودک را به خود جلب کنند و کودک اقدام به خوردن آن ها کند. و یا به علت رها کردن مواد شوینده از قبیل وایتکس و پودر لباسشویی در معرض دسترس کودک، کودک بر حسب اتفاق ان ها را بخورد. 

اقداماتی هستند که با رعایت کردن آن ها می توانیم مانع از دسترسی کودک به این گونه مواد شده و از بروز چنین حادثه ای جلوگیری کنیم و یا در صورت بروز چنین اتفاقی بدانیم چه اقدامات اولیه ای لازم است انجام دهیم تا جان کودک را به موقع نجات دهیم. 

مسمومیت با مواد شوینده چگونه ایجاد می شود؟

مواد شوینده به دلیل ترکیبات شیمیایی آن ها زمانی که مورد استفاده قرار می گیرند تولید گازهای سمی و خطرناک می کنند. این گازها در صورتی که استنشاق شوند ریه ها را مورد آسیب قرار می دهند. و اگر ماده شوینده وارد بدن کودک شود در بدنش تولید گاز سمی می کند که ریه ها را مورد هدف آسیب قرار می دهد. 

مواد سمی در کودکان به علت جثه کوچکی که دارند خیلی زود پخش می شود و ایجاد مسمومیت می کند.

علائم مسمومیت کودک با مواد شوینده 

مواد شوینده بخاطر گاز سمی که تولید می کنند ریه هارا به خطر می اندازند

در صورتی که احتمال می دهید کودکتان مواد شوینده خورده به علائمی که باید توجه کنید در زیر عنوان شده که در صورت مشاهده آن ها باید سریع با اورژانس تماس بگیرید.

• تنگی نفس و سرفه 

• لب های قرمز 

• تاول 

• درد و ورم در دهان 

و در صورتی که این مسمومیت بیستر و شدیدتر باشد علائم زیر را دارد:

• استفراغ و گاهی وجود خون در استفراغ 

• دل درد و وجود خون در مدفوع 

• کاهش فشار خون و ضربان قلب 

• وجود قرمزی و التهاب یا سوختگی سطحی 

• آسیب به مری 

• سوزش و قرمزی چشم و از دست دادن بینایی (درصورتی که مواد شوینده با چشم کودک در تماس بوده باشد)

• تورم راههای تنفسی، تنفس با صدای بلند و تغییر رنگ کودک و به سختی نفس کشیدن (در صورتی که مسمومیت در نتیجه استنشاق گازهای  سمی باشد.)

اقدامات اولیه بعد از مسمومیت کودک 

بعد از اینکه کودک دچار مسمومیت با مواد شوینده شد دقت کنید که هرگز بدون اطلاع و از روی حدس و گمان شخصی اقدام به هیچ کاری نکنید. 

برای مثال اگر کودک مواد حاوی اسید خورده اقدام به خوراندن او با ماده ای که اثر اسیدی را خنثی می کند نکنید. در این صورت آسیب بیشتری به او وارد می کنید. 

زمانی که کودک ماده شوینده ای مثل وایتکس خورده دچار خفگی نمی شود اما در صورتی که استفراغ کند و بالا بیاورد و دوباره آن را ببلعد ممکن است دچار خفگی شود.

در این مواقع به جای اقدام خود سر و خوراندن مایعات  و موادی مانند سفیده تخم مرغ به کودک، با اورژانس تماس بگیرید و از توصیه های آن ها استفاده کنید. 

نکته مهم حفظ خونسردی است تا بتوانید درست فکر کرده و تصمیم بگیرید. 

در صورت بسته بودن راه تنفسی کودک سعی کنید با آب دادن به او تا رسیدن نیروهای اورژانس راه تنفسی کودک را باز کنید. 

کارهایی که نباید انجام دهید!

بعد ازمسمومیت چیزی به کودک نخورانید!

ممکن است در این گونه مواقع بر اساس شنیده های بی اساس اقدام به خوراندن بعضی از مواد برای نجات کودک کنید. کارهایی که در زیر به آن اشاره می شود را نباید انجام بدهید. 

1. خوراندن شیر 

بعضی ها گمان می کنند که خوردن شیر در این مواقع سبب کاهش میزان جذب ماده شوینده به بدن می شود و یا عوارض آن را کم می کند در نتیجه اقدام به خوراندن شیر به کودک می کنند. در صورتی که این عمل گاهی نتیجه کاملا برعکسی داشته و باعث جذب سریعتر ماده سمی در بدن می شود. 

2. خوراندن آب لیمو 

براساس باور غلط قدیمی برخی ها ممکن است اقدام به خوراندن آب لیمو به کودک کنند تا اثرات مواد شیمیایی را خنثی کنند. اما این کار باعث درد و آسیب به معده می شود. 

3. خوارندن آب نمک 

برخی نیز بر این باور غلط معتقدند که آب نمک با غلظت بالا سبب تحریک برای استفراغ می شود و به این تریتب مواد سمی با استفراغ از معده خارج می شود. 

اما باید بدانید که آب نمک با غلظت بالا ممکن است کودک را دچار اختلالات الکترولیتی و مشکلات جسمانی کند.

