تست ورزش آزمایشی است که واکنش قلب به شدیدترین فعالیت را مشخص میکند. برای انجام این آزمایش معمولا فرد به دستگاه نوار قلب (EKG) وصل میشود، روی تردمیل راه میرود یا روی دوچرخه ثابت رکاب میزند تا فعالیت قلب ثبت شود. بیماریهای قلبی مختلفی با این روش تشخیص داده میشوند، پس برای آشنایی بیشتر با روش انجام، مزایا و کاربردهای آن با ما همراه باشید.
در تست ورزش قلب، ریتم قلبی، تنفس، فشار خون و ضربان قلب حین راهرفتن روی تردمیل یا رکابزدن روی دوچرخه ثابت اندازهگیری میشوند. البته ممکن است افرادی که به آرتروز مبتلا هستند نتوانند فعالیتهای لازم برای تست ورزش را انجام دهند و بهجای آن، پزشک به این افراد داروهایی میدهد که مانند ورزشکردن باعث فعالیت بیشتر قلب میشوند.
تست ورزش برای پاسخ به این سؤالات انجام میشود:
پاسخ به این سؤالها تشخیص بعضی بیماریها را سادهتر میکند، از جمله:
تست ورزش به پزشک کمک میکند که از درستی تشخیص خود یا درمانی که برای کاهش خطر سکته قلبی تجویز کرده است، مطمئن شود.
این تست در ابتدا باعث میشود که قلب سریعتر و قویتر کار کند. برای بسیاری از افراد این مرحله شامل ورزش با تردمیل یا دوچرخه ثابت است و به همین دلیل هم این آزمایش تست ورزش نامیده میشود. پزشک واکنش قلب به فعالیت را با اندازهگیری این موارد میسنجد:
روشهای مختلفی برای انجام تست ورزش وجود دارند که بسته به نیازهای فرد استفاده میشوند. در ادامه، این روشها را بررسی میکنیم.
حین تست ورزش، پزشک سعی میکند ضربان قلب، فشار خون، تنفس و میزان خستگی را پس از مقادیر مختلف فعالیت جسمانی بسنجد. تست تنش با ورزش با تردمیل انجام میشود و این مراحل را دارد:
فرد باید برای این تست ۱۰ تا ۱۵ دقیقه ورزش کند، اما هر زمان احساس ناخوشی کند میتواند از این کار دست بکشد. اگر فرد دچار این علائم را شود، تست متوقف میشود:
همچنین پزشک در صورت مشاهده هرگونه تغییرات غیرعادی در نوار قلب، تست را متوقف میکند.
اگر فرد نتواند ورزش کند، پزشک میتواند با استفاده از داروهایی اثرات ورزش را در او ایجاد کند. در این صورت، مراقب الکترودها را به قفسه سینه فرد متصل میکند و داروها را از طریق ورید دست به او میدهد. داروها پس از ۱۵ تا ۲۰ دقیقه اثر خود را نشان میدهند و باعث تحریک قلب میشوند. اثرات آنها شبیه اتفاقاتی است که هنگام ورزش میافتد، مثلا سرخشدن یا تنگی نفس.
در این تست پیشرفته، از میزان امنی مواد پرتوزا و اسکن تصویربرداری قلبی استفاده میشود تا فعالیت قلب ارزیابی شود. متخصص قلب تصاویر قلب را پیش و پس از ورزش ثبت و میزان خونرسانی به ماهیچههای قلب هنگام استراحت و پس از ورزش را مقایسه میکند. کاهش جریان خون معمولا نشانه گرفتگی در یک یا چند شریان قلب است. این تست میتواند:
اگر پزشک بازتوانی قلبی برای شما تجویز کند، برنامه آن ممکن است شامل تست ورزش نیز باشد. این بازتوانی نوعی ورزش با نظارت کادر درمان است که به افراد کمک میکند با وجود بیماری قلبی، فعالیت جسمانی بیشتری داشته باشند. انواع تست ورزش برای بازتوانی قلبی عبارتاند از:
این تست در صورت وجود علائم بیماریهای قلبی تجویز میشود، از جمله:
همچنین این تست برای افرادی که تشخیص داده شده است دچار بیماری قلبیاند و این شرایط را دارند نیز به کار میرود:
علاوه بر این، ممکن است تست ورزش برای افرادی انجام شود که بیماری قلبی تشخیصدادهشده یا علائم آن را ندارند تا احتمال ابتلای آنها به بیماری قلبی و سکته قلبی را بسنجد، مخصوصا اگر عوامل زمینهساز دیگری مانند دیابت، فشار خون بالا، کلسترول بالا یا سابقه خانوادگی بیماری قلبی زودرس داشته باشند.
