همه چیز درباره سیستم صوتی مذهبی

در این مقاله تصمیم داریم تا به تمام سوالاتی که در خصوص سیستم صوتی مذهبی در ماه محرم ممکن است برای شما پیش آید جواب بدهیم. پس همراه آوازک باشید. 
همانطور که می‌دانید هر سیستم صوتی، مجموعه‌ای از محصولات است که با همدیگر، صدا را دریافت کرده، انتقال می‌دهند و ممکن است آن را میکس و افکت‌گذاری کرده و فعالیت‌های دیگری نظیر کمترل صدا، ضبط، تقویت، انتقال و پخش صدا را نیز انجام می‌دهد. 
سوالی که در این جا ممکن است پیش بیاید این است که هرکدام از این وظایف را کدام یک از تجهیزات صوتی انجام می‌دهد؟

مرحله دریافت صدا

زمانی که یک مداح شروع به مداحی می‌کند. صدا توسط میکروفون دریافت شده و سیم پیچ داخلی آن مرتعش می‌شود، با این ارتعاش، در خروجی یک میکروفون، ولتاژ ایجاد می‌شود. 
در واقع صدا به کپسول میکروفون وارد می‌شود، سیم پیچی در یک میدان مغناطیسی جابجا شده و ولتاژ کمی تولید می‌نماید. این ولتاژ در حد چند هزارم ولت یا چند میلی ولت است. 
پس میکروفون وظیفه دریافت صدا را دارد، انتخاب یک میکروفون باکیفیت و حرفه ای، تاثیر زیادی بر قدرت، وضوح و فیدبک صدای خروجی دارد. 
زمانی که می‌خواهید اقدام به خرید میکروفون یقه ای کنید، باید به نحوه استفاده از آن و محلی که می‌خواهید از آن استفاده کنید، توجه کنید. میکروفون های داینامیک، بیشترین استفاده را در میان مداحان دارند. 
برخی از میکروفون‌های داینامیک، در دسته خود کلید روشن و خاموش دارند. بسیاری از افراد اعتقاد دارند که میکروفون‌های بدون کلید، چون اتصالات اضافی ندارند، نویز کمتری دارند. 
از مشهورترین میکروفون‌های بازار که مداحان در سال‌های اخیر به آن اعتماد کرده‌اند می‌توان به میکروفون شور به خصوص Shure SM57 و میکروفون Shure SM58، میکروفون بیرداینامیک به خصوص مدل M59، میکروفون‌های سنهایزر، AKG، جاسکو و زیکو اشاره کرد. 
میکروفون ساخت کمپانی شور، آمریکایی است و پیدا کردن نمونه اصلی آن در بازار ایران بسیار دشوار است. 
برند الکتروویس نیز که یکی از بهترین‌های جهان است، در دو مدل 967 و 767 توانسته است کیفیت صدای بسیار بالایی ارائه دهد. در میان میکروفون های سنهایزر مدل e845 و 840  توانسته‌اند عملکرد کیفی بالایی داشته باشند. 
در میان میکروفون‌های مدل AKG، مدل های D5S ، D7S یا D3700S بهتر از سایر گزینه هاست. 
نکته ها و ویژگی های بسیار مهمی که در انتخاب میکروفون برای سیستم صوتی مذهبی باید به آن توجه کنید، الگوی قطبی، آمپدانس، نوع مبدل و رنج فرکانسی تحت پوشش آنهاست. 
اگر قصد دارید تا صدای جمعیت را بگیرید استفاده از میکروفون‌های خازنی، یک گزینه مناسب برای شماست. برای مثال، Behringer C-2 
البته این میکروفون‌ها به تغذیه 48 ولت فانتوم احتیاج دارند. اگر میکسر صدای شما برای فانتوم، کانال جداگانه‌ای ندارد، نمی‌توانید از ترکیب میکروفون خازنی و داینامیکی استفاده کنید. بلکه باید یک تغذیه فانتوم جداگانه تهیه کنید یا اینکه برای صدای میکروفون خازنی از یک میکسر کوچک استفاده نمایید.
اگر به دنبال میکروفون باکیفیت بالا و قیمت مناسب هستید، می‌توانید میکروفون‌های زیکو مدل DM-1000 و DM-2000 را مد نظر قرار دهید. این میکروفون‌ها هم سه سال گارانتی و هم ده سال خدمات پس از فروش دارند که خیال شما را بابت خرید مطمئن، راحت می‌کند. 
در رنج قیمت پایین تر می‌توانید روی برندهایی نظیر JAS و D&D حساب باز کنید. استفاده از این برندها نسبت به میکروفون شور تقلبی بهتر است. 
برای خرید بهترین میکروفون مداحی و میکروفون سیستم وتی مذهبی حتما با کارشناسان آوازک به شماره 02191016050 تماس بگیرید و از مشاوره رایگان ما بهره‌مند شوید. 
کابل میکروفون، محصول دیگری است که در هنگام خرید باید به کیفیت آن توجه کنید. کابل میکروفون خوب می‌تواند از ورود نویز به سیگنال خروجی میکروفون جلوگیری کند. داشتن انعطاف بالا برای جلوگیری از اذیت مداح و پیچ نخوردن هم اهمیت زیادی دارد. 
مورد بعدی که باید به آن توجه کنید، استفاده از کانکتورهای خوب است. کانکتوری که به میکروفون متصل می‌شود را با نام کابل XLR می‌شناسیم. این کابل در میان متخصصین حوزه صدا به کنون یا مادگی نیز شناخته می‌شود. این کانکتور، سه پین برای اتصال سیم دارد. 

