۱۱ حدیث گرانبها در باب قاضی و قضاوت

*****
۱
رسول اللّه صلى الله علیه و آله :القُضاهُ ثلاثهٌ : قاضِیانِ فی النارِ وقاضٍ فی الجَنّهِ ، قاضٍ قَضى بالهَوى فهُو فی النارِ ، وقاضٍ قَضى بغیرِ عِلمٍ فهُو فی النارِ ، وقاضٍ قَضى بالحَقِّ فهُو فی الجَنّهِ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : قاضیان ، سه دسته اند: دو دسته از آنها در آتش اند و یک دسته در بهشت. قاضى اى که به دلخواه داورى کند، این قاضى در آتش است ؛ قاضى اى که ندانسته حکم دهد، او نیز در آتش است ؛ و قاضى اى که حکم حق [و درست] صادر کند ، این قاضى در بهشت است.
۲
رسولُ اللّهِ صلى الله علیه و آله :لِسانُ القاضِی بینَ جَمرَتَینِ حتّى یَصیرَ إمّا إلَى الجَنَّهِ، و إمّا إلَى النارِ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : زبان قاضى میان دو اخگر است تا این که یا به سوى بهشت رود و یا به سوى آتش.
۳
عنه صلى الله علیه و آله :لا یَقضی القاضی بینَ اثنَینِ و هُو غَضبانُ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : قاضى نباید در حال خشم میان دو نفر قضاوت کند.
۴
رسولُ اللّهِ صلى الله علیه و آله :إنَّ القاضیَ العَدلَ لَیُجاءُ بهِ یَومَ القِیامَهِ فَیَلقَى مِن شِدَّهِ الحِسابِ ما یَتَمَنّى أن لا یکونَ قَضى بینَ اثنَینِ فی تَمرَهٍ قَطُّ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : در روز قیامت قاضى دادگر را مى آورند و چنان حساب سختى از او مى کشند که آرزو مى کند کاش هرگز حتى درباره یک خرما میان دو نفر داورى نکرده بود.
۵
عنه صلى الله علیه و آله :شِرارُ اُمَّتی مَن یَلِی القَضاءَ ، إنِ اشتَبَهَ عَلَیهِ لَم یُشاوِر ، وإن أصابَ بَطِرَ ، وإن غَضِبَ عَنَّفَ ، وکاتِبُ السُّوءِ کَالعامِلِ بِهِ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : بدترین فرد امّت من ، آن قاضى اى است که اگر امر بر او مشتبه شود ، مشورت نمى کند و اگر حکمى درست دهد ، مغرور مى شود و اگر در خشم آید ، سرزنش مى کند . نویسنده بد ، همانند عمل کننده به آن است .
۶
عنه صلى الله علیه و آله :إنَّ اللّه َ مَع القاضی ما لَم یَجُرْ ، فإذا جارَ تَخَلَّى عَنهُ ولَزِمَهُ الشیطانُ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : تا زمانى که قاضى گرفتار انحراف از حق نشود، خداوند با اوست. پس هر گاه دچار انحراف از حق شد، خداوند ، از او دست مى کشد و شیطان ، همراه او مى شود.
۷
الإمامُ الصّادقُ علیه السلام :مِن أکلِ السُّحتِ الرّشوَهُ فی الحُکمِ .
امام صادق علیه السلام : رشوه گرفتن در قضاوت ، از مصادیق مالِ حرام است .
۸
رسول اللّه صلى الله علیه و آله :مَن وَلِیَ القَضاءَ فَقَد ذَبَحَ نفسَهُ بغیرِ سِکِّینٍ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هر که عهده دار قضاوت شود، خود را بدون کارد ، سر بُریده است.
۹
دعائم الإسلام :عن رسول اللّه ِ صلى الله علیه و آله أ نّهُ نَهى أن یَقضیَ القاضی وهُو غَضبانُ أو جائعٌ أو ناعِسٌ .
دعائم الإسلام : پیامبر خدا ، نهى فرمود از این که قاضى در حال خشم یا گرسنگى و یا خواب آلودگى قضاوت کند.
۱۰
عنه علیه السلام :الذُّنوبُ التی تَحبِسُ غَیثَ السماءِ : جَورُ الحُکّامِ فی القَضاءِ ، و شَهادَهُ الزُّورِ ، و کِتمانُ الشهادَهِ .
امام زین العابدین علیه السلام : گناهانى که بارش آسمان را باز مى دارند عبارتند از : قضاوت ظالمانه قاضیان ، شهادت دروغ، و کتمان شهادت .
۱۱
عنه صلى الله علیه و آله :لَعَنَ اللّهُ الرّاشِیَ والمُرتَشِیَ فی الحُکمِ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : خدا لعنت کند کسى را که در کار قضاوت ، رشوه بدهد و رشوه بگیرد !
*******
گردآوری:ابوالقاسم کریمی
تهران – ورامین
۱ اسفند ۱۳۹۹