موسیقی پاپ (به انگلیسی: Pop music، که در اصل به معنی موسیقی عامهپسند (popular) میباشد) یک سبک از موسیقی عامهپسند است. و معمولاً در مقابل موسیقی کلاسیک و فولک (محلی)و موسیقی درام تکنو قرار میگیرد و از آنها متمایز است. با این حال هنرمندان این سبک در سبکهای ترنس، هاوس، مَش آپ، ریمیکس، موسیقی الکترونیک، راک، هیپهاپ، دنس، ریتم اند بلوز (R&B) و کانتری هم میتوانند فعالیت داشته باشند و این باعث میشود که تبدیل به سبکی انعطافپذیر شود. شاخههای زیادی مانند موزیک ترنس، هاوس، هارد ترنس و… از سبک پاپ سر چشمه گرفته میشود. عبارت «موسیقی پاپ» همچنین میتواند به یک زیر سبک خاص (درون پاپ) اشاره داشته باشد مانند سافت راک و پاپ راک.
پاپ معمولاً به عنوان موسیقیای تعریف میشود که به شکل تجاری یا با هدف سود مالی تهیه شده است. بنا به تعریف سایمون فریت، منتقد موسیقی و جامعهشناس متخصص موسیقی مردم پسند، موسیقی پاپ بیشتر به عنوان یک صنعت شناخته میشود نه یک هنر. البته این موسیقی را میتوان در حیطه بازار، ایدئولوژی، تولید و زیباییشناسی هم معنا کرد. درواقع، پاپ طوری طراحی شده که «برای همه جالب باشد» و «از هیچ جای خاصی نیامده» و قرار هم نیست «سلیقه خاصی را اعمال کند».
دههٔ ۱۹۳۰ و ۱۹۴۰
این نوع موسیقی از سبکهای بلوز (شیکاگو)، و کانتری (تنسی) تأثیر گرفت
خوانندگان پاپ آن دوره کسانی چون بینگ کراسبی، فرانک سیناترا، دین مارتین، بابی دارین و پگی لی بودند، اما خوانندگانی چون بیل هالی، فتس دامینو و الویس پریسلی به دلیل اینکه از نسل جوان تری بودند بیشتر معروف شدند.
این دهه با گروههایی چون جانی تلوتسان، بابی وی، برایان هایلند، تامی رو، جین پیتنی، فرانکی آوالن شروع شد. در نیمهٔ آن با هنرمندانی چون کارول کینگ، نیل دایموند و برت باکاراک، آرتا فرانکلین، ایسلی برادرز، ری چارلز، استیو واندر، سوپرمز، ماروین گی، باب دیلن و سایمون و گارفانکل متحول شد.
در این دوره موسیقی دیسکوی بیجیز، پیانوی بیلی جوئل و التون جان، کانتری ایگلز، هنرمندان پاپ راک مانند بانی تایلر، خولیو ایگلسیاس راد استوارت، استیلی دان و فلیتوود مک گل کرد. ایبیبیای گروه سوئدی بودند که با مسابقه ترانه یوروویژن به شهرت رسیدند و انقلابی در موسیقی پاپ به پا کردند.
برجستهترین خوانندهٔ این دوره، مایکل جکسون بود که با انتشار آلبومهای «تریلر» (پرفروشترین آلبوم موسیقی جهان تا به امروز) و «بد» (یکی از پرفروشترین آلبومهای تاریخ) تغییرات بنیادی و ساختارشکنی را در سبکهای موسیقی و به خصوص سبک پاپ ایجاد کرد. مایکل جکسون را «سلطان پاپ» و مدونا را «ملکهٔ پاپ» مینامند. جرج مایکل یکی از چهارستون پاپ در این دهه بود و مدرن تاکینگ که با تکآهنگ «You are my heart you are my soul» توانست چندین هفته در صدر جدولها باشد. از دیگر هنرمندان این دهه میتوان به: مایکل بولتون، پرینس، جانت جکسون، دوران دوران، گروه پلیس، سیندی لاپر، ویتنی هوستون، فیل کالینز، کایلی مینوگ و پائولا عبدل و کالچر کلاب اشاره کرد.
