نارسایی تخمدان نوعی بیماری نادر است که در آن تخمدانهای زنان قبل از ۴۰سالگی از کار میافتند. ممکن است این عارضه منجر به پریودهای نامنظم یا ناباروری شود. در این مقاله، درباره علائم، علل و روشهای تشخیص و درمان نارسایی اولیه تخمدان میگوییم. با ما همراه باشید.
نارسایی اولیه تخمدان (POI) زمانی رخ میدهد که تخمدانهای فرد زودتر از موعد از کار بیفتند. تخمدانها غدد کوچکی هستند که در دو طرف رحم قرار دارند و در فرایند تخمکگذاری، تخمک را تولید و آزاد میکنند.
سن معمول توقف تولید تخمک یا همان یائسگی حدود ۵۱سالگی است. برخی زنان خیلی قبلتر از رسیدن به این سن ناگهان متوجه نامنظمشدن یا توقف پریودشان میشوند و با مراجعه به پزشک در جریان ابتلا به نارسایی اولیه تخمدان قرار میگیرند. گاهی هم در برخی زنان نامنظمشدن چرخه قاعدگی کاملا مشهود نیست و این افراد دیرتر متوجه ابتلا به این عارضه میشوند.
گفتیم که نارسایی اولیه تخمدان عارضهای نادر است و حدود ۱درصد زنان ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. گرچه ممکن است علائم نارسایی تخمدان از ۱۵ تا ۴۴سالگی بروز کنند، ابتلا به این عارضه در زنانی با بیش از ۳۰ سال سن شایعتر است. جالب است بدانید که نارسایی تخمدان ربطی به سابقه باروری یا ناباروری فرد ندارد و ممکن است هم زنانی که بچه دارند به آن مبتلا شوند و هم زنانی که دچار مشکلات ناباروری هستند.
نارسایی اولیه تخمدان باعث کاهش مقدار هورمون استروژن بدن میشود. کاهش استروژن هم ممکن است عوارضی مشابه علائم یائسگی ایجاد کند مانند گرگرفتگی، کاهش میل جنسی و تغییرات خلقی. نارسایی اولیه تخمدان احتمال ابتلا به پوکی استخوان، بیماری قلبی و سایر بیماریها را نیز افزایش میدهد.
بسیاری از افراد مبتلا به نارسایی اولیه تخمدان دچار مشکلات ناباروری هستند، اما این بهمعنای ناباروری مطلق آنها نیست. این افراد میتوانند با مراجعه به پزشک و استفاده از روشهای کمکباروری مانند تخمک اهدایی، آیویاف (لقاح مصنوعی) یا مصرف داروهای خاص احتمال باردارشدنشان را افزایش دهند.
گرچه پریودهای نامنظم یا قطعشدن پریود شایعترین علائم نارسایی اولیه تخمدان محسوب میشوند، برخی از افراد مبتلا به این عارضه هیچ نشانه خاصی ندارند. سایر علائم عبارتاند از:
گرچه پزشکان و محققان هنوز علت دقیق ابتلای زنان به نارسایی اولیه تخمدان را نمیدانند، طبق پژوهشها علت یکسوم موارد مبتلا به این عارضه اختلالات ژنتیکی است. علل دیگر ابتلا به نارسایی اولیه تخمدان عبارتاند از:
معمولا پزشک پس از معاینه فیزیکی، درباره سابقه پزشکی و وضعیت چرخه قاعدگی بیمار میپرسد. داشتن اطلاعات بیشتر درباره چرخه قاعدگی، بارداریهای قبلی یا استفاده از روشهای جلوگیری از بارداری تشخیص دقیق بیماری را برای پزشک راحتتر میکند. سایر آزمایشهایی که ممکن است پزشک برای تشخیص بهتر عارضه تجویز کند، عبارتاند از:
روش درمان نارسایی اولیه تخمدان به سن بیمار، علائم او و تمایلداشتن یا نداشتن به بارداری بستگی دارد. رایجترین روشهای درمانی برای نارسایی تخمدان عبارتاند از:
بیشتر افراد مبتلا به نارسایی تخمدان برای مهار علائم و کاهش عوارض بیماری هورموندرمانی طولانیمدت انجام میدهند. هورموندرمانی باعث ترشح هورمونهایی در بدن میشود که تخمدانها توانایی تولیدشان را ندارند. ممکن است هورموندرمانی شامل مصرف استروژن بهتنهایی یا مصرف استروژن و پروژسترون با هم باشد. این روش درمانی علائمی مانند تعریق شبانه، خشکی واژن و احتمال ابتلا به پوکی استخوان را کاهش میدهد. پزشک با توجه به معیارهای مختلف هورموندرمانی را به روشهای مختلف مانند مصرف قرص، پماد، ژل، چسب پوستی یا حلقه واژینال تجویز میکند.
راهکارهای دیگر درمان نارسایی اولیه تخمدان یا کاهش علائم آن عبارتاند از:
افرادی که:
افراد مبتلا به نارسایی اولیه تخمدان مقدار هورمون استروژن کمی دارند و مقدار کم استروژن ممکن است این افراد را در برابر این بیماریها نیز آسیبپذیر کند:
گاهی اوقات نارسایی تخمدان با یائسگی زودرس اشتباه گرفته میشود، اما این دو کاملا متفاوتاند. افراد مبتلا به نارسایی تخمدان ممکن است سالها پریودهای نامنظم یا گاهبهگاه داشته باشند و حتی ممکن است باردار شوند، اما افرادی که دچار یائسگی زودرس هستند، پریود نمیشوند و امکان باردارشدن هم ندارند.
گرچه ناباروری یکی از عوارض ابتلا به نارسایی تخمدان اولیه محسوب میشود، ممکن است فرد مبتلا به این عارضه بتواند باردار شود. اگر دچار نارسایی اولیه تخمدان هستید و قصد بارداری دارید، حتما به پزشک مراجعه کنید تا مناسبترین روش کمکباروری را برایتان تجویز کند. اگر نمیخواهید باردار شوید، با پزشک درباره روشهای جلوگیری از بارداری مشورت کنید.
اگر از آخرین پریودتان سه ماه گذشته، به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید. ممکن است دلیل متوقفشدن پریود شما بارداری، استرس یا تغییرات هورمونی باشد. پزشک با تجویز آزمایشهای لازم و بررسی وضعیت شما علت قطعشدن پریود را شناسایی و در صورت نیاز درمانهای مناسب را پیشنهاد خواهد کرد.
نارسایی اولیه تخمدان (POI) زمانی اتفاق میافتد که عملکرد تخمدانهای زنان زودتر از ۴۰سالگی متوقف میشود. این عارضه احتمال ابتلا به بیماریهایی مانند پوکی استخوان یا بیماری قلبی را افزایش میدهد. طبیعی است که از ابتلا به این عارضه ناراحت باشید، مخصوصا اگر در حال اقدام برای بارداری بودهاید. اما با مراجعه به پزشک، آغاز فرایند درمان و دریافت حمایت مناسب میتوانید به زندگی سالم و عادی گذشته برگردید. درباره سؤالات و نگرانیهای خود با پزشک صحبت کنید و به توصیههای او عمل کنید.
تابهحال برایتان اتفاق افتاده که چند ماه متوالی پریود نشوید؟ علت توقف پریودتان چه بوده است؟ لطفا نظرات و تجربیات ارزشمندتان را با ما و کاربران عزیزمان به اشتراک بگذارید.
پاسخ ها