زندگینامه ابراهیم گلستان
ابراهیم گلستان نویسنده، فیلم‌ساز و از چهره‌های تاثیرگذار در ادبیات و سینمای معاصر ایران بود. او با آثار برجسته‌اش مانند فیلم‌های مستند و داستانی، نقش مهمی در توسعه موج نوی سینمای ایران ایفا کرد. در این مقاله از به زندگی و دستاوردهای او نگاهی می‌اندازیم.
سیّد ابراهیم گلستان (۲۶ مهر ۱۳۰۱ – ۳۱ مرداد ۱۴۰۲) نویسنده، مترجم، و فیلم‌ساز برجسته ایرانی بود که به عنوان یکی از چهره‌های پیشگام در ادبیات معاصر فارسی و موج نوی سینمای ایران شناخته می‌شود. آثار مکتوب گلستان، به‌ویژه داستان‌های او، در سیر تحول و پیشرفت داستان‌نویسی فارسی نقش مهمی ایفا کردند و سبک خاص او در ادبیات فارسی قابل توجه بوده است.
گلستان در سال ۱۳۴۰ برای فیلم کوتاه یک آتش موفق به کسب مدال برنز جشنوارهٔ فیلم کوتاه ونیز شد. این جایزه، نخستین جایزه بین‌المللی بود که به یک کارگردان ایرانی اهدا شد و آغازگر راه موفقیت‌های بین‌المللی سینمای ایران بود.
گلستان علاوه بر فعالیت‌های سینمایی، نویسنده‌ای تیزبین و دقیق بود که آثارش به خاطر نثر روان، نگرش نقادانه و استفاده از زبانی شاعرانه در میان خوانندگان و منتقدان مورد استقبال قرار گرفت. او با آثارش تأثیری عمیق بر ادبیات داستانی و سینمای ایران گذاشت و نامش به‌عنوان یکی از پیشگامان جریان‌های نو در این عرصه‌ها ماندگار شده است.
کتاب‌ها و آثار ابراهیم گلستان
سید ابراهیم گلستان با نام کامل سید ابراهیم تقوی شیرازی در ۲۶ مهر ۱۳۰۱ در شیراز به دنیا آمد. او نوهٔ آیت‌الله سید محمد شریف تقوی شیرازی، یکی از روحانیون سرشناس شیراز، بود. پدرش، سید محمدتقی گلستان، روزنامه‌نگار و صاحب روزنامهٔ گلستان بود که به عنوان نمایندهٔ فارس در مجلس مؤسسان ۱۳۰۴ شرکت داشت؛ مجلسی که نقش مهمی در انتقال حکومت از قاجار به پهلوی ایفا کرد. خانوادهٔ گلستان از نظر علمی و دینی شهرت داشتند و برخی از بستگان او، از جمله پدربزرگ و عمویش، از مجتهدان برجسته شیراز بودند.
گلستان تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در شیراز گذراند و در دبیرستان شاهپور تحصیل کرد. این خانواده با نام‌های شاخص دیگری در عرصهٔ فرهنگی و هنری ایران نیز شناخته می‌شوند. اعضای خانوادهٔ او مانند لیلی گلستان (نویسنده، مترجم و گالری‌دار)، کاوه گلستان (عکاس و خبرنگار)، نعمت حقیقی (فیلمبردار) و مانی حقیقی (کارگردان و بازیگر) هر یک در زمینه‌های مختلف هنری و فرهنگی تأثیرگذار بوده‌اند.
گلستان با توجه به تربیت خانوادگی و فضای فکری پیرامونش، به ادبیات و سینما علاقه‌مند شد و به‌عنوان یکی از مهم‌ترین چهره‌های ادبی و سینمایی ایران شناخته شد.
فیلم‌های ابراهیم گلستان
در دهه‌های ۱۳۲۰ و ۱۳۳۰، سید ابراهیم گلستان به یکی از چهره‌های تأثیرگذار در زمینه‌های ادبی و سینمایی ایران تبدیل شد. او در سال ۱۳۲۰ برای تحصیل در رشتهٔ حقوق به دانشگاه تهران رفت و در همان سال با دختر عمویش، فخری گلستان (تقوی شیرازی)، ازدواج کرد. در این دوره به حزب توده پیوست و تحصیلات خود را نیمه‌کاره رها کرد تا به فعالیت‌های سیاسی و حزبی بپردازد. به‌عنوان عکاس روزنامه‌های رهبر و مردم وابسته به حزب توده، و سپس به‌عنوان مسئول حزب در مازندران شرقی فعالیت می‌کرد. با این حال، در سال ۱۳۲۶ به دلیل اختلاف با باندبازی‌ها و جاه‌طلبی‌های درون حزب، از آن جدا شد و نخستین کتاب خود را با عنوان به دزدی رفته‌ها منتشر کرد.
گلستان پس از جدایی از حزب توده به آبادان رفت و در ادارهٔ انتشارات شرکت نفت ایران و انگلیس مشغول به کار شد. او در این سمت به ترجمه و ویرایش آثار ادبی پرداخت و به‌عنوان دبیر نشریهٔ اخبار هفته فعالیت کرد. همکاری او با دیلن تامس، شاعر ولزی که برای نوشتن مطالب تبلیغاتی به ایران آمده بود، از تجربه‌های مهم این دوره بود.