گاهی اوقات، علی‌الخصوص در دستگاه‌های ایرانی، سیم شیلد به پین 3 و پین بدنه کانکتور اتصال دارد (به این معنا که پین 1 و 3 و بدنه کانکتور به هم متصل باشد و هر سه به زمین) تا نویز ایجاد شده برطرف شود.
 اگر این کار انجام شود، بدنه دستگاه به بدنه میکروفون متصل می‌شود. در دستگاه‌هایی که از تغذیه سوئیچینگ استفاده می کنند و نیاز به ارت دارند، بدنه ولتاژ کافی برای برق گرفتگی خواهد داشت اما از آنجایی که جریان برق ضعیف است، شدت برق گرفتگی نیز زیاد نخواهد بود. 
برای جلوگیری از برق گرفتگی مداح باید آن را نسبت به زمین عایق کنیم. این عایق کردن می‌تواند توسط چند لایه گونی، فرش یا موکت انجام شود.
همچنین باید بدنه دستگاه را به یک لوله فلزی آب یا هر لوله ای که به عمق چند متری زمین (خاک تر) رفته باشد وصل کنید اما استفاده از لوله گاز خطرناک است. ولتاژ ضعیف از راه این لوله‌ها دفع شده و دیگر مداح احساس برق گرفتگی نخواهد کرد.

