پلانتین چیست؟ خواص و مضرات پلانتین

میوه پلانتین

پلانتین چیست و تفاوت پلانتین با موز 

پلانتین یا موز پختنی از نظر ظاهری شباهت زیادی به موز دارد ولی از مقدار نشاسته آن بیشتر از موز است و بافت سفت تر و حجیم تری دارد.

پلانتین چیست ؟ پلانتین ( به انگلیسی : Plantain )  شباهت زیادی به موز دارد هم از نظر ظاهری و هم از نظرخواص و مواد مغذی. شباهت پلانتین و موز به قدری زیاد است که همه برای اولین بار این دو را با هم اشتباه میگیرند. پلانتین به نام موز پختنی ( به انگلیسی : Cooking banana ) یا موز دسر هم شناخته میشود و بر خلاف موز بیشتر مصرفش در پخت غذا است.

درخت پلانتین در تمام طول سال میوه میدهد بنابراین در 121 کشوری که کشت میشود و اغلب جزو کشورهای در حال توسعه هستند منبع غذایی مهمی محسوب میشود و فقط 15 درصد تولید آن صادر میشود. 

در حال حاضر پلانتین در میان مواد غذایی خوراکی مردم جهان رتبه دهم را به خود اختصاص داده است. 

تفاوت پلانتین و موز

پلانتین در مقایسه با موز بافت سفت تر و حجیم تری دارد به همین دلیل به راحتی برای پخت پز قابل استفاده است. پلانتین بیشتر برای طبخ غذا استفاده میشود و کمتر به صورت خام خورده میشود.

مقدار نشاسته بیشتر و شیرینی کمتری دارد.

پلانتین از نظر اندازه از موز بزرگتر است و پوست خیلی ضخیم تری نسبت به موز دارد. دم پلانتین خیلی پهن تر از دم موز است.

کربوهیدرات موجود در پلانتین بیشتر نشاسته است ولی کربوهیدرات موجود در موز بیشتر قند است.

انواع پلانتین

انواع پلانتین و کاربردهای خوراکی

پلانتین با توجه به مرحله رسیده شدن رنگ های متفاوت و کاربردهای خوراکی متفاوتی دارد.

پلانتین سبز : پلانتین سبز هنوز کاملا نرسیده است و قسمت داخلی آن تا حدودی سفت است و برای جدا کردن پوستش باید از چاقو استفاده کنید. مقدار نشاسته پلانتین سبز مثل سیب زمینی بالاست و شیرینی خیلی کمی دارد. از پلانتین سبز برای درست کردن چیپس پلانتین استفاده میکنند.

پلانتین زرد : از پلانتین زرد برای سرخ کردن، پختن و کبابی کردن استفاده میشود. پلانتین زرد نرم تر و شیرین تر است.

پلانتین سیاه : سیاه شدن پوست پلانتین به معنی خراب شدن آن نیست بلکه نشان دهنده نهایت رسیده شدن میوه است که شیرین ترین مزه را دارد. از این پلانتین معمولا برای تهیه دسر یا خام خوردن استفاده میشود. 

روش های مصرف پلانتین

روش های مصرف پلانتین 

پلانتین را میتوانید به روش های مختلف بپزید و در سالاد ها ، غذاها و دسرهای مختلف استفاده کنید. از جمله روش های پخت پلانتین عبارت است از :

- کباب کردن و سرخ کردن

- چیپس پلانتین

- خرد کردن و تهیه پوره یا استفاده در سوپ و خورش

- مصرف خام یا پخته آن در انواع سالاد های رژیمی

- بخارپز کردن برای مصرف نوزادان و سالمندان

- خشک کردن و تهیه پودر پلانتین برای مصرف به صورت خشک یا مخلوط کردن با شیر

- میکس پلانتین برای انواع اسموتی

- ترکیب پودر پلانتین با ادویه کاری

- آرد پوست پلانتین هم خواص آنتی اکسیدانی زیادی دارد و میتوانید از آن در تهیه شیرینی جات یا ترکیب در پودر چای های پودری و نسکافه استفاده کنید. 

خواص پلانتین

پلانتین بافت نشاسته زیادی دارد بنابراین منبع غنی کربوهیدرات و مواد معدنی است و مقدار چربی آن بسیار کم است به علاوه ماده سمی یا مضری در آن وجود ندارد. سایر خواص پلانتین عبارتند از :

کاهش فشار خون و سلامت قلب : پلاتین یکی از غنی ترین منابع پتاسیم است. پتاسیم موجود در یک فنجان پلانتین پخته شده 20 درصد پتاسیم مورد نیاز روزانه بدن را تامین میکند. افزایش نسبت پتاسیم به سدیم در بدن باعث کنترل و کاهش فشارخون میشود. تحقیقات نشان داده است کسانی که رژیم غذایی سرشار از پتاسیم دارند کمتر در معرض سکته مغزی و پوکی استخوان و نارسایی کلیه قرار میگیرند. مصرف پتاسیم کافی باعث انقباض بهتر عضلات و سلامت قلب و استحکام استخوان ها میشود و بنابراین برای ورزشکاران و همینطور سلامت کلی بدن بسیار مفید است.

فیبر محلول موجود در پلانتین به کاهش کلسترول و فشار خون کمک میکند و خطر ابتلا به نارسایی قلبی را کاهش داده و سطح قند خون را تثبیت میکند.

ویتامین B6 موجود در پلانتین باعث کنترل سطح اسید آمینه هموسیستئین میشود ، این اسید آمینه باعث ایجاد نارسایی قلبی و آسیب به دستگاه عصبی میشود. مصرف ویتامین B6 کافی به صورت روزانه باعث سلامت عروق و کاهش مشکلات قلبی عروقی میشود.

