چیزهایی که با "چشمان بسته" می بینیم چیست؟

آیا تا به حال وقتی در یک اتاق مطلقا تاریک قرار گرفته‌اید یا چشمانتان را بسته‌اید، چیزی شبیه به عکس بالا را با چشمان بسته خود دیده‌اید؟ این الگوها و شکل‌ها واقعا چه هستند؟

فرادید: چشم‌ها فقط زمان باز بودن، چیزهای عجیب و غریب به ما نشان نمی‌دهند. حتی وقتی چشمانتان را در یک اتاق بسیار تاریک باز کنید یا ببندید، ممکن است الگوهای مختلف و چرخش رنگ‌ها یا حتی چشمک زدن نور را ببینید. برخی از این موارد ممکن است مربوط به اختلالات بینایی باشند اما بیشتر مردم با چشمان بسته توهمات بصری بی‌ضرری را تجربه می‌کنند که نتیجه عملکرد طبیعی چشم‌هاست. 

به این عملکرد طبیعی «فُسفِن» (phosphene) می‌گویند، یعنی احساس دیدن نور توسط افراد، زمانی که نوری برای ایجاد آن‌ها وجود ندارد. 

کاترینا اشمید، دانشیار دانشکده بینایی‌سنجی و علوم بینایی دانشگاه صنعتی کوئینزلند می‌گوید: «چشم‌های ما در تاریکی خاموش نمی‌شوند، بلکه سیگنال‌های داخلی بسیار ضعیفی ایجاد می‌کنند که نور را «تقلید» می‌کنند. این سیگنال‌ها مدام توسط سلول‌های پشت چشم ساخته می‌شوند».

«چرخش‌ها و امواجی که ما می‌بینیم در اثر تغییرات در فعالیت این سلول‌ها ایجاد می‌شوند. حباب‌هایی که می‌بینیم ممکن است رنگی باشند، چون سلول‌های چشم شما که رنگ را تشخیص می‌دهند هم این فعالیت را نشان می‌دهند. این سیگنال‌ها به مغز منتقل می‌شوند و مغز این فعالیت تصادفی را تفسیر می‌کند. مغز نمی‌داند آن‌ها توسط نور واقعی تولید نشده‌اند، به همین دلیل ما فکر می‌کنیم نورها و الگوهای رنگی را می‌بینیم؛ در حالی که آن‌ها واقعا بیرون از چشم ما وجود ندارند. این یک نوع توهم است!» 

اگرچه این اتفاق در افراد سالم رخ می‌دهد، اما ممکن است نشانه‌ای از مشکلات شبکیه مانند جداشدگی شبکیه، مشکلات عصبی، یا به سادگی مالش بیش از حد چشم باشد. اگر به طور تصادفی فشار کمی به کره چشم وارد شود (هرگز عمداً این کار را انجام ندهید)، می‌تواند باعث ایجاد فُسفِن شود. 

اشمید می‌گوید: «اگر چیزی که می‌بینید تغییر کرده و الگوهای نور بسیار قابل‌توجه‌تر شده‌اند یا مدت طولانی‌تری در اطراف معلق ماندند، می‌تواند نشان‌دهنده یک اختلال باشد که باید در مراجعه به پزشک آن را بررسی کرد.» 

توجه داشته باشید که محتوای این مقاله قرار نیست جایگزینی برای توصیه‌های پزشکی حرفه‌ای، تشخیص یا درمان باشد. در مورد پرسش‌هایی که ممکن است در مورد شرایط پزشکی داشته باشید، همیشه از مراکز بهداشتی واجد شرایط مشاوره بگیرید.