بیش فعالی چیست ؟ علائم ، دلایل و درمان آن کدامند؟

بیش فعالی چیست

بیش فعالی چیست؟

بیش فعالی( به انگلیسی:Attention- deficit hyperactivity disorder)( به صورت مخفف:ADHD) یک اختلال رفتاری رشدی است. معمولاً فرد توانایی دقّت و تمرکز بر روی یک مسئله را نداشته، یادگیری در وی کند است و شخص از فعّالیّت بدنی غیرعادی و بسیار بالا برخوردار است. این اختلال با نبود توجه، فعّالیت بیش ازحد، رفتارهای تکانشی، یا ترکیبی از این موارد همراه است.

انواع بیش فعالی

نوع بی دقت و بدون توجه

در این نوع شخص نمی تواند روی تکلیفی که به او میدهند و یا یک فعالیت خاص تمرکز داشته باشد. اکثر کودکان دچار ADHD در توجه و دقت کردن دچار مشکل هستند. این دسته از اشخاص غالبا:

- توجه زيادي به جزئیات ندارند.

- بر بازي ها و کارهای مدرسه نمی توانند تمرکز داشته باشند.

- کارهای مدرسه و فعالیت های روزانه خویش را در خانه تا انتها دنبال نمی کنند و آن ها را به آخر نمی رسانند.

- نمی توانند یک وظیفه یا تکلیف را تمام و کمال انجام دهند.

- اسباب بازي ها، کتاب ها و وسایلشان را اغلب گم می کنند.

انواع بیش فعالی

- نوع تکانشی- بیش فعالی 

در این نوع از اختلال شخص بسیار فعال است. و بدون فکر اقدام به فعالیت و انجام کار می کند. فعالیت بیش از حد معمول، قابل مشاهده ترین ویژگی اختلال ADHD است. کودک بیش فعال مدام در حال انجام کاری می باشد. امکان دارد سطح بیش فعالی با افزایش سن کاهش یابد. این بچه ها قبلا از اینکه درباره عملی فکر کنند آنرا انجام می دهند.

برای نمونه این کودکان امکان دارد بطور ناگهانی وسط خیابان شروع به دویدن کنند و از یک سمت به طرف ديگر خیابان بدون نگاه کردن حرکت کنند و یا اینکه از درخت بلندی شروع به بالا رفتن کنند. امکان دارد آنها موقعیت های خطرناک شگفت‌زده شوند. گاهی هم هیچ ایده و فکری برای بیرون آمدن از این شرایط ندارند. غالبا، فعالیت های تکانشی و بیش فعالی با هم همواره هستند. 

نوع ترکیبی بیش فعالی

در این نوع اختلال شخص بسیار فعال است و بدون فکر اقدام به فعالیت و انجام کار می نماید. کودکان با این نوع اختلال نشانه هایی از هر دو نوع قبل را که متذکر شویم دارا هستند. آنها در توجه کردن ، بیش فعال بودن و کنترل تکانش های خود دچار مشکل هستند. البته گاهی تمام بچه ها بی توجه هستند و یا این که بیش از حد فعالیت می کنند و حرکات تکانشی دارند.

ولی در کودکان دچار ADHD این حرکات دایمی هستند نه استثنایی این رفتارها برای کودک در منزل، مدرسه و با دوستان مشکلات حقیقی ایجاد می کنند در نتیجه اکثر بچه ها دچار این اختلال، حس افسردگی، اضطراب و عدم اطمینان بخود را دارند. این احساسات جزء علامت های ADHD شمرده نمی شوند و در اثر مشکلات مکرر در منزل و مدرسه در بچه ایجاد می شوند.

علایم بیش فعالی

علایم رایج در اختلال بیش فعالی کودکان

با اگاهی از علامت های اختلال ADHD میتوانید سریعتر آنرا در کودک تان تشخیص داده و برای درمان زودهنگام اقدام نمایید. از نشانه ها و علائم رایج در کودکان بیش فعال میتوان به موردهای زیر اشاره نمود :

- پریدن مکرر وسط حرف دیگران، ناتوانی در برنامه ریزی و تمام کردن تکالیف

- پرحرفی، نداشتن صبر و حوصله یا عصبی و حساس بودن

- نداشتن تحمل برای ایستادن در صف و رعایت نوبت

- برانگیختگی، بهم زدن بازي بقیه و هل دادن بقیه ی بچه ها و طرد شدگی به وسیله همسالان

- نداشتن مهارت های لازم در برقراری رابطه های اجتماعی با افراد دیگر

- گم کردن وسایل شخصی

- تحرک بی اندازه ، محدودیت میدان توجه و فراموشکاری، تکانشگری

- لجبازی، عدم ثبات عاطفی و هیجان پذیری

علایم کم توجهی – بیش فعالی بزرگسالان

اختلال کم توجهی/ بیش فعالی، اختلال کم توجهی( ADD) و بیش فعالی نیز نامیده می شود. ولی ADHD بزرگسالان بهترین واژه برای چنین شرایطی است. این واژه دارای دو جنبه اصلی از این شرایط است:نبود توجه کافی و رفتارهای بیش فعالی و تکانشی.

