پانسمان موقت دندان چیست؟ زمان برداشتن و مراقبت از آن

پانسمان های موقتی دندان دوام بالایی ندارند

پانسمان موقت دندان چیست و چگونه باید از آن مراقبت کرد؟ 

پانسمان موقتی دندان برای محافظت از دندان هایی مورد استفاده قرار می گیرد که چند کاناله هستند. به عبارتی دیگر روند درمان آن ها نیازمند چندین مرحله است. در طی انجام مراحل درمان احتمال ایجاد عفونت وجود دارد. بنابراین پزشک متخصص در شرایطی ویژه تشخیص به پانسمان موقت دندان می دهد.

مفهوم کلی پانسمان دندان

پانسمان موقت دندان نقش مهمی در سلامت دندان و لثه ها ایفا می کند. این پانسمان لایه ای است که برای مراقبت و نگهداری دندان های نیمه ترمیم استفاده می شود. اگر چه پانسمان های موقتی دوام بالایی ندارند اما از ورود باکتری به دندان ممانعت می کنند.

گاهی ممکن است روند درمان دندان ها نیازمند چند مرحله باشد در نتیجه در طول مدت زمانی که ترمیم دندان کامل نشده، دندانپزشک برای جلوگیری از خطرهای احتمالی از پانسمان دندان بهره می گیرد.

دلایل استفاده از پانسمان موقت دندان

علل پانسمان کردن دندان

پانسمان کردن دندان ها روندی موقتی است با این حال دندانپزشک بر اساس شرایط های خاص از پانسمان برای کاهش درد های شدید استفاده می کند؛ برای مثال در جراحی دندان، جلوگیری ازتحریک پذیری، محفوظ کردن پالپ های دندان از پانسمان موقتی دندان بهره می گیرد.

علاوه براین زمانی که دندانی عفونت کرده است برای طی کردن روند دندانپزشکی آمادگی لازم را ندارد لذا دندانپزشک برای کاهش دردهای ناشی از خرابی در ابتدا آن را پانسمان کرده و آنتی بیوتیک هایی تجویز می کند تا عفونت دندان فرد از بین برود.

دوام پانسمان های موقت

به طورکلی پانسمان برای عمر و ماندگاری طولانی تر، به حافظ و دیواره نیاز دارد. به عبارتی دیگر زمانی که دندان از دیواره های کافی برخوردار نباشد، پانسمان بسیار زودتر از موعد مقرر شده شروع  به ریزش می کند.

به طور معمول عمر پانسمان بین 2- 4 هفته است. گاهی با افتادن پانسمان مشکلاتی ازقبیل عفونت، پوسیدگی و شکستگی رخ می دهند. لذا توصیه می شود مراحل بعدی درمان در بازه ی زمانی وجود پانسمان انجام شود.

با سمتی که پانسمان وجود دارد غذا را نجوید

مراقبت های دندان بلافاصله پس از پانسمان موقت

پس از پانسمان دندان که نوعی ترمیم موقت محسوب می شود، داشتن لبه های زبر و غیرطبیعی امری طبیعی است و جای نگرانی ندارد اما اگر احساس کردید این لبه های تیز موجب اذیت لب یا زبان شما می گردد مجددا برای ترمیم به دندانپزشک مراجعه کنید.

نکته ای دیگر که بسیار حائز اهمیت است، عدم مصرف غذا و جویدن با دندان پانسمان شده حداقل به مدت یک ساعت می باشد. زیرا ساختار پانسمان در این بازه ی زمانی بسیار نرم است و احتمال تخلیه پانسمان وجود دارد.

مراقبت های ضروری دندان در هنگام استفاده از پانسمان موقت

یکی از نکات به خصوصی که رعایت کردن آن مانع افتادن پانسمان های دندان می شود، رعایت بهداشت دهان و دندان است. اگر پانسمان دندان بیوفتد، احتمال بروز عفونت به شدت افزایش می یابد. 

روش های مراقبت از دندان:

• در طول روز حداقل دو مرتبه مسواک بزنید، برای احتیاط از مسواک های حاوی برس نرم استفاده کنید.