بریتنی اسپیرز یکی از مشهورترین هنرمندان دهه ۲۰۰۰ است.
مایکل جکسون نیز هنوز جایگاه خود را به خوبی حفظ کرده بود و یکی از محبوبترين و پرطرفدارترین خوانندگان دهه ۹۰ بود. در اواخر دهه ۱۹۹۰ ظهور هنرمندانی همچون بریتنی اسپیرز، جاستین تیمبرلیک و کریستینا آگیلرا باعث شکلگیری دوباره پاپ شد. سبک تین پاپ در کانال دیزنی توسط ستارگانی چون هیلاری داف و بریتنی اسپیرز به وجود آمد. از اواخر دهه ۱۹۹۰ و شروع قرن ۲۱ با روی کار آمدن سینثی سایزر های پیشرفته نرم افزاری و پیشرفت تکنولوژی، موسیقی پاپ روی دیگر خود را نشان داد. گروهها و خوانندگان بریتانیایی پاپ راک چون باستد، مکفلای، کلدپلی و رابی ویلیامز و خواننده کانادایی آوریل لوین و گروه آهنگساز فرانسوی دفت پانک ؛ در دههٔ ۲۰۰۰ و ۲۰۱۰ به شهرت رسیدند. خوانندگانی که سبکهای دیگر پاپ را دربرمیگیرند عبارتاند از ویتنی هوستون و ماریا کری در R&B، گارث بروکس و شانیا توین در کانتری، و در دنس پاپ کایل منگ و مدونا که یکی از پر فروشترین خوانندگان تمام دوران بود. مطرحان موسیقی پاپ که در بین بینندگان جذابیت یافتند افرادی مانند برنو مارس، سلن دیون و نورا جونز بودند.
موسیقی پاپ ایرانی، در سدهٔ ۱۹ میلادی و در دوران پادشاهی قاجاریان زاده شد، و پس از نوآوری پدیدهٔ رادیو، گسترش یافت.[۱]
بازار موسیقی ایران، پیش از دههٔ ۵۰ میلادی، در دست خوانندگان موسیقی کلاسیک ایرانی بود.[۲] احمد عاشورپور که به پدر موسیقی پاپ ایرانی مشهور بود، خواننده ترانههای فولکلور گیلکی و فارسی باترانههایی همچون نوروز، سازونقاره، جوما بازار میباشد. موسیقی پاپ ایرانی با رویکارآمدن و درخشش هنرمندانی مانند ویگن، که «سلطان» جاز ایران شناخته میشد، و بهکارگیری سازها و شیوههای موسیقی غربی، دگرگون شد. ویگن، نخستین کسی بود که گیتار را در موسیقی ایرانی نواخت،[۲] و نخستین ترانهٔ او، «مهتاب»، سرآغاز یک دگرش در موسیقی ایرانی بود.
احمد عاشورپور، شهرام شبپره، شهبال شبپره، ابی، ویگن، حسن شماعیزاده، ستار، حبیب، داریوش، دلکش، رامش، عارف، فتانه، عماد رام، فرهاد، گوگوش، حمیرا، لیلا فروهر، معین، مهستی، و هایده، برخی از چهرههای کهن موسیقی پاپ ایران هستند. بابک بیات ،اسفندیار منفردزاده، انوشیروان روحانی، جهانبخش پازوکی، حسن شماعی زاده، سیاوش قمیشی، آندرانیک، اریک، لقمان اطحمی، صادق نوجوکی، فرید زلاند، محمد حیدری، منوچهر چشمآذر، ناصر چشمآذر، و واروژان، از آهنگسازان این دوران بودند.[۴] همچنین، اردلان سرفراز، ایرج جنتی عطایی، و شهیار قنبری و... از ترانهسرایان نسل نوی این دوران بودند.
