عوارض استفاده از مواد شوینده در خانه متحرک

این روزها که روزهای آخر زمستون رو سپری می‌کنیم، کمتر خونه‌ای پیدا می‌شه که افراد خانواده درگیر خانه تکانی نباشن.
حالا با نزدیک شدن به بهار و رونق خانه تکانی، متاسفانه بیشترین علت مراجعه به بخش مسمومیت اورژانس‌ها، افرادی هستن که بر اثر استفاده زیاد از مواد شوینده دچار مسمویت یا آلرژی‌های تنفسی شدن؛ دکتر شاهین شادنیا در این باره گفته:
هنگام استفاده از مواد شوینده باید زمان استفاده را تا حد امکان کوتاه کرد و ترجیحا در فضای باز و یا در فضای بسته‌ای که هواکش و تهویه دارد از این مواد استفاده کرد.

جناب شادنیا ادامه داد: مواد شوینده، پاک کننده و ضدعفونی کننده ماهیت سوزانندگی دارند، این مواد یا از ترکیبات اسیدی ضعیف تشکیل شده‌اند و یا ترکیبات قلیایی هستند که در صورت عدم مصرف درست، سلامت اعضای خانواده را تهدید می‌کنند.
شادنیا با اشاره به این‌که نمی‌شه مواد شوینده رو از چرخه سبد خانوار حذف کرد، ضرورت مصرف صحیح و رعایت دستورالعمل‌ها در استفاده از این فرآورده‌ها رو خواستار شد.
رییس بخش مسمومین بیمارستان لقمان حکیم با اشاره به این‌که در استفاده از این مواد باید حتما از دستکش استفاده بشه، اضافه کرد: با این روش از سوختگی و آسیب به پوست جلوگیری می‌شود، ضمن این‌که باید حواس‌مان باشد در زمان استفاده این مواد به درون چشم پاشیده نشوند و یا اگر امکان دارد از عینک‌های مخصوص استفاده کنیم.
او تاکید کرد: مواد شوینده در صورت پاشیده شدن به داخل چشم می‌توانند موجب سوختگی ناحیه قرنیه شوند.
شادنیا پرهیز از استنشاق مستقیم مواد شوینده رو خواستار شد و گفت: برخی افراد در فضاهای بسته مواد سفید کننده و پاک کننده رو با هم ترکیب می‌کنن، گاز کلری که از ترکیب این محصولات متصاعد می‌شه بسیار سوزاننده است و باعث تنگی نفس و یا اسپاسم تنفسی و حتی مرگ فرد می‌شود.
شادنیا به ضرورت پوشیدن ماسک حین استفاده از مواد شوینده و پاک کننده اشاره کرد و گفت: ضمن استفاده از ماسک، حتما در زمان استفاده از این مواد درها و پنجره‌ها را باز بگذارید تا از آسیب‌های احتمالی به ریه‌ها و سیستم تنفسی جلوگیری شود.
این عضو هیئت علمی دانشگاه هشدار داد: اگر مواد شوینده روی پوست یا داخل چشم‌تان ریخت، ضمن قرار گرفتن در مکانی که تهویه مناسب دارد محل را با آب معمولی شست‌و شو دهید. در بسیاری از موارد دیده می‌شود که برخی به اشتباه، زمانی‎که این ترکیبات در چشم و یا روی پوست ریخته می‌شود از ترکیبات سوزاننده اسیدی و یا قلیایی دیگری برای شست‌وشوی محل آسیب دیده استفاده می‌کنند، این کار بسیار خطرناک است و شرایط را پیچیده‌تر می‌کند.
شادنیا تاکید کرد: ترکیباتی که در مواد شوینده وجود دارد دارای فعل و انفعالاتی هستند که آسیب‌های حرارتی در پوست و مخاط‌ها ایجاد می‎کنند؛ بنابراین توصیه نمی‌شود این ترکیبات خنثی شود، بهترین اقدام رقیق کردن با کمک آب معمولی و ولرم است.
او با بیان این این‌که آب گرم می‌تواند سوختگی بیشتری در پوست آسیب دیده ایجاد کند، ادامه داد: حتی آب خیلی سرد هم می‌تواند آسیب را بیشتر کند، بهترین درجه آب همان اندازه دمای معمولی بدن یعنی ۳۷ درجه است.
شادنیا با اشاره به این‌که خانواده‌هایی که فرزند کوچک دارن باید مواد شوینده رو دور از دسترس کودک قرار بدن، توصیه کرد: این مواد را در کابینت‌های طبقه بالا که دست کودک به آن نمی‌رسد قرار دهید، همچنین حین کار، کودک را با این ترکیبات تنها نگذارید؛ بچه‌ها اشتباها این مواد را به صورت خوراکی بلع می‌کنند و متاسفانه این ترکیبات سوزاننده، خطرناک و کشنده باعث سوختگی دستگاه گوارش می‌شوند.
شادنیا با بیان این‌که شناخت کودکان از محیط اطراف معمولا از راه دهانه،گفت: توصیه می‌شود هرگونه ماده دارویی یا شیمیایی را "نه در یخچال نگه‌داری کنید و نه در کابینت‌های طبقه پایین" مواد دارویی و شوینده را همیشه از دسترس کودک خارج کنید.
شادنیا با بیان این‌که آمار مسمویت دارویی و یا بلع مواد سمی در کودکان بسیار بالاست، خاطرنشان کرد: افرادی‌که از ترکیبات مواد مخدر برای ترک (داروهایی مانند شربت‌های متادون) استفاده می‌کنند، معمولا این داروها را درون یخچال نگهداری می‌کنند، این‌ کار بسیار خطرناک است و سلامت فرزند شما را تهدید می‌کند.
استاد دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با یادآوری این موضوع که مسمومیت ناشی از دو ترکیب سفید کننده و پاک کننده بسیار خطرناکه، توضیح داد: گاز کلری که از ترکیب این دو ماده سمی متصاعد می‌شود بسیار سوزاننده و تحریک کننده است، دقیقا مثل بیماری می‌ماند که دچار حملات آسم شده و به دلیل اسپاسم شدید احتمال خفگی در این او تشدید می‌شود.
شادنیا با اشاره به این‌که در روزهای پایانی سال با افزایش موارد مسمومیت با فرآورده‌های شوینده و شیمیایی روبه‌رو هستیم، اظهار کرد: معمولا دو فرم مسمومیت وجود دارد؛ مسمومیت‌های استنشاقی که ناشی از متصاعد و آزاد شدن گازهای کلر است. فردی‌که در معرض گازهای سمی قرار می‌گیرد دچار تنگی نفس، بی‌تابی، درد قفسه سینه، سرفه‌های مکرر، سوزش چشم و گلو و خارش راه‌های هوایی فوقانی می‌شود.
این عضو هئیت علمی دانشگاه با بیان این‌که تماس مستقیم با مواد شوینده فرم دوم مسمومیت با شوینده‌هاست، گفت: گاها دیده می‌شود افراد برای نظافت موثرتر چند ماده شوینده را با یکدیگر ترکیب می‌کنند، این موضوع باعث می‌شود که پوست دست‌ها گاها در معرض آسیب شیمیایی با این مواد قرار گیرد. سوزش، خارش و قرمزی از نشانه‌های مسمومیت پوستی با مواد شوینده است که در صورتی که این نشانه‎‌ها آزاد دهنده شد باید مراقبت‌های اولیه انجام شود.

