روشهای آموزش کودکان نابینا

آموزش کودکان نابینا، در دروس تخصصی با کودکان دیگر تفاوت دارد.

آموزش کودکان نابینا

همیشه برای یک فرد بینا، بسیار مشکل است که حال یک فرد نابینا را درک کند. مطمئنا روش های  آموزش برای افراد نابینا باید با افراد دیگر تفاوت داشته باشد.

آموزش کودکان نابینا

بهترین راه آموزش، استفاده از مدارس و معلمان مختص این کودکان است.

به هر حال اگر شما والدین یک کودک نابینا هستید و یا این که معلم کودکان نابینا، در این مقاله به برخی نکات و روش های مختلف آموزش اشاره می کنیم تا بتوانید کودک نابینای خود را به نحو احسن آموزش بدهید.

روش های مختلف آموزش به کودکان نابینا

اولین سوالی که باید در راستای آموزش کودکان نابینا به آن جواب دهید این است که کودک شما کدام یک از روش های زیر را برای آموزش دوست دارد و همچنین مناسب او است.

در لیست زیر روش های مختلف آموزش و مزایا و معایب آن ها را آورده ایم:

کلاس های آموزشی عمومی

اولین روش آموزش کودکان نابینا و آسان ترین آن، کلاس های آموزش عمومی است. در این کلاس ها، کودک نابینا و یا کم بینای  شما در کنار کودکان بدون معلولیت قرار می گیرند.

این روش یکی از روش هایی است که کمترین بازدهی را دارد.

زیرا همان طور که پیش تر نیز گفتیم،  دانش آموزان نابینا و یا کم بینا باید به روش های مخصوص خودشان آموزش ببینند.

اما به این نوع آموزش می توان یک دید مثبت نیز داشت. در این کلاس ها کودک شما باید سعی کند که با کودکان عادی دیگر و روش آموزش سازگار شود و این می تواند برای آینده کودک، عامل مثبتی باشد.

همچنین در برخی از مدارس عادی، ممکن است برخی از معلم ها روش آموزش به کودکان نابینا را فرا گرفته باشند و گاهی اوقات با برخی آموزش های اضافی به کودک شما، مانند خط بریل و آموزش های تقویت قدرت شنیداری، می توانند به کودک شما کمک کنند.

در آخر این روش زیاد توصیه نمی شود زیرا همان طور که پیش تر نیز گفتیم، کمترین بازدهی را برای کودک شما دارد.

کلاس های اختصاصی

برخی از مدارس، یک کلاس برای دانش آموزان کم بینا و یا نابینا تشکیل می دهند.

در این کلاس ها تمام دانش آموزان نابینا و یا کم بینا در کنار یکدیگر قرار می گیرند و یک معلم آموزش دیده، با روش مختص به این کودکان به آن ها آموزش می دهد.

این نوع کلاس ها ممکن است که بسیار کم وجود داشته باشند. گاها شاید در هر شهر فقط یک کلاس برای کودکان نابینا و یا کم بینا تشکیل شود.

در کلاس های اختصاصی، تمام دانش آموان نابینا و یا کم بینا در کنار هم قرار می گیرند

در این کلاس ها آموزش خط بریل و همچنین آموزش تقویت قدرت شنیداری به کودکان داده می شود.

ممکن است که این دانش آموزان برای برخی از کلاس های عمومی با دانش آموزان عادی در یک کلاس قرار بگیرند. مثلا ممکن است در زنگ ورزش کلاس ها با هم تلفیق شوند.

مدارس اختصاصی

مدرسه اختصاصی که در ایران به اسم مدرسه نابینایان وجود دارند، یکی از بهترین روش های آموزش به کودکان است. حتی شکل و نوع این مدارس برای کودکان نابینا طراحی شده است و کمترین خطر را برای آن ها دارد.

در این مدارس تمامی دروس به صورت کاملا اختصاصی به کودکان نابینا و یا کم بینا آموزش داده می شود و به همین دلیل این گونه مدارس بهترین گزینه برای آموزش کودکان نابینا هستند.

در این مدارس به دلیل این که کودکان با یکدیگر وجه اشتراک زیادی دارند، می توانند با یکدیگر بهتر ارتباط برقرار کنند و روحیه شاداب تری داشته باشند.

آموزش در خانه

در بعضی مواقع که مدارس و یا کلاس های مخصوص کودکان نابینا و کم بینا در محل زندگی شما وجود ندارند، می توانید خودتان با کودک در خانه کار کنید.

تنها آموزش دیدن در خانه موجب منزوی شدن کودک می شود.

آموزش در خانه فرصت گفتگو و بازی با همسالان را از او می گیرد. به همین دلیل می توانید او را به کلاس های مناسب و یا به مدارس عادی بفرستید و در اوقات فراغت او، خودتان درس های اختصاصی مانند خط بریل و .. را به کودک آموزش بدهید.

بهترین روش کدام است؟

همان طور که گفتیم بهترین روش آموزش، مدارس اختصاصی است. اما شما باید با توجه به شناختی که از کودک دارید، تشخیص دهید که بهترین روش برای او کدام است.

گاهی اوقات نیز شرایط برای رفتن به کلاس ها و مدارس مخصوص نیست و شما باید خودتان به کودک آموزش دهید.