 همچنین لازم به ذکر است که ازنخ دندان غافل نشوید. بهره گیری از نخ دندان برای دندان های تازه پر شده بسیار نیازمند دقت است. توصیه می شود در هنگام درآوردن نخ دندان از میان دندان های پرشده، به جای کشیدن نخ دندان به سمت بالا، آن را از کنار بیرون آورید تا به دندان گیر نکند و موجب کنده شدن پانسمان نگردد.

روی دندان پانسمان شده با احتیاط نخ دندان بکشید

• از نفوذ غذاها به داخل دندان جدا خودداری کنید.

• از خوردن غذاهای چسبنده و سخت که موجب شل شدن پانسمان ها می شوند، اجتناب کنید. غذاهای چسبنده و سخت شامل شکلات های جویدنی، آدامس، آجیل، ته دیگ ماکارانی و... می شوند.

• تحت هیچ شرایطی با سمتی از دهان که پانسمان وجود دارد غذاها را نجوید.

• در صورت از دست دادن پانسمان برای جلوگیری از سرایت انواع میکروب ها به دندان سریعا به پزشک مربوطه مراجعه کنید. دندانپزشک مجددا با کمک لایه های محافظتی کانال دندان را می پوشاند.

• در مواردی ممکن است دسترسی به پزشک مقدور نباشد لذا باید در طول این بازه ی زمانی مرتب از دهان شوی، نخ دندان و مسواک استفاده کنید. توجه داشته باشید که مسواک زدن و نخ دندان کشیدن باید به آرامی و با رعایت شیوه های اصولی انجام شود.

• در صورت افتادن پانسمان دندان ممکن است در هنگام صحبت کردن یا غذا خوردن جداره ی داخلی دهان را گاز بگیرید، بنابراین مراقب باشید.

مواد سازنده ی پانسمان های موقت

به طور کلی ماده هایی که برای پانسمان های موقت مورد استفاده قرار می گیرند، اکساید اوژنول و خمیرکاویزول هستند.

زینک اکساید اوژنول

ماده ی اوژنول، خاصیت ضد باکتریایی دارد. در مواقعی که دندان ها پوسیده می شوند، دندانپزشک برای جلوگیری از کشیدن دندان و عصبی کشی، پالپ دندان را خارج می کند و درمقابل آن را با ماده ی اوژنول پر می کند، این فرایند را پالپکتومی می نامند.

خمیر کاویزول 

خمیر پانسمان کاویزول ماده ای خمیری با مقاومت بالا است که با ترکیب بزاق دهان استحکام می یابد. خمیر مذکور برای پرکردن حفره های موقت و روند درمان پس از اندودانتیک مورد استفاده قرار می گیرد.

خمیر های پانسمانی انواع متفاوتی دارند برای مثال می توان از خمیر لایت کیور و سلف کیور نام برد.

شرکت سازنده ی خمیر کاویزول، Diadent می باشد. همان طور که بیان کردیم در دندانپزشکی از این قبیل پانسمان ها در فاصله های جلسات آماده سازی دندان بهره می گیرند.

یکی از علت هایی که خمیردندان کاویزول را از بقیه روش های پانسمان متمایز می سازد،  مواد تشکیل دهنده ی آن می باشد. درواقع برای تولید این خمیر از فلوراید به جای اوژنل استفاده شده است.

در دندانپزشکی ازاین قبیل خمیرها برای پرکردن موقت حفره های دندانی نوع I و II بهره می گیرند. علاوه براین، ماده ی خمیر پرکننده، بر اساس زینک سولفات، زینک اکساید، رزین و کلسیم سولفات فرموله شده است.

زینک اکساید خاصیت ضد باکتریایی دارد

نحوه کاربرد خمیر کاوزول

در ابتدا بر روی اسلب مقداری خمیر را آماده کنید سپس حفره ی دندانی را به وسیله بزاق دهان مرطوب نمایید و با اسپاتول وارد حفره کنید.اکنون بر اساس چهارچوب دندان آن را فشرده کنید.