این استاد دانشگاه با بیان این‌که اولین اقدام در مسمومیت‌ها دور کردن مواد شیمایی از فرد مسموم شده، هست، تاکید کرد: در این شرایط سریعا فرد را از محیط دور کرده، در و پنجره‌ها را باز کنید و او را در معرض هوای آزاد قرار دهید. در مسمومیت‌های پوستی نیز ماده شیمیایی را کنار بگذارید و از تماس بیشتر با این مواد پرهیز کنید، بهترین راهکار شست‌و شو با آب ساده حداقل ۱۰ تا ۲۰ دقیقه است.
شادنیا درباره تماس مواد شیمیایی با چشم‌ها هشدار داد و گفت: در صورتی‌که به طور اتفاقی این مواد وارد چشم شود، باید ابتدا منبع مسمومیت از بین برود و در ادامه چشم‌ها را با آب فراوان بشویید. در مواردی‌که علامت‌های تحریکی تنفسی وجود داشته باشد و یا سوزش پوست آزار دهند شوند باید به مراکز درمانی مراجعه کرد.
این متخصص همچنین به باوری اشتباه مبنی بر اثر بخش بودن مصرف شیر در هنگام مسمومیت‌ها اشاره کرد و توضیح داد: این توصیه علمی نیست و استفاده از شیر نمی‌تواند آسیب‌های به‌وجود آمده در دستگاه تنفسی را کاهش دهد.
وی با اشاره به این‌که غلظت مواد شیمیایی در ارتباط مستقیم با آسیب‌های احتمالی به دستگاه تنفسی یا پوست است، خاطرنشان کرد: به طور مثال سفید کننده‌های خانگی غلظت سه تا پنج درصدی دارند؛ بنابراین نمی‌توانند آسیب جدی به فرد وارد کنند ولی با این‌ حال بهترین راهکار اینه که هنگام استفاده از مواد شیمیایی حتما از دستکش استفاده بشه، ترجیحا ماسک بزنید، هرگز از مواد با غلظت بالا استفاده نکنید، مواد شوینده رو با هم ترکیب نکنید و همیشه پنجره و راه‌های تهویه رو باز بذارید.
رییس بخش مسمومین بیمارستان لقمان حکیم درباره مصرف تصادفی و خوراکی مواد شوینده در کودکان نیز هشدار داد و گفت: این مواد ممکن است حاوی قلیا باشن (قلیا از اسید خطرناک‌تر است)، بنابراین اگر کودکی به هر دلیلی از مواد سوزاننده، شیمایی و پاک کننده استفاده کرد، هرگز کودک رو وادار با استفراغ نکنید، ماده‌ای( حتی آب یا شیر) به او ندید و سریعا با اورژانس تماس بگیرید.