پس از انقلاب ۱۳۵۷، از بسیاری از زمینههای هنری جلوگیری شد، و بسیاری از هنرمندان ناچار شدند به رها کردن پیشهٔ خود یا دنبال کردن آن در بیرون از کشور. تا پیش از انقلاب ۱۳۵۷، هارمونیهای بهکاررفته در موسیقی پاپ ایران، بر پایهٔ ردیف موسیقی کلاسیک ایرانی بودند. با کنار رفتن بسیاری از آهنگسازان، موسیقی پاپ ایرانی دچار یک دگرگونی شد.
موسیقی پاپ در ایران، در دههٔ نخست جمهوری اسلامی، سراسر ناپدید شد، ولی پس از جنگ هشتساله با عراق، با رویکردی جداسر از موسیقی ایرانی برونمرزی، دوباره پدیدار شد.[۵] علیرضا افتخاری، بیژن خاوری، پرویز طاهری، حسن همایونفال، حمید غلامعلی، عباس بهادری، مهدی سپهر، و مهرداد کاظمی، مسعود فردمنش،سرژیک (خواننده)،بیژن مرتضوی،جلال همتی،سیاوش شمس ، سندی ، منصور (خواننده) ، سعید محمدی ، مجید اخشابی ، شهرام کاشانی ، امید (خواننده) از چهرههایی بودند که در «دوران سازندگی» رویکار آمدند.
موسیقی پاپ، در «دورهٔ اصلاحات»، با گشایش در سیاستهای فرهنگی و هنری، پا به دورهای دیگر گذاشت. در دههٔ نود میلادی، برای پیشی گرفتن از موسیقی ایرانی برونمرزی، سرپرستان زمینهٔ موسیقی برآن شدند که کارهایی همسو با چارچوب قانونی خود تولید کنند.[۵] محمدعلی معلم دامغانی و فریدون شهبازیان، در صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، انجمنی را برای بررسی بازگشت و پیشرفت موسیقی پاپ برپا کردند.[۶] محمد اصفهانی، خشایار اعتمادی، سعید شهروز، شادمهر عقیلی، و گروه آریان، از نخستین کسانی بودند که پروانهٔ کار پیدا کردند. حسین زمان، علیرضا عصار، قاسم افشار، امیر کریمی، مانی رهنما، و ناصر عبداللهی، از دیگر خوانندگان پاپ این دوره بودند. برخی از کارهای آنان، در تلویزیون نیز پخش شد. این کارها، گرچه هواداران و دنبالکنندگان گستردهای داشتند، ولی از دید برخی از منتقدان، هم در زمینهٔ تکنیک و هم درونمایه، ناخوشآیند بودند. فریدون شهبازیان نیز کنارهگیری کرد و به منتقدان موسیقی پاپ رایج در ایران پیوست و همچنین رضا صادقی در این دوران یکی از خواننده های زیرزمینی بوده است.
در سال ۱۳۷۷، برای نخستین بار پس از انقلاب ۱۳۵۷، جشنوارهٔ موسیقی پاپ برگزار شد.[۵] پس از آن، خوانندگان پاپ جوانتر، این جریان را پیش بردند. به دنبال گسترش فناوریهای نوین و دسترسی همگانی به اینترنت، گروهها و خوانندگان زیرزمینی موسیقی پاپ نیز آغاز به کار کردند.
پس از دههٔ ۷۰، چهرههایی چون محسن یگانه، احسان خواجه امیری، بابک جهانبخش، امین رستمی، محمد علیزاده، علی عبدالمالکی، بنیامین بهادری، بهنام صفوی، علی لهراسبی، محسن چاوشی، رضا صادقی، حمید حامی، فرزاد فرزین، شاهکار بینش پژوه،حمید عسکری، مهدی یراحی، گروه سون، گروه رستاک، سیروان خسروی، مجید خراطها، فریدون آسرایی، مازیار فلاحی، حامد هاکان، رویکار آمدند. همچنین امیر تتلو، آرمین تو ای اف ام، رضایا و حسین تهی نیز از خوانندگان پاپ زیرزمینی آن دوره بودند.
پاسخ ها