بواسیر (هموروئید) یکی از شایعترین بیماریهای ناحیه مقعد است که در اثر گشاد شدن و تورم سیاهرگهای اطراف یا داخل مقعد ایجاد میشود. این بیماری در مراحل اولیه ممکن است فقط با درد خفیف یا خونریزی همراه باشد، اما در مراحل پیشرفته، ممکن است فرد دچار بیرونزدگی بواسیر یا همان پرولاپس هموروئید شود؛ حالتی که در آن، بافت متورم از مقعد بیرون میزند و گاهی خودبهخود یا با فشار دست به داخل بازمیگردد.
این بیرونزدگی نهتنها آزاردهنده و ناراحتکننده است، بلکه در صورت عدم درمان بهموقع میتواند با خطرات و عوارض جدی همراه شود.
بواسیر بهطور کلی به دو نوع اصلی تقسیم میشود:
بواسیر داخلی: در داخل کانال مقعد و معمولاً بدون درد است، اما میتواند با خونریزی همراه باشد.
بواسیر خارجی: در اطراف دهانه مقعد و زیر پوست ایجاد میشود و اغلب با درد، تورم و خارش همراه است.
در هر دو نوع، عامل اصلی ایجاد بواسیر افزایش فشار داخل شکم و لگن بر رگهای ناحیه مقعد است. این فشار ممکن است در اثر:
یبوست مزمن
زور زدن هنگام دفع
نشستن طولانیمدت
بارداری و زایمان
بلند کردن اجسام سنگین
چاقی
تغذیه کمفیبر
ایجاد شود و به تدریج باعث گشاد شدن عروق و بیرونزدن بافت هموروئیدی شود.
زمانی که بواسیر داخلی بهحدی بزرگ میشود که از داخل کانال مقعد به بیرون هل داده میشود، به آن پرولاپس بواسیر میگویند. بسته به شدت بیرونزدگی، بواسیر داخلی به چهار درجه تقسیم میشود:
درجه ۱: فقط بزرگشده است، ولی بیرون نمیزند.
درجه ۲: هنگام دفع بیرون میزند، اما خودبهخود به داخل برمیگردد.
درجه ۳: هنگام دفع بیرون میزند و فقط با فشار دست به داخل بازمیگردد.
درجه ۴: همیشه بیرون است و بازگشتپذیر نیست.
درجه ۳ و ۴ همان چیزی است که بیماران آن را بهعنوان "بواسیر بیرون زده" یا "بواسیر آویزان" توصیف میکنند.
بیرونزدگی بواسیر نتیجه مستقیم فشار زیاد و مزمن به بافتهای داخلی کانال مقعد است. با گذشت زمان، عضلات نگهدارنده بافت هموروئیدی ضعیف میشوند و بافت از جای خود خارج میشود. این بیرونزدگی بهویژه پس از سالها یبوست، بارداری، یا فعالیتهای فیزیکی شدید بیشتر مشاهده میشود.
در واقع، پرولاپس بواسیر نشانهی پیشرفت بیماری است و نشان میدهد که دیگر درمانهای ساده خانگی برای کنترل آن کافی نیست.
بواسیر بیرونزده نهفقط از نظر ظاهری آزاردهنده است، بلکه میتواند باعث بروز مشکلات جدیتری شود:
بواسیر پرولاپسشده، بهویژه اگر تحریک شود یا بین عضلات مقعد گیر بیفتد، میتواند درد شدید و مداومی ایجاد کند که نشستن، راه رفتن یا حتی خوابیدن را دشوار کند.
برخورد بافت بواسیر با لباس یا پوست اطراف، باعث زخم شدن یا خراشیدگی میشود که منجر به خونریزی، سوزش و التهاب میگردد.
زخمهای باز روی بافت بواسیر ممکن است آلوده شوند و باعث عفونت ناحیهای یا حتی سیستمیک شوند. در برخی موارد، بواسیر به آبسه تبدیل میشود.
در مواردی، بهویژه در بواسیر خارجی همراه با پرولاپس، ممکن است لخته خون در رگها شکل بگیرد که بسیار دردناک و نیازمند تخلیه فوری است.
در موارد پیشرفته که پرولاپس بواسیر به عضلات نگهدارنده فشار وارد کند، بیمار ممکن است دچار نشت مدفوع یا بیاختیاری خفیف شود.
بواسیر بیرونزده میتواند باعث شرم اجتماعی، اضطراب و محدودیت شدید در روابط زناشویی، شغلی و اجتماعی شود.
در درجات پایینتر (مثل درجه ۲ یا ۳)، گاهی با استراحت، رژیم غذایی پرفیبر، حمام آب گرم، و پمادهای موضعی، بواسیر موقتاً کوچک میشود یا به داخل بازمیگردد.
اما در مواردی که بیرونزدگی تکرار میشود یا بواسیر به درجه ۴ رسیده باشد، درمان دارویی معمولاً پاسخ کامل نمیدهد و لازم است از روشهای مداخلهای مانند لیزر یا جراحی استفاده شود.
لیزر یکی از روشهای نوین و مؤثر برای درمان بواسیر پرولاپسشده است. در این روش، بافت بواسیر با اشعه لیزر سوزانده یا جمع میشود، بدون نیاز به تیغ جراحی یا بخیه. مزایای این روش:
درد کمتر نسبت به جراحی سنتی
بدون نیاز به بیهوشی عمومی
دوره نقاهت کوتاهتر
کاهش احتمال عود
در برخی موارد بواسیر درجه ۲ یا ۳، پزشک ممکن است از حلقههای کشی استفاده کند تا بافت بواسیر خشک و جدا شود. این روش ارزان اما نسبت به لیزر دردناکتر و دارای عوارض بیشتری است.
در موارد بسیار پیشرفته یا در بیمارانی که بواسیرشان به درمانهای دیگر پاسخ نداده، ممکن است نیاز به جراحی سنتی وجود داشته باشد. این روش مؤثر است اما با درد و دوران نقاهت طولانی همراه است.
مصرف غذاهای پرفیبر (سبزیجات، میوهها، غلات کامل)
نوشیدن آب به مقدار کافی
پرهیز از یبوست و زور زدن در توالت
ورزش و تحرک بدنی منظم
پرهیز از نشستن طولانیمدت
مراجعه به پزشک در مراحل اولیه بیماری
بیرونزدگی بواسیر، نشانهای جدی از پیشرفت بیماری است. اگرچه ممکن است در ابتدا تنها یک ناراحتی ساده بهنظر برسد، اما در صورت بیتوجهی، میتواند به درد شدید، خونریزی، عفونت و مشکلات جدی دیگر ختم شود.
درمان بهموقع، نهتنها از عوارض جلوگیری میکند، بلکه باعث بهبود سریعتر، کاهش هزینهها و بازگشت به زندگی عادی میشود. مراکز تخصصی مانند هیوا لیزر با بهرهگیری از روشهای کمتهاجمی مانند لیزر، به بیماران کمک میکنند تا بدون دردسر و با حداقل ناراحتی، از شر بواسیر بیرونزده خلاص شوند – البته تنها زمانی که واقعاً نیاز به درمان مداخلهای باشد، نه زودتر.
پاسخ ها