خواص پلانتین

درمان هموروئید و عملکرد بهتر دستگاه گوارش : یک فنجان پلاتین 25 – 30 گرم فیبر دارد که معادل یک پنجم نیاز روزانه است. مقدار فیبر بالای پلانتین باعث میشود جذب و هضم سایر مواد غذایی بهتر شود. بر اساس تحقیقات مصرف پلانتین یک روش عالی و موثر برای درمان یبوست و درد و مشکلات هموروئید است و به درمان بیماری های دستگاه گوارش از جمله دیورتیکولیت کمک میکند. 

کاهش وزن با پلانتین : مقدار بالای فیبر موجود در پلانتین باعث میشود مدت زمان بیشتری احساس سیری داشته باشید و بنابراین یکی از خوراکی های مفید برای رژیم غذایی کاهش وزن است. 

ویتامین B6 موجود در این میوه به سوخت و ساز بهتر چربی و تبدیل شدن غذا به انرژی کمک میکند. 

کاهش مضرات رادیکال های آزاد : زمانی که در معرض دود تنباکو یا نور خورشید و سایر تشعشعات قرار میگیرید یا هنگام تجزیه برخی مواد خوراکی در بدن ، رادیکال های آزاد تولید میشوند. رادیکال های آزاد عامل پیری زودرس و افزایش احتمال ابتلا به سرطان هستند. یکی از مهم ترین عوامل کمک کننده به بدن در مقابل با رادیکال های آزاد مصرف روزانه ویتامین ث است. 

یک فنجان پلانتین 35 درصد ویتامین ث مورد نیاز بدن را تامین میکند که نقش بسزایی در ترمیم و رشد بافت های آسیب دیده در بدن دارد. به خصوص برای ترمیم پوست ، تاندون ها ، رباط ها و رگ ها. همچنین باعث تقویت و تثبیت غضروف ، تقویت استخوان و دندان ها میشود. 

تقویت سیستم ایمنی بدن : یک فنجان پلانتین  36 درصد ویتامین آ مورد نیاز روزانه بدن را تامین میکند که یک آنتی اکسیدان قدرتمند است و در کنار ویتامین ث به تقویت دستگاه ایمنی بدن کمک میکند. وجود ویتامین آ برای ترمیم زخم ها مهم و حیاتی است. مصرف مقدار کافی ویتامین آ تاثیر رادیکال های آزاد را خنثی میکند و واکنش های آلرژیک التهابی سلول های بدن را کاهش میدهد. ویتامین آ تاثیر مستقیم بر سلامت چشم و بینایی دارد.

در نتیجه همکاری ویتامین B6 موجود در پلانتین با ویتامین B12 تولید گلبولهای قرمز و سفید خون بهبود پیدا میکند و از سویی دیگر مانع از ابتلا به آرتروز و روماتیسم میشود. 

بهبود عملکرد مغز و خلق و خو : یک فنجان پلانتین 24 درصد ویتامین B6 مورد نیاز روزانه بدن را تامین میکند. این ویتامین در تولید تعدادی از انتقال دهنده های عصبی برای انتقال اطلاعات ، نقش مهمی دارد. 

ویتامین B6 باعث بهبود ترشح هورمون های سروتونین و نوراپینفرین میشود که باعث تثبیت خلق و خو و کاهش تغییرات ناخواسته میشوند.  از سویی دیگر به تولید هورمون ملاتونین و در نتیجه بهبود خواب کمک میکند. 

تامین منیزیم مورد نیاز بدن : با وجودی که منیزیم بر بیش از 300 واکنش بدن تاثیر گذار است ولی ماده معدنی گمشده در رژیم های غذایی امروزه است. مصرف یک لیوان پلانتین میتواند 16 درصد منیزیم مورد نیاز بدن را تامین کند. 

منزیم میتواند به تنظیم فشار خون و پیشگیری از پوکی استخوان و جذب بهتر کلسیم در بدن کمک کند. از سویی دیگر باعث بهبود سوخت و ساز کربوهیدرات ها در بدن شده و به تنظیم انسولین برای کاهش قند خون کمک میکند و از ابتلا به دیابت نوع 2 پیشگیری مینماید.

مصرف به اندازه منیزیم میتواند به کاهش سردردهای میگرنی ، بیخوابی و افسردگی کمک کند.

پیشگیری و درمان زخم معده در اثر مصرف آسپرین : بر اساس تحقیقات انجام شده پودر پلانتین باعث بهبود زخم معده ناشی از مصرف آسپرین میشود.

مصرف پودر پلانتین باعث رشد و تقویت لایه داخلی معده میشود. بنابراین برای کسانی که به خاطر آرتروز ، روماتیسم و دردهای مزمن مجبور به استفده از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی هستنید بسیار مفید است.

مضرات پلانتین

اگر به مصرف موز آلرژی دارید به احتمال زیاد به پلانتین هم آلرژی خواهید داشت.

علایم آلرژیک ، بلافاصله یا حدود یک ساعت بعد از مصرف ظاهر میشوند که شامل خارش ، متورم شدن لب ها و زبان و گلو ، کهیر و مشکل تنفسی است. 

مقدار بالای کربوهیدرات موجود در پلانتین به خصوص اگر رسیده باشد باعث بالا رفتن قند خون میشود. اگر مبتلا به دیابت هستید باید در مصرف این میوه احتیاط کنید. 

ارزش غذایی پلانتین

ارزش غذایی پلانتین

* درصدهایی که در جدول  ذکرشده، نشان دهنده درصد مقدار مورد نیاز روزانه برای بدن  یا Daily Value (به‌اختصار، DV) است.

گردآوری : بخش تغذیه و آشپزی