مرحله میکس، افکت گذاری و کنترل

همانطور که پیشتر گفتیم، برخی تجهیزات صوتی وظیفه میکس، افکت گذاری و کنترل را دارند. 
میکسر صدا می‌تواند وظیفه میکس نمودن ورودی های مختلف (ورودی‌هایی مانند میکروفون و موزیک پلیر) را انجام داده و فیلترها و افکت‌های مختلف روی صدا اعمال می‌کند.
فرض کنید 5 لاین ورودی روی میکسر صدا دارید، 3 لاین یا همان کانال را به میکروفون متصل کرده، یک لاین را به پخش کننده موسیقی و لاین دیگر به رادیو متصل می‌شود. با استفاده از این میکسرف ولوم صدا، زیر و بم بودن صدا، شفافیت و حساسیت آن قابل کنترل است.
داشتن افکتور برای یک میکسر صدا یک مزیت محسوب شده و شما با کمک آن می‌توانید روی صداها، افکت بگذارید.
از پرکاربردترین افکت‌ها در مراسم مذهبی می‌توان به افکت دیلی (Delay) یا تاخیر اشاره کرد. این افکت که با نام افکت اکو شناخته می‌شود در دستگاه‌هایی مانند اکو همراه نیز کار می‌کند. اکو همراه‌های برین صوت، زیکو، اکوچنگ و ... این افکت را دارند. 
این افکت‌ها خودشان، چند متغیر یا پارامتر دارند. از جمله متغیر سرعت پخش تکرارها (Speed) متغیر میزان تکرارها (Feedback) و تاخیر بین هر تکرار (Time). این افکت باید بر اساس سبک خواندن (شور) یا واحد تنظیم شود. مقدار اکو یا Delay برای شور مداحان باید با فاصله بین هر سینه زدن برابر باشد. اما برای واحد باید برابر با کسری از آن باشد. 
از دیگر افکت‌های روضه خوانی، افکت‌های مربوط به Hall-Reverb است. این افکت که زیرمجموعه‌هایی مانند Large Hall  و Small Hall دارد صدا را به عبارتی حمامی می‌کند. انگار در حال خواندن در یک تالار یا حمام هستید!
بعضی از پارامترهای این افکت شامل Pre-Delay یا پیش تاخیر، Decay  یا میزان محو شدگی و Liveliness  یا سرزندگی افکت پخش شده است.
اما سوالی که برای بسیاری از افراد پیش می‌آید این است که در هنگام خرید میکسر صدا برای مراسم مذهبی و هیئت‌ها باید به چه نکاتی توجه کرد؟
نخستین نکته این است که آیا می‌خواهید میکسرتان به راحتی حمل و نقل شود یا خیر؟ می‌خواهید دستگاهتان افکت خوبی داشته باشد یا خیر؟ و اینکه این دستگاه توان راه اندازی چند بلندگو را دارد؟
با وجود این ویژگی‌ها شما به پاور میکسر نیاز خواهید داشت. پاور میکسرها گزینه های بسیار عالی هستند. برای سیستم صوتی هیئت های مذهبی اغلب از پاور میکسر دایناکورد استفاده می‌کنند اما کار کردن با این محصول بسیار سخت است، علاوه بر آن پس از افزایش قیمت ارز، بسیار گران شده‌اند. پاور میکسرهای دایناکورد به خصوص پاور میکسر دایناکورد 3-1000 بیشتر به خاطر افکت اکوی خود که به آن افکت دایناکوردی گفته می‌شود معروف شده است. از جمله مشکلاتی که برخی از عزیزان در هیئت‌ها با این دستگاه با آن مواجه می‌شوند می‌توان به مشکل در افکت آن اشاره کرد. برای مثال زمان شور و تکرار حروفی مانند سین.
برخی از پاور میکسرهای ساخت ایران در حال حاضر، توانسته‌اند افکت دایناکوردی را به خوبی ارائه کنند. ممکن است شما برای سیستم صوتی مذهبی خود، با توجه به موارد مختلفی نظیر وات بلندگوها یا توان خروجی آن‌ها و ابعاد هیئت یا مسجد، نیاز به پاور میکسر صندوقی داشته باشید. پاور میکسرهای صندوقی برای بلندگوهای با توان بالا بسیار مناسب است. 
پاور میکسرهای صندوقی زیکو، به خوبی در هیئت‌های مختلف در سراسر ایران امتحان خود را پس داده‌اند. از جمله مزایای تجهیزات صوتی زیکو می توان به سه سال گارانتی و ده سال خدمات پس از فروش آن اشاره کرد. از دیگر تولیدکننده‌های پاور میکسر صندوقی می‌توان به جاسکو، دی اند دی، بیسکو، آسیاامپ، اکوچنگ و بهرینگر اشاره کرد. 
در سال‌های اخیر استفاده از مدل 8600 برند D&D متداول شده است. این دستگاه اگرچه کیفیت بالایی دارد اما با مشکلاتی نظیر خراب شدن قفل در دست و پنجه نرم می‌کند. از جمله مزایای استفاده از این پاور میکسر، می‌توان به دارا بودن دو افکت جداگانه با ریز پارامترها اشاره کرد. یک افکت با صفحه نمایش عددی با 256 افکت و یک افکت دستی که خود آن شامل 2 افکت  Delay و Reverb می‌شود. قیمت مناسب و دارا بودن اکولایزر استریو هم از مزیت‌های دیگر این سیستم محسوب می‌شود. 
از دیگر پاور میکسرهایی که در سیستم های صوتی مذهبی از آن استفاده می‌شود می‌توان به پاورمیکسرهای برند یاماها اشاره کرد که بسیاری از متخصصان صدای هیئت آن را برای کار هیئت مناسب نمی‌دانند. 
پاور میکسرهای اکوچنگ، برند باسابقه ایرانی نیز بسیار معروف‌اند. به خصوص دستگاه اکوچنگ 9090 که توانسته رضایت بسیار افراد را به خود جلب کند. 
در صورت تمایل به خیرد میکسر می‌توانید روی برندهایی نظیر Soundcraft ، Yamaha ، Mackie ، MIDAS حساب باز کنید. البته که این برندها، محصولات بسیار متنوعی دارند و شما بیشتر باید میکسرهای چندمنظوره یا Multipurpose  و قابل حمل را مد نظر قرار دهید. 
برخی از قدیمی‌های سیستم صوتی، اعتقاد دارند که بهتر است از میکسر، افکتور، پاور و اکولایزر جداگانه استفاده نمود. 
با عملی کردن پیشنهاد این اساتید، از صدایی با کیفیت بالا و تنظیمات بسیار دقیق آن لذت برده ولی ممکن است قیمت بالای آن، موجودی کم و سخت بودن کار با آن، شما را آزار دهد. از سختی های این کار می‌توان به کمبود افراد حرفه‌ای برای راه‌اندازی آن‌هاست. اگر تجهیزاتی مانند کمپرسور، فیدبک دیسترویر و... به سیستم صوتی اضافه شوند، کار پیچیده‌تر خواهد شد.
افکتور برند Lexicon به خصوص سری MX درسیستم های صوتی مذهبی زیادی مورد استفاده قرار می‌گیرد. امکانات بسیار خوب و افکتور با کیفیت و قدرتمند از مزایای این دستگاه محسوب می‌شود. مدل‌های این برند بستگی به تعداد موتورهای افکت و کانال‌های ورودی دارد. همچنین امکانات بیشتری از نظر پیکربندی افکت‌ها در مدل‌های بالاتر وجود دارد. اکولایزرهای برند dbx نیز بسیار مناسب‌اند. 

