آشنایی با ویژگی های والدین سمی و نحوه برخورد با آنها

مشخصات والدین سمی 

نشانه های والدین سمی، تاثیرات و راه های مقابله با آنها

همه ما ممکن است در مواقعی با والدین خود مشکلاتی داشته باشیم اما افرادی که والدین سمی دارند، هرگز شانس داشتن یک ارتباط سالم و موثر را بدست نمی آورند. در ادامه جهت آشنایی با ویژگی های والدین سمی و نحوه برخورد با آنها همراه ما باشید.

والدین سمی چه کسانی هستند؟

این اصطلاح را می توان در مواقع بسیاری به کار برد اما به طور کلی والدینی که خواسته یا ناخواسته سبک های تربیتی غلطی را انتخاب می کنند، به شدت از خودراضی یا دارای اختلالات روانی هستند، والدین سوء استفاده گر، نابالغ (از نظر احساسی) و به شکل های مختلفی به فرزندان خود آسیب می رسانند والدین سمی هستند.

افرادی که توسط این والدین بزرگ می شوند معمولا در برقراری ارتباط صمیمانه، سلامت روان و بیان احساسات و... دچار مشکل می شوند و در هر مرحله از رشد چالش های متفاوتی را تجربه می کنند.

اگرچه اکثر والدین سعی می کنند پدر و مادر خوبی برای فرزندان خود باشند اما در بسیاری از مواقع این والدین ناخواسته و با طرز تفکری اشتباه به فرزندان خود آسیب می رسانند. البته خبر خوب این است که با شناخت ویژگی ها و اثرات والدین سمی می توان راه هایی برای مقابله با مشکلات پیش آمده پیدا کرد.

ویژگی های والدین سمی

همانطور که متوجه شدید بسیاری از والدین قصد آسیب رساندن به فرزندان خود را ندارند اما رفتارهای آنها در بلند مدت به ضرر فرزندان تمام می شود. برخی از رفتار های والدین سمی عبارتند از:

ـ سرکوب کردن احساسات

والدین سمی اجازه تجربه احساسات را به کودکان خود نمی دهند

پژوهش ها نشان می دهد تجربه سالم و به موقع هیجانات و احساسات در سلامت روانی نقشی اساسی دارند. همه انسان ها در مواقع مختلفی با خشم، اندوه، شادی، نفرت و... مواجه می شوند که در درجه اول چیز بدی نیست اما نحوه ابراز آنها می تواند دردسر ساز باشد.

یکی از مشکلاتی که والدین سمی برای فرزندان خود ایجاد می کنند ایجاد فضایی خشک و بی روح در خانواده است که باعث می شود کودکان نتوانند احساسات خود را به درستی بیان کنند و شیوه ابراز آنها را بیاموزند. در نتیجه این افراد منزوی شده و احساسات خود را سرکوب می کنند. همچنین احتمال بروز اختلال هایی همچون اضطراب و افسردگی در آنها بیشتر است.

ـ گارد گرفتن در مقابل تفاوت ها

والدینی هستند که انتظار دارند فرزندان همیشه مطیع آنها باشند و هرگز نمی توانند تعارض ها و اختلاف های موجود را بپذیرند. در نتیجه واکنش هایی همچون قهر کردن، بحث و دعوا داشته باشند که به شدت آسیب زا هستند (مخصوصا در دوران کودکی) و باعث ایجاد احساس طرد شدگی می شود.

ـ داشتن انتظارات غیر واقع بینانه

والدین سمی انتظارات غیرواقع بینانه ای از کودکان دارند

والدین سمی همیشه از فرزندان خود انتظارات بسیاری دارند و فکر می کنند کودکان مدیون آنها هستند. به همین دلیل کودکان را تحت سلطه خود دیده و به جای برنامه ریزی و رسیدگی به آنها سعی می کنند از فرزندان برای رفع نیازها استفاده کنند. این درحالی است که والدین سالم همیشه در تلاش هستند سکوهای پرش و فرصت های مناسبی برای فرزندان خود ایجاد کنند تا رشد و شکوفا شوند.

ـ عدم توجه به نظرات و ایده های فرزندان

والدین سمی آزادی کودکان خود را می گیرند

این ویژگی که معمولا در والدین خود شیفته دیده می شود باعث می شود وظیفه اصلی خود یعنی یاد دادن شیوه درست فکر کردن و آشنایی فرزندان با طرز تفکر انتقادی را انجام ندهد و از کودکان بخواهند مقلد آنها باشند. والدین سمی حتی نمی توانند به نظرات و ایده های متفاوت فرزندان خود احترام گذاشته یا آنها را قبول کنند.

ـ بی ادبی

از دیگر ویژگی های والدین سمی است؛ به طور خلاصه این افراد به فرزندان خود احترام نمی گذارند و قادر نیستند با ادب و مهربانی رفتار کنند.

ـ خشم بسیار

این والدین معمولا پرخاشگر و خشن هستند یا پرخاشگری منفعل دارند. آنها همیشه سعی می کنند با گوشه و کنایه ها، تیکه انداختن فراموش کردن مسائل را دشوار سازند. همچنین ممکن است آنها از قهر کردن یا خشونت فیزیکی در برابر فرزندان استفاده کنند.

