حسابداری شرکت های بازرگانی

حسابداری، شالوده و زیربنای اصلی تمام فعالیت‌های اقتصادی در سرتاسر جهان می‌باشد. امروزه، تمام کسب و کارها فارغ از اندازه، مقیاس و حیطه‌ای که در آن فعالیت می‌کنند، برای مدیریت صحیح هزینه‌ها، درآمدها و منابع مورد استفاده‌ی خود در سازمان به یک حسابدار و یا فردی که در زمینه‌ی حسابداری آموزش‌های لازم را دیده باشد، نیاز دارند. در این میان شرکت‌های بازرگانی به‌عنوان یکی از ارکان اصلی اقتصاد در کشورها، با توجه به گردش بالای کالا نیاز دارند تا کنترل دقیقی بر روی موجودی‌های خود داشته باشند. به همین دلیل به‌کارگیری نیروهای مالی، حسابداری و انبار در این شرکت‌ها، یک موضوع حیاتی و مهم به ‌شمار می‌آید. اما از آنجایی‌که در این شرکت‌ها تغییری در نوع کالا ایجاد نمی‌شود، نوع حسابداری آن‌ها با موسسات خدماتی و تولیدی اندکی متفاوت می‌باشد. در این مقاله از سری مقالات آموزش حسابداری در آکادمی آگاه حساب، به بررسی نکات آموزشی حسابداری شرکتهای بازرگانی خواهیم پرداخت.

تعریف شرکت‌های بازرگانی و روش حسابداری در آن‌ها

شرکت‌های تجاری یا شرکت‌های بازرگانی، شرکت‌هایی هستند که به‌ منظور کسب سود (انتفاع) بین دو یا چند نفر، واسطه می‌شوند و اقدام به خرید و فروش مجموعه‌ای از کالا و محصولات می‌نمایند. در شرکت‌های بازرگانی، تمرکز اصلی واحد حسابداری بر روی حساب‌های خرید و فروش و روش‌های نگهداری و ارزیابی موجودی کالا می‌باشد. در این شرکت‌ها خرید و فروش کالا ممکن است به صورت نقد و نسیه باشد. در حال حاضر، با توجه به پیشرفت چشمگیر تکنولوژی، عملیات حسابداری شرکتهای بازرگانی به صورت مکانیزه و با استفاده از نرم‌افزارهای حسابداری انجام می‌شود. در این روش علاوه بر افزایش سرعت عملیات، خطاهای انسانی در ثبت استاد نیز تا حد چشمگیری کاهش می‌یابند. همچنین به کمک این نرم‌افزارها دسترسی به اسناد و مدارک و تولید گزارشات مالی با سرعت بیش‌تری انجام خواهد شد.

👈📽جهت یادگیری کامل حسابداری شرکتهای بازرگانی می‌توانید همین حالا در دوره آموزش حسابداری بازرگانی شرکت نمایید.

کنترل موجودی انبار در حسابداری شرکتهای بازرگانی

در بحث حسابداری شرکتهای بازرگانی دو نوع سیستم مختلف برای عملیات موجودی کالا و کنترل آن در اختیار داریم:

۱. سیستم ثبت دائمی:

در سیستم ثبت دائمی، زمانی که اقدام به خرید کالا می‌کنیم، حساب موجودی کالا بدهکار می‌شود. اما وقتی کالا به فروش می‌رسد باید دو ثبت انجام شود؛ یک ثبت مربوط به فروش و ثبت دیگر هم بابت کاهش موجودی کالا می‌باشد. به‌عبارتی حساب بهای تمام شده‌ی کالا بدهکار و حساب موجودی کالا بستانکار می‌شود. افرادی که حسابداری شرکتهای بازرگانی را انجام می‌دهند، می‌دانند که با استفاده از این روش می‌توانند میزان موجودی کالا و بهای تمام شده‌ی آن همیشه و هر لحظه محاسبه نمایند. دقت داشته باشید که در پایان هر سال مالی به‌منظور حصول اطمینان از صحت اعداد و ارقام در دفا‌تر، مقدار موجودی کالا در انبار مجدداً بازبینی و شمارش خواهد شد.

۲. سیستم ثبت ادواری:

در این روش از کنترل موجودی انبار در حسابداری شرکتهای بازرگانی هنگام خرید کالا، حساب خریدار بدهکار می‌شود. اما هنگام فروش کالا، کاهش موجودی حاصل از فروش در دفا‌تر ثبت نمی‌گردد. به همین دلیل، تعیین میزان موجودی کالا در طول سال از روی دفا‌تر با استفاده از این روش امکان‌پذیر نخواهد بود. برای تعیین موجودی کالا در روش ثبت ادواری، ابتدا باید مقدار موجودی کالا در پایان دوره تعیین شود. سپس موجودی پایان دوره از مجموع موجودی اول دوره و خرید‌های طول دوره کسر گردد.

نحوه ارزیابی موجودی کالا در حسابداری شرکتهای بازرگانی

از آن‌جایی‌که کالا یا مواد در انتهای دوره مانده‌ای دارد و از طرفی با توجه اینکه زمان خرید مانده‌ها مشخص نیست، برای ارزیابی موجودی کالا در حسابداری شرکتهای بازرگانی از سه روش کلی استفاده می‌شود. این سه روش به شرح زیر می‌باشند:

۱. فایفو (FIFO): فایفو (FIFO)، مخفف First In First Out می‌باشد. در این روش فرض بر این است که اولین خروجی از اولین ورودی بوده است؛ یعنی فی کالاهای خارج شده بر اساس فی اولین کالا می‌باشد. در این روش از ارزیابی موجودی کالا در حسابداری شرکتهای بازرگانی سود بالا نشان داده می‌شود. چرا که موجودی پایان دوره‌ی انبار ارتباط مستقیم با سود دارد. بنابراین هرچقدر که موجودی پایان دوره بالاتر باشد، میزان سود بیش‌تر خواهد بود.

۲. لایفو (LIFO): لایفو (LIFO)، مخفف Last In First Out می‌باشد. این روش درست برعکس روش قبلی است. یعنی در آن اولین خروجی از آخرین ورودی می‌باشد. در لایفو موجودی انبار و سود کمتر نشان داده می‌شود.

نکته: در حال حاضر، روش لایفو (LIFO) در ایران منسوخ شده و استفاده نمی‌شود.

۳. میانگین موزون (AVG): این روش، از پرکاربردترین روش‌های ارزیابی موجودی کالا در حسابداری شرکتهای بازرگانی می‌باشد و تلفیقی از دو روش قبلی است. نرخ میانگین خریدها در زمان فروش در روش میانگین موزون، به این صورت است که زمان فروش کالا نرخ میانگین خریدهای آن کالا محاسبه شده و در تعداد فروش‌ها ضرب می‌گردد.