مرحله تقویت صدا

تقویت صدا توسط پاور آمپلی فایرها انجام می‌گیرد. پاورها باید از طریق یک جفت سیم (بهتر است کانکتور XLR  باشد) از خروجی اصلی میکسر صدا را دریافت کنند. 
انتقال صدا از پاور به بلندگو
دامنه صدایی که از پاور آمپلی فایر پخش می شود ، از چند دهم ولت تا چند ده ولت متغیر است. این سیگنال نویزپذیر نبوده و نیازی به کابل شیلد دار ندارد. برای این انتقال صدا، باید از سیم‌هایی استفاده کنید که قطر مناسب و حداقل 2 در 0.5 داشته باشند و‌ رشته‌های داخل آن زیاد باشد. بهترین کار استفاده از سیم‌های 2 در 1 الی 2 در 2.5 است. سیم‌های مخصوص بلندگو که از مس خالص با نام oxygen Free تهیه شده باشند برای این کار عالی است. از جمله سیم بلندگوی برند conducfil.
اسپیکون ها، کانکتورهای استاندارد بلندگو در تمام دنیا هستند که در برخی موارد از یک مادگی بنونی نیز استفاده می‌شود. اسپیکون‌ها به شکل 4 قطب یا دو قطب ارائه می‌شوند. برای کارهای معمولی، دو قطب کافی است. اسپیکون های 4 قطب، برای اتصال حالت Bridge یا بلندگوهای قوی کاربرد دارد. 

مرحله پخش صدا

وظیقه پخش صدا بر عهده باندها و بلندگوهاست. اگر در انتخاب یک باند هیئتی خوب، دقت لازم را به عمل نیاورید، ممکن است صدای خوبی دریافت نکنید. برندهای معتبر دنیا مانند JBL ، Dynacord ، EV ، db Technologies ، Montarbo ، QSC ، Yamaha ، Behringer ، RCF و ZICO و برندهای معتبر ایرانی مانند اکوچنگ، دی اند دی، اکونوا و ... 
از جمله مواردی که در انتخاب و خرید باند می‌تواند تاثیر گذار باشد، قیمت باند و بودجه شما، مشخصات آن و تست صدای آن باشد. شما می‌توانید صدای باندها را در دفتر مرکزی آوازک یا فروشگاه مرکزی تست نمایید. 
البته اگر قصد خرید باند اکتیو را دارید، بهتر است از باندهایی استفاده کنید که قابلیت اتصال به باند پسیو را داشته باشند. برای مثال برخی از باندهای اکتیو برند زیکو با گارانتی و خدمات پس از فروش این قابلیت را دارند. 
نخست باید بودجه خود را مشخص کرده و بعد اقدام به خرید نمایید. برندهای خارجی اغلب کیفیت عالی و در عین حال قیمت بالایی دارند. مشخصات باندهای مورد نیاز خود را در نظر داشته باشید و خرید خود را انجام دهید. 
خرید باند یک طرف و نحوه استفاده صحیح از آن و چیدمان درست یک طرف! باندها نباید در جایی قرار بگیرند که سوت بکشند (یا ایجاد فیدبک کنند). یک یا چند بلندگو باید رو به روی مداح قرار گیرد (مثلا بالای سر با زاویه) تا بتواند صدای خود را بشنود و تصوری از صدای پخش شده داشته باشد. چیدمان باند سیستم صوتی مذهبی باید به گونه ای باشد که صدا را از رو به رو برای مخاطبین پخش نماید. کمی زاویه داشتن به سمت زمین کمک بزرگی به بهتر رسیدن صدا به شنوندگان است. 
نکته مهم بعدی، رعایت کردن قطب مثبت و منفی در اتصال کابل باند به کانکتورهاست. بلندگوها می‌توانند با یکدیگر موازی شوند اما آمپدانس آن‌ها نباید از حد مجازی که در پشت پاور قید شده کمتر شود. 