اختلال ADHD بزرگسالان علایمی دارد که شامل موارد زیر است:

- مشکل در تمرکز و توجه

- بی قراری

- بیش فعالی

- مشکل در اتمام تکالیف

- بی نظمی

- تحمل بسیار پائین در ناکامی ها

- نوسانات خلقی مکرر

- زود جوش بودن

- مشکل در رویارویی با استرس

- روابط بی ثبات و متشنج

عوامل مؤثر در ابتلا به اختلال بیش فعالی

عوامل مؤثر در ابتلا به اختلال بیش فعالی و کاهش توجه

هرچند دلایل دقیق اختلال بیش فعالی و کاهش توجه شناخته شده نیستند ولی پژوهشگران معتقد هستند موارد زیر امکان دارد در ایجاد آن تأثير داشته باشد:

وراثت:تحقيقات این را نشان میدهد که ADHD در خانواده ها به شکل ارثی منتقل می شود.

عدم تعادل شیمیایی:مواد شیمیایی در مغز اشخاص مبتلا به ADHD امکان دارد از تعادل خارج شود.

تغییرات مغزی:نواحی مغزی که مسئول کنترل توجه و تمرکز هستند، در کودکان مبتلا به ADHD کم تر فعال هستند.

عواملی که بر رشد جنین در زمان حاملگی تأثير می گذارند:تغذیه ی نامناسب، عفونت ها، سیگار کشیدن ، مصرف الکل و سوء مصرف مواد در زمان بارداری.

سموم:سمومی مثل سرب بر رشد مغز بچه تأثير منفی می گذارند.

اسیب مغزی یا اختلال مغزی:اسیب به قسمت جلویی مغز به نام لوب فرونتال، میتواند مشکلاتی در کنترل احساسات و برانگیختگی ها ایجاد کند.

درمان بیش فعالی

درمان تخصصی اختلال کم توجهی بیش فعالی

اگر چه راه‌های زيادي وجود دارد که میتوانید به یک کودک با اختلال کم توجهی بیش فعالی در منزل کمک کنید، امکان دارد بخواهید به دنبال کمک حرفه ای در طول مسیر باشید. متخصصان اختلال کم توجهی بیش فعالی میتوانند به ایجاد یک برنامه درمانی مؤثر برای فرزندتان کمک کنند. با توجه به اینکه اختلال کم توجهی بیش فعالی به ترکیبی از درمان ها و استراتژی ها جواب می دهد، مشاوره با چندین متخصص توصیه می شود.

برای پیدا کردن ارائه دهندگان درمان اختلال کم توجهی بیش فعالی، امکان دارد بخواهید با پزشک مراقبت های اولیه، پزشک ، بیمارستان محل و یا درمانگاه تماس بگیرید. منبع های ديگر برای منبع های تامین کننده عبارتند از شرکت بیمه، مقامات مدرسه کودک، یا یک گروه حمایت از والدین.

روان پزشک کودک و بزرگسال :

تشخیص اختلال کم توجهی بیش فعالی و تجویز دارو

روان شناسان:

تشخیص اختلال کم توجهی بیش فعالی و ارائه درمان. به اشخاص با اختلال کم توجهی بیش فعالی کمک کنید احساسات آن ها را کشف کنید.

درمان تخصصی بیش فعالی

درمانگر رفتاری- شناختی:

تنظیم برنامه های تغيير رفتاری در مدرسه، کار، و منزل

تعيين اهداف معلوم برای رفتار و موفقیت

به خانواده ها و آموزگاران کمک کنید تا جایزه ها و نتایج خود را حفظ کنند.

متخصصان اموزشی:

شیوه های درسی برای موفقیت در مدرسه را اموزش دهید

به کودکان کمک کنید تا تطابق را از مدرسه بدست آورند

مشاوره در مورد فناوری 

اختلال رفتاری برای بیش فعالی:

رفتاردرمانی که بعنوان تغيير رفتار هم شناخته می شود، یک درمان بسیار موفق برای افراد با اختلال کم توجهی بیش فعالی می باشد. این کار به خصوص برای بچه ها موثر است که داروهای محرک را مصرف می کنند و حتی امکان دارد به شما اجازه دهند که ميزان مصرف دارو را کاهش دهید.

رفتار درمانی شامل تقویت رفتارهای موردنظر از طريق پاداش و تعریف و کاهش رفتارهای مشکل با تنظیم محدودیت ها و عواقب است. مثالا، یک مداخله امکان دارد این باشد که معلم به کودکی پاداش می دهد که اختلال کم توجهی بیش فعالی دارد به علت این که پیش از این که صحبت کند انگشت خود را بالا گرفته است.

بیش فعالی در بزرگسالان

کارهایی که برای مدیریت بیش فعالی میتوانید انجام دهید

با انجام کارهای زیر خودتان میتوانید تاحدی اختلال بیش فعالی را کنترل کنید و زندگی عادی و دور از هر مشکلی داشته باشید:

- داروهای تجویز شده را طبق دستور پزشک مصرف کنید 

- برنامه ریزی کنید

- به آرامی نفس بکشید

- عوامل حواس پرتی را حذف کنید

- انرژی اضافه ی خویش را تخلیه کنید

- از افراد دیگر کمک بگیرید

گردآوری: بخش روانشناسی