در سال ۱۳۳۶، گلستان استودیوی سینمایی خود را با نام استودیو گلستان تأسیس کرد و مجموعه‌ای از فیلم‌های مستند، از جمله یک آتش و موج و مرجان و خارا، را برای شرکت نفت ساخت. این همکاری‌ها باعث شد برخی روشنفکران، از جمله جلال آل احمد، به او انتقاد کنند و لقب «گلستان نفتی» به او بدهند، زیرا ساخت فیلم‌های تبلیغاتی را نوعی همدستی با نظام سرمایه‌داری و رفتار غیرانتقادی نسبت به شرکت‌های نفتی می‌دانستند.
رابطه ابراهیم گلستان و فروغ فرخزاد
از دیگر فعالیت‌های سینمایی گلستان، کارگردانی دو فیلم داستانی خشت و آینه (۱۳۴۴) و اسرار گنج درهٔ جنی (۱۳۵۰) است که از آثار مهم موج نوی سینمای ایران به شمار می‌روند. او همچنین تهیه‌کنندهٔ فیلم خانه سیاه است به کارگردانی فروغ فرخزاد بود و رابطهٔ عاشقانه‌ای با فروغ داشت که به یکی از جنبه‌های بحث‌برانگیز زندگی شخصی و حرفه‌ای او تبدیل شد.
دههٔ ۱۳۴۰
در دههٔ ۱۳۴۰، سید ابراهیم گلستان به فعالیت‌های سینمایی و ادبی خود ادامه داد و چندین مستند برجسته ساخت که از آن جمله می‌توان به تپه‌های مارلیک و گنجینه‌های گوهر اشاره کرد. این مستندها به موضوعات تاریخی و باستان‌شناسی ایران پرداختند و در راستای علاقه‌مندی‌های او به کشف و نمایش زیبایی‌های فرهنگ و تمدن ایران بودند. در سال ۱۳۴۴، گلستان نخستین فیلم بلند داستانی خود، خشت و آینه، را ساخت که به‌عنوان یکی از مهم‌ترین آثار موج نوی سینمای ایران شناخته می‌شود و به بررسی واقع‌گرایانه‌ای از جامعهٔ ایران در آن دوران می‌پرداخت.
در اسفند ۱۳۴۸، گلستان در دانشگاه شیراز سلسله سخنرانی‌هایی داشت که به موضوعات مختلفی از جمله هنر و ادبیات اختصاص داشت. بخشی از این سخنرانی‌ها در روزنامهٔ آیندگان منتشر شد و بعدها با عنوان گفته‌ها در قالب کتاب به چاپ رسید. او بعداً اعلام کرد که از ضبط این سخنرانی‌های ارتجالی بی‌خبر بوده است. بخش‌هایی از متن این سخنرانی‌ها بعدها در فیلم نیمه پنهان (۱۳۸۰) مورد استفاده قرار گرفت.
پس از انقلاب ۱۳۵۷، گلستان ایران را ترک کرد و به ساسکس انگلستان نقل مکان کرد. او دو فرزند به نام‌های کاوه و لیلی دارد. کاوه گلستان، عکاس خبری معروف ایرانی، در سال ۲۰۰۳ در عراق و در مأموریتی همراه با گروه خبری بی‌بی‌سی، بر اثر انفجار مین کشته شد. لیلی گلستان نیز به‌عنوان مترجم، نویسنده، و مدیر گالری گلستان در ایران فعالیت می‌کند. نوه‌های او، از جمله مانی حقیقی (کارگردان)، مهرک گلستان (خوانندهٔ رپ)، صنم حقیقی (کارشناس نفت)، و محمود حقیقی، از نسل جدید خانواده گلستان در عرصه‌های مختلف هنری و فرهنگی فعال‌اند.
زندگی‌نامهٔ ابراهیم گلستان با عنوان از آینه تا خشت: ۱۰۰ سال زندگی ابراهیم گلستان توسط محمدرضا رهبریان نوشته شد و در صدسالگی او به چاپ رسید.
بیوگرافی ابراهیم گلستان
ابراهیم گلستان در ۳۱ مرداد ۱۴۰۲ در خانه خود در جنوب انگلستان درگذشت. در پی درگذشت او، پیام‌های تسلیت بسیاری از طرف شخصیت‌های فرهنگی و هنری منتشر شد. از جمله، فرح پهلوی، ملکه پیشین ایران، نیز با انتشار پیامی به بازماندگان و علاقه‌مندان او تسلیت گفت. درگذشت گلستان، به‌عنوان یکی از چهره‌های برجستهٔ ادبیات و سینمای ایران، واکنش‌های گسترده‌ای را در میان هنرمندان و نویسندگان داخل و خارج از ایران به همراه داشت و یاد و آثار او همچنان مورد تجلیل و تقدیر قرار گرفت.
گردآوری: بخش فرهنگ و هنر
در آیدت،
فایل‌های
خود را به فروش بگذارید و یا
مقالات‌تان
را منتشر کنید👋
پاسخ ها