حال که با اجزای سیستم صوتی اماکن مذهبی آشنا شدید، بهتر است کمی هم درباره شروع کار با سیستم صوتی برایتان بگوییم. 

نحوه کار با سیستم صوتی مراکز مذهبی

زمانی که همه قسمت‌ها را به هم متصل کردید، در ابتدا باید میکسر صدا را روشن نمایید. اما پیش از آن، تمامی ولوم های اصلی آن باید روی حداقل باشند. پس از آن اقدام به روشن کردن پاور، بلندگوهای اکتیو نمایید. 
برای باند اکتیو یک سیم رابط قوی با کلید در نظر بگیرید که پس از روشن شدن میکسر بتوانید آن را روشن نمایید. 
حال نوبت تنظیم کردن ولوم‌های اصلی روی حالت متوسط است. در میکسر صدا، معمولا از عبارت فیدر یا Fader  استفاده می‌کنند. فیدر میکروفون را روی 0db  (صفر دسیبل) تنظیم کنید. پس از آن، با دیدن چراغ‌های نشان دهنده سطح صدای خروجی، گین را به گونه‌ای تنظیم نمایید که چراغ Clip خاموش بماند یا اینکه فقط در مواقعی که صدای مداح خیلی زیاد باشد کمی روشن شود. البته ممکن است مداح از باز نبودن صدا شکایت کرده و شما مجبور به باز کردن مقدار بیشتری گین شوید.
و اما گین (Gain) چیست؟ گین به معنای بهره ثابت صداست. زمانی که منبع صوتی عوض شود (مثلا با تغییر سخنران یا مداح)، گین باید دوباره تنظیم شود. 
ولوم های Hi-Low، باید با توجه به زیر و بم بودن صدا تنظیم شود، ولوم MID نیز باید با توجه به اینکه چقدر بخواهید صدای سخنران یا مداح در خروجی واضح باشد، تنظیم می‌شود. در MID نباید زیاده‌روی کرد. چرا که صدا را به بلندگوی شیپوری تشبیه خواهد کرد. 
در صورتی که قصد استفاده از افکت دارید، با باز کردن فیدرهای افکت و زیاد کردن افکت کانال، به صورت گام به گام، اقدام به تنظیم افکت مانند تعداد تکرار یا میزان تاخیر و ... نمایید. 
اگر PEL را فشار دهید، صدای آن لاین وارد خروجی هدفون می‌شود. این بدان معناست که شما می‌توانید صدای آن را به تنهایی گوش دهید. 
فشردن این دکمه به شرطی که فقط PEL همان کانال روشن باشد، باعث تغییر روشن و خاموش شدن چراغ‌های نشان دهنده سطح خروجی با صدای آن کانال می‌شود. 
در صورتی که چراغ پیک (Peak) روشن شد باید مقدار گین را کم نمایید. چراغ پیک، نشان می‌دهد که سیگنال ورودی به حداکثر خود رسیده است. 
برای بالانس نمودن صدا بین کانال راست و چپ از ولوم PAN کمک گرفته می‌شود. در واقع می‌توان برای چک نمودن اتصال درست باندها از آن استفاده کرد. 
از فیدرهای اصلی مانند فیدر Master یا Main out می‌توان برای زیاد و کم کردن صدای کل خروجی استفاده کرد. 
برای کم و زیاد نمودن صدای یک ورودی مانند صدای یک میکروفون، برای وقتی که صدای یک مداح تغییر می‌کند، باید از فیدر خود آن استفاده کرد و گین را نباید دستکاری کرد. 
AUX ها نیز تفاوت زیادی با افکت‌ها ندارند، در هر میکسر صدا، اتصال AUX به افکتور یا دیگر وسایل می‌تواند متفاوت باشد.