اگر در جستجوی این هستید که تست ورزش چه چیزی را نشان میدهد؛ باید بدانید نتیجههای احتمالی این تست عبارتاند از:
پزشک از بیمار میخواهد که بهاندازه ۸۵درصد حداکثر ضربان قلب خود ورزش کند. این عدد با کمکردن سن فرد از ۲۲۰ تعیین میشود. اگر ضربان واقعی قلب بیشتر از حداکثر آن شود، پزشک از بیمار میخواهد که ورزش خود را متوقف کند.
پزشک ممکن است به کاهش ضربان قلب پس از ورزش نیز توجه کند. برای تعیین کیفیت آن، ضربان قلب یک دقیقه پس از توقف ورزش از حداکثر ضربان قلب کم میشود. اگر ضربان قلب افت چشمگیری داشته باشد، نشانه بهبودی آسان است.
حداکثر ضربان قلب منهای ضربان قلب ۱ دقیقه پس از ورزش شدید | عملکرد |
کمتر از ۱۲ ضربان در دقیقه پس از استراحت با راهرفتن | غیرعادی |
بیشتر از ۱۲ ضربان در دقیقه پس از استراحت با راهرفتن | عادی |
کمتر از ۱۸ ضربان در دقیقه پس از استراحت با درازکشیدن | غیرعادی |
بیشتر از ۱۸ ضربان در دقیقه پس از استراحت با درازکشیدن | عادی |
همچنین پزشک فشار خون فرد را زیرنظر دارد. تغییر در فشار خون دیاستولیک یا سیستولیک (عدد حداقلی و حداکثری فشار خون) میتواند نشانه بعضی بیماریها باشد. پزشک این تغییرات را بر اساس میلیمتر جیوه اندازه میگیرد.
نتیجه بررسی فشار خون | معنی |
فشار خون کمتر از ۱۰ میلیمتر جیوه بالا برود | افرادی که داروهای کاهش فشار خون مصرف میکنند واکنش محدودتری دارند |
فشار خون دیاستولیک کمتر از ۱۰ میلیمتر جیوه تغییر کند | انبساط عروق محیطی |
فشار خون سیستولیک بیشتر از ۱۰ میلیمتر جیوه کاهش یابد | اختلال شدید در عملکرد بطن چپ یا بیماری عروق کرونری شدید |
فشار خون سیستولیک بیشتر از ۲۵۰ میلیمتر جیوه یا فشار خون دیاستولیک بیشتر از ۱۲۰ میلیمتر جیوه | فشار خون بسیار بالا |
اگر نتایج تست ورزش نگرانکننده نباشند، فرد به تستهای بیشتری نیاز ندارد. اگر نتایج نامشخص یا نشانگر آسیبی باشند، پزشک آزمایشهای بیشتری تجویز میکند.
تست ورزش برای همه مناسب نیست. ممکن است با داشتن این شرایط به تست ورزش نیازی نداشته باشید:
همچنین این تست برای افرادی که به بعضی بیماریهای قلبی خاص مبتلا هستند مناسب نیست، از جمله:
متخصص قلب با درنظرگرفتن عواملی سلامت کلی شما برای انجام تست را میسنجد، مانند:
معمولا تست ورزش و تست هستهای ایمن هستند. البته در موارد نادر، میتوانند عوارضی به همراه داشته باشند. این عوارض شامل سکته قلبی یا تغییر در ریتم قلب (که پس از تست نیز از بین نمیرود) هستند. طبق آمار، این عارضهها از هر ۱۰هزار نفر ۱ نفر را درگیر میکنند. به همین دلیل پزشک این تست را برای افرادی که به بیماری قلبی یا آرتروز دچارند یا بهتازگی دچار سکته مغزی یا قلبی شدهاند، تجویز نمیکند.
