چه سوره هایی پیامبر (ص) را پیر کرد؟

چه سوره هایی پیامبر را پیر کرد و علت آن چیست

در این مقاله از ، با سوره هایی که پیامبر را پیر کرد آشنا می شوید. در میان سوره های قرآن، برخی از آن ها تأثیر بسیار عمیقی بر پیامبر اکرم (ص) گذاشته اند. به طوری که در روایات آمده است، تلاوت بعضی از این سوره ها باعث سفیدی موی آن حضرت شده است. شاید برایتان سوال پیش آمده باشد که کدام سوره ها اینقدر بر پیامبر (ص) تأثیرگذار بوده اند و دلیل آن چه بوده است؟ در ادامه به این سوالات پاسخ خواهیم داد.

سوره ای که پیامبر را پیر کرد؟

در میان روایات اسلامی، به خصوص روایاتی که به زندگی و سیره پیامبر اکرم (ص) می پردازند، بارها به سوره هایی اشاره شده که بر ایشان تأثیر عمیقی گذاشته اند. یکی از مشهورترین این روایات، حکایت از آن دارد که تلاوت برخی از آیات قرآن، آن چنان بر قلب پیامبر فشار آورده که موهای سر ایشان سفید شده است. این باور عامیانه که سوره ای خاص باعث پیری زودرس پیامبر شده است، در میان مسلمانان رواج یافته است.

کدام سوره پیامبر را پیر کرد و چرا ؟

هنگامی که یارانش عرضه داشتند آثار پیری زودرس در چهره شما ای رسول خدا نمایان شده، فرمود:

شیبتنی هود و الواقعة؛ سوره هود و واقعه مرا پیر کرد!

و از ابن عباس در تفسیر این حدیث چنین نقل شده که :

استقامت کن آنچنان که دستور یافته ای و همچنین کسانی که با تو هستند نبود.

گفته اند یکی از دانشمندان در خواب پیامبر (ص) را زیارت کرده و از ایشان پرسیده است که چرا تلاوت سوره هود این قدر بر من اثر گذاشته و مرا پیر کرده؟ آیا علت آن شنیدن داستان های غم انگیز از هلاک امت های گذشته است؟

پیامبر (ص) در پاسخ فرموده اند: نه، علت اصلی پیر شدن تو، تلاوت آیه «فاستقم کما امرت» (پس همان گونه که به تو امر شده است، استقامت کن) است. این آیه، مسئولیت سنگینی بر دوش انسان می گذارد و همین مسئولیت است که انسان را پیر می کند.

به هر حال این سوره علاوه بر این آیه، آیات تکان دهنده ای مربوط به قیامت وبازپرسی در آن دادگاه عدل الهی و آیاتی پیرامون مجازات اقوام پیشین و دستوراتی درباره مبارزه با فساد دارد که همگی مسئولیت آفرین است و جای تعجب نیست که اندیشه در این مسئولیتها آدمی را پیر کند.

نکته جالب توجه این است که بسیاری از مطالب سوره هود، تکرار و تأکید بر موضوعاتی است که در سوره یونس آمده است. حتی آغاز این دو سوره بسیار شبیه به هم است و مفاهیم آن ها نیز تا حد زیادی مشترک است. گویی خداوند می خواهد با تکرار این مفاهیم، اهمیت آن ها را بیشتر به انسان بفهماند. (تفسیر نمونه ج9 ص16)

یادآوری می شود که آیه یاد شده شامل چند دستور مهم است :

استقامت و پایداری برای خدا، رهبری و مبارزه در مسیر حق و عدالت . (تفسیر نمونه ، آیت اللّه مکارم شیرازی و دیگران ، ج 9، ص 258 و 259)

خداوند در آیه 112 سوره هود خطاب به پیامبر(ص)می فرماید:

فَاسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ وَمَنْ تَابَ مَعَكَ وَلَا تَطْغَوْا ۚ إِنَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ.