4. وادار کردن کودک به استفراغ 

اقدام به چنین کاری هرگز توصیه نمی شود زیرا ممکن است باعث شود بالا آوردن ماده سمی سبب آسیب به دستگاه گوارش شود. 

اجازه بدهید این کار با تشخیص و توسط پزشک انجام شود. 

نکته:

تحریک و اقدام برای القای استفراغ در بزرگسالان به دلیل قدرت و توان بدنی بالا مشکلی ایجاد نمی شود اما در کودکان خطرناک است. برای این کار باید از خوردن آب و تحریک قسمت پایینی حلق این کار را انجام داد. 

5. درمان خانگی

گاهی در این گونه مواقع ممکن است اطرافیان شما هر کدام با توجه به نظر و تجربیات شخصی خود توصیه هایی به شما بکنند. از عمل کردن به آن ها خودداری کنید و فقط از توصیه های متخصص و اورژانس کمک بگیرید. 

گاهی وقتها اقدام به هیچ کاری بهتر از اقدام به کار نادرست است. 

اقدامات پیشگیرانه از خوردن مواد شوینده توسط کودک

مواد شوینده را تا جای امکان دور از دسترس اطفال و کودکان قرار دهید

با توجه به این اصل که همیشه پیشگیری بهتر و راحت تر از درمان است باید اقداماتی انجام دهید که کلا مانع بروز چنین حوادثی شوید. 

توجه به نکات زیر در مورد چگونگی مصرف و نگهداری صحیح و دور از دسترس مواد شوینده می تواند بسیار موثر باشد و احتمال بروز این حوادث را به حد اقل برساند. 

از استفاده از ظروف یک بار مصرف برای کودکان خودداری کنید.

در محلی که کودکان حضور دارند از مواد شوینده قوی که تولید گاز می کنند خودداری کنید. 

می توانید به جای استفاده از مواد شوینده مانند وایتکس از سرکه سفید استفاده کنید. 

مراقب نوع مواد شوینده و شکل ظاهری بسته بندی و رنگ و بوی مواد باشید. برخی از مواد شوینده مانند قرص های ماشین ظرف شویی در بسته بندی هایی ارائه می شوند که ممکن است کودک آن ها را با خوراکی ها و قرص ها و ژله های خوردنی اشتباه بگیرد و آن ها را به دهان ببرد. 

مواد شوینده را در ظرف مخصوص به خودش که دارای علائم و نوشته ها و عکس ها هستند نگهداری کنید و از ریختن آن ها در ظرف خالی مواد خوراکی مانند بطری های نوشیدنی و ظرف سس و ... به شدت خوددرای کنید. 

درب ظرف های حاوی مواد شوینده را محکم ببندید.

مواد شوینده را در جاهایی دور از دید و دسترس آسان کودک نگهداری کنید. بهتر است برای نگهداری این مواد از مکان هایی در خانه که کمتر مورد استفاده و رفت و آمد قرار می گیرند مانند انباری ها و کابینت های داخل حمام یا دستشویی استفاده کنید و درب آن ها را محکم ببندید. 

هرگز مواد شوینده را داخل اتاق ها و یا آشپزخانه که مکان های پر رفت و آمدی برای کودکان است استفاده نکنید. در صورتی که مکان کافی در خانه ندارید و مجبور به نگهداری آن ها در آشپزخانه هستید سعی کنید آن ها را در بالاترین کابینت ها نگهداری کنید تا کودک امکان دسترسی به آن را نداشته باشد. 

درمان کودک مسموم شده با مواد شوینده 

میزان مسمومیت کودک با مواد شوینده بستگی به نوع ماده و ترکیبات آن و میزان مصرف و مدت زمان آن دارد. 

مسمومیت با موادی که دارای نمک قلیایی و PH بالاتری باشد به مراتب خطرناک تر از مسمومیت با موادی با PH پایین تر است. به هشدار سوختگی پوست و گلو درج شده روی ظرف مواد دقت کنید. 

در صورتی که پوست کودک در تماس با این مواد بوده درمانی شبیه به درمان سوختگی دارد. باید فورا او را به مراکز درمانی ببرید. 

در صورتی که کودک مواد را خورده باشد به علائم مسمومیت دقت کنید و فورا او را به بیمارستان ببرید یا با اورژانس تماس بگیرد و تا زمان رسیدن اورژانس توصیه های پزشکی را اجرا کنید. 

پزشک را از نوع و جزییات دقیق در مورد مواد شوینده مصرفی مطلع کنید. 

در ابتدا علائم حیاتی کودک مانند ضربان قلب، تنفس، دمای بدن و فشار خون مورد کنترل قرار می گیرد.

در درمان کودک مسموم با مواد شوینده از مراحل درمانی زیر استفاده می شود: 

اکسیژن، لوله تنفس، داروهای مسکن، تزریق مایعات داخل رگها، شستن مداوم  و پانسمان قسمتهای سوخته، برونکوسکویی و آندوسکویی. 

گردآوری : بخش کودکان