معمولا پزشک تست ورزش را برای فرد باردار تجویز نمیکند، زیرا خطرات آن بیشتر از مزایایش هستند. دلیلش این است که بارداری فشار بیشتری بر سیستم قلبیعروقی وارد میکند. البته محققان این تست را تا هفته ۳۸ بارداری به صورت ایمن اجرا کردهاند. افراد باردار نباید تست تنش هستهای را انجام دهند، زیرا برای تکامل جنین ضرر دارد.
بعضی عوارض بارداری با افزایش خطر بیماریهای قلبیعروقی ارتباط دارند، از جمله:
برای غربالگری بیماریهای قلبیعروقی ممکن است این تستها به کار روند:
از مزایای تست ورزش حین بارداری این است که آمادگی جسمانی را تعیین میکند و انجام آن در سهماهه اول به پیشبینی خطرات ادامه بارداری کمک میکند. عیب آن نیز فشاری است که به فرد باردار وارد میکند. ممکن است لازم باشد از یک دوچرخه درازکش یا ابزارهای مخصوص دیگر استفاده کرد که البته تشخیص شدت ورزش را دشوار میکنند.
پیش از شروع تست، یک تکنسین علائم حیاتی شما از جمله ضربان و فشار خونِ زمان استراحت را اندازه میگیرد. الکترودهای کوچک نوار قلب یا EKG به قفسه سینه شما متصل میشوند. سپس لازم است که روی تردمیل راه بروید یا روی دوچرخه ثابت رکاب بزنید و بهمرور سرعت خود را بیشتر کنید. واکنش قلب شما به فعالیت در این تست سنجیده میشود.
قسمت ورزش در این تست ۱۰ تا ۱۵ دقیقه طول میکشد، اما زمان بیشتری برای آمادهشدن و استراحت پس از آن لازم است. البته اگر علائم شدیدی بروز کنند یا بخواهید تست را متوقف کنید، تکنسین زودتر تست را تمام میکند.
پزشک این تست را برای تشخیص بیماریهایی مانند بیماری احتقانی قلب، نارسایی احتقانی قلب، بیماری شریانهای کرونری، بیماری دریچههای قلبی و کاردیومیوپاتی هایپرتروفیک استفاده میکند. افرادی که شغلهای خطرناک دارند، مانند خلبانها و ورزشکاران حرفهای نیز ممکن است این تست را انجام دهند.
این تست معمولا بیخطر است، اما برای بعضی افراد منع انجام دارد. افراد کمی با انجام این تست دچار عوارض میشوند. یک فیزیولوژیست ورزش و متخصص قلب حین تست حضور دارند تا در صورت بروز عوارض کمک کنند. این افراد عملکرد و علائم بیمار را زیرنظر میگیرند و در صورت لزوم مراقبتهای اورژانسی ارائه میکنند. البته بیمار میتواند هر زمان که مضطرب یا ناراحت بود، این تست را متوقف کند.
تست ورزش روشی غیرتهاجمی و مؤثر برای تشخیص عملکرد قلب هنگام فعالیت است و به تشخیص بیماریهای مختلفی کمک میکند. همچنین میتواند فشاری را مشخص کند که قلب میتواند تحمل کند. این اطلاعات هنگام برنامهریزی برای جراحی یا برنامه ورزشی شدید مفیدند. خوب است با افزایش اطلاعات خود درباره تست از اضطرابتان کم کنید و با خیال راحت تست را انجام دهید، زیرا اضطراب میتواند تأثیر نامطلوبی روی نتیجه آزمایش داشته باشد.
پاسخ ها