پس تو چنان که مأموری استقامت و پایداری کن و کسی که با همراهی تو به خدا رجوع کند نیز پایدار باشد، و (هیچ از حدود الهی) تجاوز نکنید که خدا به هر چه شما می کنید بصیر و داناست.

دلایلی که برخی سوره ها پیامبر را پیر کرد

در تفسیر مجمع البیان از ابن عباس روایت شده :

در حدیث معروفی از ابن عباس چنین می خوانیم:

ما نزل علی رسول الله -صلی الله علیه و آله وسلم - آیة کانت اشد علیه و لا اشق من هذه الایة، و لذلک قال لاصحابه حین قالوا له اسرع الیک الشیب یا رسول الله! شَیَّبَتْنِی هُودٌ وَ الْواقِعَة.

"هیچ آیه ای شدید و مشکلتر از این آیه بر پیامبر نازل نشد، فرمود مرا سوره هود و واقعه پیر کرد!

و در روایت دیگری می خوانیم: هنگامی که آیه فوق نازل شد پیامبر فرمود:

شمروا، شمروا، فما رئی ضاحکا : " دامن به کمر بزنید، دامن به کمر بزنید (که وقت کار و تلاش است) و از آن پس پیامبر هرگز خندان دیده نشد!"

دلیل سختی این فرمان، نهفته در چهار دستور مهم آن است که هرکدام بار سنگینی را بر دوش انسان می گذارد.

اولین و مهم ترین دستور، استقامت است. استقامتی که ریشه در اراده ی راسخ و تلاش پیوسته دارد. حفظ این استقامت در جامعه ای عقب مانده و در برابر مخالفان سرسخت و دشمنانی قدرتمند، کار بسیار دشواری است. به ویژه وقتی هدف، ساختن جامعه ای سالم، پیشرو و با ایمان باشد.

دومین دستور، اخلاص است. این استقامت باید تنها برای رضای خدا باشد و هرگونه انگیزه ی دنیوی از آن دور بماند. یعنی به دست آوردن قدرت و ثروت، تنها برای خدمت به خدا و دین او. این، خواسته ای بسیار بزرگ و چالش برانگیز است.

سومین دستور، رهبری مؤمنان است. فردی که به این راه دعوت شده، باید دیگران را نیز به سوی آن هدایت کند و آن ها را به استقامت و پایداری دعوت نماید.

چهارمین دستور، مبارزه با ظلم و ستم است. فردی که در این راه قدم می گذارد، باید عدالت را برقرار کند و از هرگونه تجاوز و طغیان جلوگیری نماید. این امر، نیازمند قدرت و اراده ای قوی است و همواره با چالش هایی همراه خواهد بود.

مجموعه این دستورات، مسئولیت سنگینی را بر دوش پیامبر اکرم (ص) نهاد و ایشان را به شدت تحت فشار قرار داد. به طوری که حتی مجال لبخند زدن از ایشان گرفته شد.

اما این دستورات تنها برای آن زمان نبوده اند. امروزه نیز مسلمانان و به ویژه رهبران اسلامی، موظف به رعایت این اصول هستند. استقامت، اخلاص، رهبری مؤمنان و مبارزه با ظلم، کلید پیروزی بر دشمنان و ساختن جامعه ای اسلامی است.

بدون عمل به این اصول، پیروزی بر دشمنانی که از همه جهت ما را احاطه کرده اند، غیرممکن خواهد بود.

و در بعضی از روایات سوره مرسلات و عم یتسائلون و تکویر و غیر آن نیز اضافه شده است.

در پایان :

اگر چه روایات به سوره ای خاص به عنوان سوره ای که پیامبر را پیر کرده است، اشاره نمی کنند، اما تأکید بر عظمت و تأثیرگذاری قرآن کریم دارند. تمامی آیات قرآن کریم بر پیامبر (ص) تأثیرگذار بوده است و تلاوت آن موجب تحول روحی و روانی ایشان شده است. ما نیز باید با تلاوت قرآن و تأمل در مفاهیم آن، به دنبال کسب فیض و بهره مندی از این کتاب آسمانی باشیم.

گردآوری: بخش مذهبی