ـ بی رحمانه رفتار می کنند

والدین سمی بسیار بی رحم و خود محور هستند

والدین سمی در بسیاری از مواقع، بدون فکر کردن به عواقب حرف هایی می زنند یا رفتار هایی نشان می دهند که به شدت بی رحمانه هستند. ممکن است آنها فرزندان را مسخره کنند یا با لقب های نامناسبی صدایشان کنند، نقطه ضعف ها را سرکوب کنند و عمدا موضوعاتی که فرزندان به آن حساس هستند پیش بکشند.

ـ عدم احترام به حریم خصوصی

یکی از رفتارهای آزار دهنده در والدین سمی دخالت در تمامی مسائل فرزندان است. آنها نمی پذیرند که هر فردی بالاخره بالغ و مستقل می شود و می خواهند همیشه به جای فرزندان تصمیم بگیرند، نصحیت شان کنند، وسایل شخصی آنها را بگردند و پیام رسان ها یا ایمیل ها و... را چک کنند.

توصیه هایی برای دور کردن ویژگی والدین سمی

برای دور کردن ویژگی های والدین سمی از خود بهتر است به روانشناس مراجعه کرده و به صورت تخصصی مشورت بگیرید. همچنین بهتر است در رفتار با فرزندان خود تغییراتی دهید و با آنها...

همدلی کنید

به کودک خود اجازه تجربه احساسات را به درستی بدهید

هنگامی که فرزندان دچار احساسات مختلفی می شوند به آنها اجازه دهید این عواطف را با شما در میان گذاشته و روش سالمی برای بیانشان تجربه کنند. اگر تا کنون سعی داشتید در مقابل آنها ایستاده و هیجانات منفی فرزندان خود را مدیریت کنید، وقت آن است که به آنها بیاموزید چگونه با آنها کنار بیایند.

به درستی گفتگو کنید

یادگیری مهارت های گفتگوی سالم و درگیر شدن در موقعیت های متعارض امری ضروری است تا والدین بتوانند با فرزندان خود ارتباط برقرار کنند و مشکلات را برطرف سازند. اگر مشکلاتی در این زمینه دارید حتما به روانشناس یا متخصصی در حوزه خانواده مراجعه کنید.

مشکلات خود را برطرف کنید

در صورتی که ویژگی های والدین سمی را دارید برای یافتن مشکلات و بهبود سلامت ذهنی خود اقدام کنید. آگاهی، کمک از مشاوران یا روش های درمانی دیگر و تلاش برای تغییر مراحل اصلی در این مسیر می باشند.

چند نکته برای فرزندان آسیب دیده از والدین سمی 

در اکثر مواقع اصلاح رابطه با شما، رفتار و احساساتان آغاز می شود. ما می توانیم راهی را به دیگران هم نشان دهیم اما ممکن است در بسیاری از مواقع به تنهایی در آن گام برداریم. شما باید روی خودتان کار کنید و این بدین معنی نیست که در نتیجه قادر به تغییر والدین خود خواهید بود؛ اما شما می توانید تغییر کنید، راهی برای بخشیدن و گذشتن پیدا کنید و به سمت آینده گام بردارید.

همچنین توجه کنید که اگر والدین سمی دارید شما مقصر نیستید و نباید خودتان را سرزنش کنید. این موضوع را درک کنید که ممکن است والدین‌تان مشکلاتی داشته باشند و هرگز تغییر نکنند؛ اما با پذیرش این نکته باعث می شود بیخیال تغییر دادن آنها شوید. البته احتمالا احساس ناراحتی از نداشتن یک رابطه مناسب با والدین ایجاد شود اما در نهایت یاد می گیرید که چگونه با این مشکل هم کنار بیاید و به آرامش برسید. بدین منظور می توانید:

۱. از والدین سمی دور شوید

منظور از این جمله این نیست که فاصله فیزیکی ایجاد کنید یا همین امروز به فکر گرفتن خانه و مستقل شدن بیوفتید. بلکه با ایجاد فاصله احساسی خود را در مسائل درگیر نکرده و مسئولیت نیازها، خواسته ها و احساسات آنها را به دوش نکشید.

والدین سمی می توانند با دست گذاشتن روی نقطه ضعف ها به راحتی شما را تحریک کنند اما اگر از لحاظ احساسی از آنها دور شوید دیگر نیازی به واکنش نشان دادن ندارید.

۲. با قاطعیت حد و مرز تعیین کنید

یکی از دشواری های زندگی با والدین سمی عدم احترام به حریم ها می باشد. ممکن است مشکلات بسیاری از جمله سرک کشیدن در وسایل شخصی، قرض های مکرر و عدم پس دادن،‌ دخالت در امور مختلف و... روبرو باشید اما در هر صورت باید قوانین جدیدی وضع کنید و به آنها پایبند باشید. گاهی شرح دادن شفاهی این مسائل برای والدین دشوار است و فهماندن این موضوعات تنها در عمل ممکن خواهد بود؛ همچنین ممکن است در مواقعی تنها راه حل ایجاد فاصله فیزیکی و جدا شدن از آنها باشد.

- همچنین بهتر است این نکات هم مد نظر داشته باشید:

• حال خوب شما ارتباطی با تغییر پدر و مادرتان ندارد

• جدایی فیزیکی راه حل اصلی این مشکل نیست و به عنوان اقدامی مکمل مورد استفاده قرار می گیرد

• شما همانند والدین خود نیستید

• اتهام ها و حرف های نا به جای آنها اهمیتی ندارد

• مجبور نیستید عاشق پدر و مادر خود باشید

• متضاد عشق بی تفاوتی است. بهتر است احساساتی همچون خشم و نفرت را از خود دور کنید.

گردآوری: بخش روانشناسی