مزایا خمیر کاویزول

• پر کردن موقت کانال های ایمپلنت

• متشکل از کلسیم و اکسید روی

• دارای رطوبت فعال که بلافاصله پس از نصب شدن در عرض 20 ثانیه مستحکم شده و پس از 3 ساعت توانایی تحمل فشار جویدن را دارد.

• قابل استفاده از ترمیم های موقت به خصوص ترمیم های تزریقی

• حذف آسان بدون ایجاد اختلال و شکستگی در دیواره ی دندان

معایب خمیر کاویزول

همان طور که از نام آن مشخص است این خمیر برای پانسمان های موقتی به کار می رود  و بیشتر از 3 الی 4 هفته مقاومت ندارد.

معایب بهره گیری از پانسمان موقت در دندان

مدت زمان دوام پانسمان های موقت، حداکثر یکماه است. احتمال کثیری وجود دارد که  در طول این یک ماه پانسمان دچار شکستگی، فرسودگی یا حتی افتادن از جای خود شود.

مزایای بهره گیری از پانسمان موقت در دندان

پانسمان های موقت دربردارنده ی اوژنول هستند. اوژنول ماده ای است که خاصیت ضدعفونی کننده و تسکین درد دارد.علاوه براین روغن میخک نیز حاوی اوژنول می باشد.

درنتیجه این پانسمان برای جلوگیری از درد و کاهش حساسیت دندان گزینه ی بسیار مناسبی است. 

علل ایجاد احساس درد پس از پانسمان موقتی دندان

گاهی دندانپزشک برای تسکین درد دندان از پانسمان کمک می گیرد.اما احتمال کاهش و رفع درد به طور قطعی وجود ندارد. پزشک مربوطه به شما پیشنهاد می کند از داروهای مسکن نیز استفاده کنید. در صورتی که پس از 24 ساعت، درد دندان تداوم یافت و از شدت آن کاسته نشد، به پزشک مربوطه مراجعه نمایید.

درحقیقت روند اصلی برای رفع درد دندان انجام عصب کشی یا ریشه درمانی است. بااین حال در مواردی ممکن است انجام این عمل امکان پذیر نباشد.

گاهی ممکن است گیرکردن مقداری از غذا میان پانسمان و لثه موجب بروز ناراحتی و درد شود.همچنین فشار های وارده از دندان کناری احتمال ایجاد درد را به وجود می آورد.

گاهی دندان پوسیدگی های عمقی دارد اما در عکس های رادیوگرافی اختلالی دیده نمی شود و فرد مراجعه کننده نیز دردی را احساس نمی کند. بااین حال پزشک متخصص برای شناسایی وضعیت دندان، پوسیدگی ها را تخلیه و دندان را پانسمان می کند. این قبیل افراد معمولا پس از رسیدن به منزل و رفع اثر بی حسی دچار درد می شوند. تسکین این نوع درد دندان معمولا با مصرف قرص های مسکن بهبود می یابد. حال اگر پس از 24 ساعت درد ناشی از پانسمان تسکین نیافت، مراجعه به دندانپزشک ضروری می گردد که احتمال می رود نیازبه انجام درمان اصلی یا به عبارتی دیگر عصب کشی باشد.

معمولا دردهای ناشی از پانسمان پس از رفع اثر بی حسی بروز می یابند. منشا این قبیل دردها به مواردی از جمله آفت، سوختن پنبه، درد از محل ورود سوزن، زخم تروماتیک و... باز می گردد.

در صورت از دست دادن پانسمان سریعا به پزشک مربوط مراجعه کنید

محافظت خانگی از دندان برای جلوگیری از عفونت

با افتادن لایه ی محافظتی پانسمان ، زمینه ی ایجاد باکتری و ورودی هوای آزاد فراهم می گردد. باکتری ها ممکن است باعث ایجاد آبسه شوند یا در مواردی نیاز به عصب کشی پیدا کند.

حال یکی از روش های خانگی موثر برای عدم ایجاد باکتری ها، شست و شوی دهان با آب گرم است. توجه کنید که برای این منظور از آب داغ یا آب سرد استفاده نکنید.

علاوه براین، از دهان شویه نیز استفاده نکنید زیرا موجب ایجاد درد زیادی می شود.

 گردآوری: بخش سلامت