نکاتی برای آموزش بهتر در کودکان نابینا

اگر می خواهید خودتان به شخصه به کودک آموزش دهید، و یا این که یک معلم کودکان نابینا هستید، در ادامه به چند نکته برای بهتر کردن فرایند آموزش اشاره کرده ایم:

خودتان کلاس تشکیل دهید

اگر شما اشخاص دیگری را می شناسید که کودک آن ها نیز نابینا است، می توانید همه آن ها را گرد هم جمع کنید تا هم کودکان بتوانند با یک دیگر تعامل بیشتری داشته باشند و هم کلاس ها شاداب تر برگزار شوند.

همه را کاملا بشناسید

اولین قدم برای آموزش، ایجاد یک رابطه دو طرفه و دوستانه است. برای این کار ابتدا شما باید به خوبی همه کودکان را بشناسید.

وقتی شما از نقاط ضعف و قدرت و توانایی های کودک مطلع باشید، می توانی ارتباط بهتری با او ایجاد کنید.

برای این که بتوانید هر کدام از کودکان را بهتر بشناسید، صحبت کردن خصوصی با آن ها بهترین کار است.

لازم نیست که همیشه آن ها در حال یادگیری باشند

برای این که یادگیری بیش ترین بازدهی خود را داشته باشد، زنگ تفریح و بازی و شادی بسیار مهم است.

همچنین می توانید در هنگام بازی کردن نیز نکاتی را به آن ها آموزش دهید. مثل بازی هوپ که در آن می توانید شمارش پنج تایی اعداد را یاد بدهید.

مهارت های مورد نیاز و روزانه را به آن ها آموزش دهید

مهارت های زندگی روزانه یکی از مهم ترین مهارت ها است که معمولا در مدارس به دانش آموزان آموزش داده نمی شود.

مهارت های ساده ای مانند جمع کردن اسباب بازی ها بعد از بازی و یا آب دادن به گیاهان خانه و اگر کودک کم بینا باشد بسیار از کار های خانه را مانند جارو کردن، پخت و تهیه غذا و ...را می توان به او آموزش داد.

آموزش تهیه غذا را می توانید با درست کردن ساندویچ های سرد و یا تهیه سالاد که خطر کمتری نیز دارد، انجام دهید.

برای کودکان، کتاب های صوتی پخش کنید

گوش دادن به کتاب های صوتی برای هر کودکی لذت بخش است. شما می توانید قصه ها و یا درس های آن ها را به صورت کتاب های صوتی برای آن ها پخش کنید.

همیشه با اسمشان آن ها را صدا بزنید

برای این که کودک بفهمد که دارید با او صحبت می کنید، در ابتدای کلام همیشه نام او را صدا بزنید.

از کلمات اشاره استفاده نکنید

در آموزش های خود هیچ وقت از کلماتی مانند اینجا، آنجا، آن طرف و... استفاده نکنید. مثلا به جای این که بگویید مداد آن جا است، باید بگویید مداد کنار پنجره است.

همچنین می توانید برای راهنمایی بیشتر از کلماتی مانند بالا، زیر، چپ و راست استفاده کنید اما هیچ وقت از کلمات اشاره استفاده نکنید.

از پرسیدن سوال "چیزی می بینید" اجتناب کنید

به جالی فعل "دیدن" از کلماتی مانند "می شنوید" و یا "حس می کنید" استفاده کنید. استفاده از کلمه دیدن به دانش آموز حس ناخوشایندی می دهد.

از تضاد در رنگ ها استفاده کنید

دانش آموزان کم بینا می توانند به راحتی تضاد در زنگ ها را تشخیص دهند. مثلا اگر می خواهید ورزش فوتبال انجام دهید، دقت کنید که رنگ توپ متضاد با رنگ زمین باشد تا کودک بتواند راحت تر توپ را پیدا کند.

برای کودکان یک سر گروه معین کنید

می توانید برای این که کودکان کم بینا بهتر در صف بمانند، برای آن ها یک سر گروه مشخص کنید. توجه داشته باشید که لباس سر گروه باید با رنگ های متضاد مشخص شده باشد تا همه کودکان کم بینا بتوانند او را ببینند.

سپس از تمامی کودکان بخواهید که هر کاری که سر گروه انجام می دهند، آن ها نیز انجام دهند(ره رفتن، دویدن، چرخیدن و...)

مشخص نمودن رهبر در مدرسه نابینایان

همیشه نکات ایمنی را رعایت کنید

برای این که کودکان بتوانند راحت تر راه خود پیدا کنند، شما باید یک جاده برای آن ها ایجاد کنید و تمامی آن ها نیز باید قوانین جاده مانند از راست حرکت کردن را یاد بگیرند.

برای ایجاد یک جاده می توانی از نرده های پلاستیکی و یا آهنی استفاده کنید و یا این که کف جاده ای که تعیین کرده اید را موکت کنید و یا از خرده سنگ ها استفاده کنید. با این کار آن قسمت با دیگر قسمت ها متمایز و قابل تشخیص می شود.

در پایان 

در این مقاله سعی کردیم به تمامی سوالات شما در مورد انتخاب نحوه مناسب آموزش در کودکان نابینا و کم بینا پاسخ دهیم و در ادامه نیز نکاتی برای آموزش بهتر این کودکان خواندید.

آموزش کودکان نابینا با دانش آموزان عادی تفاوت های زیادی دارد

همان طور که پیش تر نیز گفتیم، بهترین روش آموزش، روشی است که برای کودک شما مناسب باشد. شما باید با توجه به شناختی که از کودک خود دارید، روش آموزش دیدن او را تعیین کنید.

گاهی اوقات نیز شرایط رفتن به مدرسه های مخصوص وجود ندارند و شما می توانید خودتان در خانه به آن ها آموزش دهید.

گردآوری: بخش کودکان